Ik heb in het verleden wel eens in een researchrapport geschreven dat België een van de domino’s zou kunnen zijn, buiten de alom bekende PIIGS (Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje), die de ondergang van de euro in gang zou kunnen gaan brengen.
Vandaag ga ik het over een grotere wildcard hebben: Frankrijk. Met een president die Hollande heet ontkom ik er als "Hollander" immers niet aan.
Ze smelten de Franse kazen
De beste man heeft heel wat grote beloftes gedaan waar simpelweg helemaal geen ruimte voor is. Frankrijk zit met een schuld van 86% van het bruto binnenlands product (bbp), had een begrotingstekort van meer dan 5% in 2011 en voor 2012 is het dus nog maar de vraag of Frankrijk zich houdt aan een tekort van maximaal 3%.
Verder daalde het Franse aandeel in EMU-export van 17% naar 13% over de afgelopen twaalf maanden wat een reflectie is van verlies aan concurrentiekracht.
De overheid legt al beslag op 55% van bbp via belastingen en de Franse banken hebben ruwweg 540 miljard euro blootstelling aan de PIIGS. Stel dat de PIIGS failliet gaan (wat ik verwacht) en ze betalen maar 35% terug, dan betekent dit dus een verlies van 324 miljard euro.
Dit hebben de Franse banken helemaal niet dus de overheid zal ze of failliet moeten laten gaan of een kapitaalsinjectie moeten geven van 16% van het Franse bbp. Dan komt de schuld van Frankrijk uit op 102%. Ik zou bijna Grieks gaan praten.
Concurrentiekracht toverwoord
Net als de PIIGS heeft Frankrijk een concurrentiekrachtprobleem dat niet makkelijk op te lossen is. Veel economen hopen dan ook dat Franse hervormingen en hogere looneisen in landen zoals Duitsland de concurrentiepositie van Frankrijk (en de PIIGS) zal verbeteren.
Frankrijk heeft de afgelopen jaren ongeveer 20% ingeboet aan concurrentiekracht versus de Duitsers. Om dat in te lopen op korte termijn en zonder devaluatie van de munt dan moeten de lonen en/of de productiviteit met 20% dalen respectievelijk stijgen.
De andere optie, hogere productiviteit, daar gaat een langlopend proces aan vooraf. Hierbij moet gedacht worden aan:
- educatie
- innovatie
- gestroomlijnde en simpele regelgeving
- flexibele arbeidsmarkt
- en zo verder
Dat is niet bepaald iets wat je in een jaar of drie kan bewerkstelligen. Verder vergen deze maatregelen en initiatieven het nodige geld en dat is er niet.
Toch afhankelijk van Duitsland?
Dan blijft de optie over dat Duitsland binnen afzienbare tijd de lonen verhoogt met 20%. Er is wel wat loonstijging in Duitsland, maar 20% (netto versus Frankrijk) dat gaat ook niet gebeuren. Hoe moet Frankrijk zich hier nou uit redden?
Als de Fransen een eigen munt voerden dan was het via depreciatie/devaluatie gegaan. (Iets wat de situatie natuurlijk alleen maar tijdelijk zal verbeteren want binnen afzienbare tijd lopen de sterke landen weer uit. Devalueren doet niets met educatie en innovatieniveau, noch met flexibele arbeidsmarkt, kwaliteit van diensten en goederen en zo verder; wisselkoersmanipulatie is dus alleen een noodgreep voor tijdelijk respijt.)
Maar ja ze hebben de euro en (nog) niets te zeggen over de Europese Centralae Bank (ECB). Gaat het de ECB om de euro en wordt het dan zo gemangeld dat we er koopkrachttechnisch allemaal op achteruitgaan? Of Frankrijk gooit de handdoek in de ring en gaat terug naar de frank.
Puinhopen
Met een socialistische (of moet ik zeggen meer socialistische) nieuwe president staat Frankrijk voor een onmogelijke taak, al helemaal wanneer de verkiezingsbeloften van Hollande in acht worden genomen.
In juni zijn er verkiezingen voor het parlement en daar zullen de communisten, Le Pen en andere partijen het werk van Hollande er niet makkelijker op maken. Sterker nog, als de Europese Unie (EU) nu Hollande op zijn kop gaat zitten over het begrotingspact dan zal de socialistische partij van Hollande gelijk worden afgestraft, ten faveure van de anti-EU partijen.
Tel daar het vergrijzingsprobleem en nog wat van die leuke bommetjes bij op en een wake is op zijn plaats.
Het zal allemaal wel…
Kortom, ik acht de kans dat de eurozone ten onder gaat door een faillissement van de PIIGS als het meest aannemelijke scenario. Frankrijk staat er niet rooskleurig voor en met een boos electoraat staat de boel daar nu op scherp.
De kans dat Frankrijk van zelf ineenzakt en als eerste uit de euro stapt, is bij lange na niet zo hoog als voor de PIIGS, maar hoe dan ook het één zal het ander volgen, in mijn scenario althans.
Er zijn nog genoeg mensen te vinden die de euro, het one-size-fits-none beleid van de EU, EFSF en het ESM (bekijk deze eens) nog zien zitten. Vraag me alleen niet waarom.