Was u bij mijn presentatie op de Dag van de Belegger in 2008? Dan weet u misschien nog dat ik toen Japan als voorbeeld liet zien. Ik schetste twee mogelijkheden:
- hyperinflatie
- Japan achterna
Dat laatste lijkt steeds meer het geval. Nu komen de Japanscenario's zo langzamerhand bij bosjes de kast uitvallen. Cees (Smit) vroeg al regelmatig om de vergelijking tussen de AEX nu en Japan toen.
Obligatiemarkt
Maar ook als ik naar bijvoorbeeld de obligatiemarkt kijk, zie ik duidelijke overeenkomsten. Meestal worden de Japanse data en dikke tien jaar vooruitgeschoven.
De Duitse rente staat nu op 1,95%. Mocht de rente het Japan-scenario volgen, dan komt u uit op 1,50%. Ergo de Duitse (en ook de Amerikaanse rente) volgt het Japan-spoor al. U kunt makkelijk uitrekenen wat u rendement op Duitse obligaties in de komende twaalf maanden is.
Met een duration van 9 en nog 0,45% rentedaling, zult u een koerswinst van 4% plus nog eens 1,5% rente. (Voor de rentepuristen onder u, ja ik weet dat het een benadering is.).
Verschillen
Voor de banken geldt hetzelfde. Na een kredietbubbel lijken zij ook het Japan-spoor te volgen. Of u nu in de Verenigde Staten of in Europa kijkt. Ik zal eerlijk bekennen dat ik de kredietbubbel in de economie en dus in de banken niet had gezien.
Als we iets van het horror-scenario van de Japanse banken kunnen leren, is dat het laten voortsudderen van slechte leningen op bankenbalansen een slecht idee is. Afschrijven en herkapitaliseren, zo snel mogelijk. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat de debiteuren hun schulden niet hoeven terug te betalen.
Er is een groot verschil: de probleemleningen bij de Japanse banken zaten 'm vooral bij de Japanse bedrijfsleningen. In de Verenigde Staten zijn dat de consumentenleningen. En in Europa zijn het overheidsleningen. Dat laatste maakt het ook een politieke issue.
Geen snel herstel
Mocht het Japan-scenario een voorbode in bankenland zijn, dan hebben we het grootste gedeelte van de dramaperformance al achter de rug. Maar zoals u ook kunt zien is er geen snel herstel te verwachten.
Dan weet u meteen een van de redenen waarom de Europese indices het zoveel slechter hebben gedaan dan die in de Verenigde Staten. De banken maken hier een flink groter stuk van de beurs uit dan in de Verenigde Staten:
- In Europa zijn banken 10% van de index (20% ten tijde van de piek in 2007)
- In de Verenigde Staten is dat maar 4% (10% in 2007)
- Voor alle financials komt die verhouding op 20% respectievelijk 15%.
Al met al volgen we tot nu het Japan-spoor. Er is wel licht in de duistere toekomst: deze Japanse lessen geven aan dat er geen snel herstel zal komen, maar wel dat het ergste achter de rug is.