Afgelopen week had ik een presentatie bij SocGen van Dylan Grice, Albert Edwards en Andre Lapthorne. Zij traden op in de hotel The Grand. En dan bedoel ik ook echt optreden. Qua presentatie en qua inhoud kan ik veel van ze leren. Wat betreft kleding zal ik ze niet zo snel volgen. De heren houden blijkbaar van shabby; een hippieshirt met bloemen, waarschijnlijk nog echt uit de jaren zestig, een houdhakkershirt en een trui.
Waarschijnlijk om nog meer te benadrukken hoe zeer zij zich afzetten tegen de gevestigde economen-strategen in de rest van de City. Desalniettemin hangen veel grote beleggers aan hun lippen. Op een recente presentatie in Londen zaten er 800 grote beleggers in de zaal. Nu een man of 150 schat ik.
De titel was voor SocGen opvallend positief: “2012 was het laatste jaar van pijn en teleurstelling.” Dat was dan ook gelijk een van de weinige positieve opmerkingen die ik te horen kreeg. Dus alvast een woord van waarschuwing; vrolijk wordt het niet. Dylan Grice trapte af. Hij wees beleggers erop dat voorspellen eindelijk ondoenlijk is en dat zij dat dan ook niet doen. Zelfs achteraf de markt verklaren is moeilijk.
Einde van een tijdperk
Hij gaf voorbeelden van de ondergang van het Romeinse Rijk. Hiervoor hebben deskundigen een aantal verklaringen:
- De enorme geldontwaarding, Het percentage zilver in een denaris, een romeinse munt daalde aanzienlijk. Zoiets lijkt nu ook te gebeuren.
- Een sterke verdeeldheid, waarbij het een komen en gaan was van keizers (die er meestal aangingen). Er waren maar liefst 31 verschillende keizers in de tweede helft van de derde eeuw. Ook nu lijken regeringen sneller te rouleren.
- Een van de andere verklaringen zijn “moral materialism” en “hellenization” (inderdaad, het zich gedragen als Grieken).
- Mmm, voor de overige 200 overeenkomsten en verklaringen tussen de huidige tijd en de Romeinse tijd zie crookedtimber.org.
Andere voorbeelden, waarbij het moeilijk was om zelfs achteraf een verklaring te vinden, gebeurden ten tijde van de grote Depressie.
- Teveel liquiditeit.
- Te weinig liquiditeit.
- De teloorgang van de wereldhandel.
Of bij Japan. Was het de liquidity trap (zoals Paul Krugman beweert) of de daling in de bevolking, of, of…een combinatie van facoren. Vervolgens werd er flink op afgegeven op Bernanke. Hij is ook maar een voorspeller die er flink naast zit. Grice wees er op dat zelfs de heksen in Roemenië zich tegenwoordig voor hun voorspellingen moeten verantwoorden en Bernanke komt er wel mee weg.
Door de enorme kredietbubbel die er nu van overheidswege wordt gecreëerd, maakt Grice zich zorgen over de aanstaande inflatie. Zeker als je off balance sheet-verplichtingen van de overheid meeneemt. Denk aan pensioenen, gezondheidzorg, et cetera. Griekenland staat dan niet op 200% schuld, maar op 850% schuld. En ook Duitsland, dat een pay-as-you-go pensioenstelstel heeft, komt dan op 400% uit.
Nederland werd niet genoemd, maar daar viel het wel meer dankzij het ABP. En zeker omdat Bernanke heeft gezegd dat hij 100% vertrouwen heeft dat hij de inflatie onder controle kan houden. Waarmee Grice op een bekende gezegde wees: er zijn twee soorten voorspellers.
Zij die niet weten en zij die niet weten dat zij niet weten. Bernanke hoort volgens Grice tot het laatste soort. Hij weet niet dat hij niet weet. Het zou overigens natuurlijk ook kunnen dat Bernanke gewoon wel weet dat hij niet weet, maar dan hij dat in zijn functie natuurlijk niet kan zeggen. En dat weten de heren van SocGen dan weer niet.
Klik op de grafiek voor een grote versie