Met de semirevoluties dan wel massale protesten in Egypte, Tunesië, Marokko, Libië, en Bahrein, lijkt een democratisering van de islamitische landen plaats te vinden. Nu vind ik persoonlijk democratie het minst slechte systeem en daarmee de beste keuze. Maar dit betekent niet dat ik nu zo blij ben met deze plotselinge ruk naar democratie van de islamitische landen.
Je kunt landen, of beter gezegd naties, vergelijken met kinderen; ze moeten opgroeien en worden opgevoed. Je laat een kind van zeven niet alleen thuis en eentje van twaalf laat je niet autorijden. Het proces van volwassenwording heeft tijd nodig. Nu zult u misschien denken dat ik me zeer laatdunkend uitlaat over deze naties en haar inwoners, maar dat is niet zo.
Democratie is gebaseerd op goed functionerende instituties, werkende electorale processen en bovenal een bewustzijn van de kiezer over niet alleen zijn rechten, maar ook zijn plichten. Een succesvolle stabiele democratisering vindt zelden plotsklaps plaats. Het Westen heeft er eeuwen over gedaan ten slotte. Helaas hebben de (ex-)leiders van bovengenoemde landen praktisch niks gedaan om democratie geleidelijk in te voeren en dit is ook hun grootste misdaad naar mijn mening.
Gevaren van een plotselinge democratie
Aan een te snel gewonnen democratie hangen dus allerlei gevaren, waarvan de meeste mensen (en de pers) zich niet bewust zijn. De juichstemming in de kranten, bij de inwoners aldaar en bijvoorbeeld op Facebook, is naar mijn mening voorbarig.
In sommige van bovengenoemde landen kunnen eeuwenoude conflicten tussen stammen, religieuze splintergroepen, politieke stromingen, en zo verder, weer oplaaien. De door het militaire/autoritaire bewind onderdrukte tegenstellingen komen opeens allemaal naar de voorgrond en kunnen zich op een van de meest nare manieren uiten: in de vorm van een burgeroorlog. Die dan weer door landen zoals Iran kan worden uitgebuit.
Iran de onruststoker met een duivels plan
Het laatste wat men dan nodig heeft is een onruststoker, maar die is er wel degelijk: Iran. Sommige Midden-Oostenexperts suggereren dat Iran alle sjiieten wil verenigen. En er is al wat bewijs dat deze stelling kan bevestigen. Zo is Iran al jaren de suikeroom van Hezbollah die dan ook nuttig werk levert; iedere raket op Israel zorgt voor een hogere prijs voor onder meer Iranese olie.
Iran is ook zeer aanwezig in Irak, waar sjiieten 60% van de populatie vormen (in Iran ligt het niveau op 90%). De soennieten, de andere grote stroming in de islam, en de sjiieten kunnen elkaar al meer dan duizend jaar niet luchten. En in Irak was de soennitische minderheid onder leiding van Saddam, heerser over de sjiieten. Nu willen de sjiieten dat rechtzetten met hulp van Iran.
U denkt vast: "Iran, Irak, Libanon, allemaal een ver-van-mijn-bedshow en nog een oud verhaal ook". Maar dit zou ons wel degelijk hard kunnen raken. Het plan van Iran is om na Irak ook de sjiieten van Saoedi-Arabië te verenigen. Nu is maar 10% van de bevolking aldaar sjiiet, maar die zitten wel precies waar alle oliebronnen liggen (langs de grens met Irak). Stelt u zich eens voor: de oliebronnen van Iran, Irak en Saoedi-Arabië onder één Iranees-sjiitische vlag…
De nucleaire ambities van Iran moeten ook in dat licht worden gezien. Dit is ook de reden waarom de VS en Israel zo nerveus zijn. De plotselinge toename (toeval?...) in piraterij vanuit Somalië en de (dertig koppige, vijf schapen en tien geiten tellende) Al-Qaeda-afdeling in Jemen komt wel heel gelegen voor de VS en hun bondgenoten. Het is het ideale excuus om een grote oorlogsvloot in de regio in te zetten. Het eigenlijke doel is om de Straat van Hormuz te beschermen (daarlangs wordt de meeste olie van de regio verscheept).
VS vs. Iran: spanningen drijven olieprijs op
Nu hebben Egypte, Marokko, Tunesië, Libië, een laag percentage aan sjiieten, maar dit geldt niet voor Bahrein waar 70% tot die groep behoort. Zo dreigen steeds meer oliestaten dan wel Westerse bondgenoten, onder de invloedsfeer van Iran te komen.
Dit zullen de Amerikanen nooit toelaten. De spanningen in het Midden-Oosten zullen dus alleen maar toenemen.
Wat doen de professionele beleggers?
Met dit in het achterhoofd hebben sommige professionele beleggers grote long posities ingenomen in de oliemarkt. Samen met het feit dat de winning steeds duurder wordt - doordat alle makkelijk te winnen olie op is - is een stijgende olieprijs op de lange termijn bijna een zekerheid.
Voor de olieprijsontwikkelingen op de korte termijn verwijs ik u naar medecolumnist Gökhan Erem. Naast de olieprijs zullen zeer waarschijnlijk ook de olieservicebedrijven goed gaan boeren. SBM Offshore, Fugro, Saipem, Tecnicas Reunidas en Vallourec zijn interessante namen in deze context.
Disclaimer: Ik heb geen posities in olie of de genoemde olieservicebedrijven. Wel heb ik mijn klanten herhaaldelijk aangeraden om long te gaan in olie en bovengenoemde olieservicebedrijven.