Het nieuwe jaar is bijna twee weken oud. Tot nu toe valt het alleszins mee, in ieder geval voor mij. Mijn prognose voor 2012 ligt goed op koers. De aandelenkoersen stijgen zoals ik had verwacht, net zoals de olieprijs. De meeste top-en flop-aandelen ontwikkelen zich eveneens conform mijn voorspelling. De EU en de euro bestaan nog steeds en zelfs de koers van de dollar doet precies wat ik heb gezegd.
Ik geniet met volle teugen van deze “goede” voorspellingen nu het nog kan. Want sommige IEX-lezers hebben mij genadeloos, maar wel volkomen terecht, op mijn 2011 prognose gewezen. Daar klopte weinig van. Griekse obligaties verkiezen boven de veilige Nederlandse, dat bleek geen goede zaak. “Andere belangen of gewoon naïef”, dat is de door sommige gevonden verklaring voor mijn missers. De mogelijkheid dat de markt er naast zit en dat ik wel degelijk gelijk had met mijn prognose is kennelijk geen reële optie… Terwijl dat toch wel past bij mijn opvatting dat de markt altijd ongelijk heeft.
Worstelen met de markt, dat doen de toezichthouders ook. Gisteren gaf Ronald Gerritse, bestuursvoorzitter van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in het FD aan goed te gaan letten op manipulatie bij flitshandel. Met deze high frequency trading worden posities op de beurs binnen fracties van seconden ingenomen en weer verkocht. Geen echte lange termijn beleggingen dus.
Ga je gang
Gerritse stelt: ”Als je pal voor het sluiten van de beurs een order inlegt en die vervolgens intrekt, omdat je kennelijk een reactie bij andere algoritmes wilt oproepen, dan word ik daar niet vrolijk van.” Tja, ik word ook niet (meer) vrolijk van Freek de Jonge, maar dat betekent nog niet dat zijn optredens verboden moeten worden. Eerlijk gezegd zal het mij als belegger worst wezen of een flitshandelaar een of andere algoritme (volgens wikipedia een eindige reeks instructies -meestal voor berekening of dataverwerking - om vanuit een gegeven begintoestand het daarbij behorende doel te bereiken) oproept.
Zij gaan hun gang maar! Als de ene flitshandelaar de andere een poot uitdraait binnen een tijdseenheid die zelfs bij het klokken van de 500 meter schaatsen niet wordt gebruikt, is het mij best. Bovendien, hoe wil de AFM dit allemaal controleren. Door digitale flitspalen te plaatsen langs de financiële snelweg? Als door flitshandel (tijdelijk) onnatuurlijke koersen ontstaan, is dat natuurlijk vervelend. Daar kunnen (langetermijn)beleggers last van hebben. Maar de verantwoordelijkheid voor onnatuurlijke marktprijzen is niet alleen voorbehouden aan de snelle marktjongens.
Door de krediet- en schuldencrisis heeft Nederland een ongewoon laag renteniveau. Dat geeft veel plezier voor de overheid, maar is een ramp voor de pensioenfondsen. Terwijl de kassen van de fondsen uitpuilen, lopen de verplichtingen door het onnatuurlijk lage renteniveau sterk op. Dekkingsgraden smelten weg als sneeuw voor de zachte winterzon.
Markt heeft ongelijk
Er is een oplossing voor dit probleem volgens DNB-president van Klaas Knot: kort de pensioenen! Onzinnig! Ik ben een voorstander van een beleid dat de tering naar de nering zet, als dat noodzakelijk is. Maar in dit geval ontstaan de pensioentekorten door de (impliciete) prognose dat de huidige renteniveaus voor jaren zullen aanhouden. Dat is natuurlijk mogelijk, maar een flinke rentestijging is minstens zo waarschijnlijk. En nog belangrijker: de huidige marktrente waarmee de verplichtingen wordt verdisconteerd, zegt niets over het toekomstige rendement dat de pensioenfondsen over hun activa zullen behalen.
Zij richten zich immers voor een flink deel op risicodragende beleggingen, met een weliswaar onzeker, maar naar verwachting hoger rendement dan de risicovrije rente. DNB heeft de fondsen wel enige lucht gegeven door niet de rente op de laatste dag van 2011 als uitgangspunt te nemen, maar het gemiddelde niveau over de voorgaande drie maanden. Dat is al beter, maar principieel wordt op deze manier toch de actuele rentestand van de markt als uitgangspunt genomen voor de lange termijn verplichtingen.
Daarmee neemt de DNB de markt veel te serieus. Het is nagenoeg zeker dat de huidige koersniveaus, of het nou rente, aandelen, grondstoffen of vastgoed betreft, geen goede indicatie zijn voor standen over één jaar en later. De markt heeft immers altijd ongelijk. Ik vrees nu al het moment dat ik dit argument moet gebruiken bij de evaluatie van mijn prognose voor 2012.