...Ik kom van Venus. Ik heb er even over moeten nadenken of ik nou liever van Venus of van Mars zou willen komen, maar ik ben uiteindelijk voor Venus gezwicht. Niet omdat vrouwen daar naar verluidt vandaan komen, nee, meer omdat die rode planeet mij wat dor overkomt. Een beetje saai, terwijl ik juist van wat meer turbulentie hou.
Hoe het ook zij: ik kom van Venus en Marcel komt van Mars. Als hij het met die verdeling niet eens is, heeft hij pech gehad: dan had hij zelf deze column maar moeten schrijven.
Waar ik over zit te bazelen? Over de discussie die momenteel gaande is tussen Marcel Tak en mijzelf. Marcel heeft zich in een drietal columns opgeworpen als beschermheer van de obligatiehouders, waarbij zijn stelling is dat in een democratie de burgers verantwoordelijk zijn voor het beleid van de politici en dat om die reden de belastingbetaler - en niet de obligatiehouder - moet opdraaien als de overheid financieel in de problemen komt. Een beetje het de-vervuiler-betaalt principe.
Vervuiler betaalt
Eigenlijk heb ik twee problemen met dit verhaal. Ten eerste is de koppeling tussen de vervuiler en de betaler door de eurozone op losse schroeven komen te staan. De rekening van sjoemelende Grieken wordt niet (alleen) betaald door de Griekse belastingbetaler, maar ook de niet-Grieken mogen garant gaan staan.
Hetzelfde geldt ten aanzien van Ierse banken. Ik heb geen stem gekregen in de besluitvorming om de banken te redden en heb bovendien geen enkele mogelijkheid het wanbeleid te straffen door de Ierse regering weg te stemmen.
Marcel reageert hierop door te zeggen dat de creatie van de euro in dit geval het politieke besluit is waardoor de Europeanen voor de kosten moeten opdraaien. Prima. Wanneer mag ik dan tegen die euro stemmen? Hoe ‘straf’ ik dit slechte beleid? Je kunt moeilijk stellen dat omdat de creatie van de eurozone een politiek besluit is, dit tot lengte van dagen betekent dat de belastingbetaler ervoor moet opdraaien.
Als de euro over 100 jaar nog bestaat, is er geen belastingbetaler meer in leven die ooit voor dat systeem heeft kunnen kiezen, maar kan het nog steeds zo zijn dat bijvoorbeeld Nederland mede moet opdraaien voor de kosten van verkeerde Duitse besluiten. Het principe de-vervuiler-betaalt gaat gewoon niet op.
Beleggen is risico nemen
Mijn tweede punt is echter belangrijker. Beleggen, in welke vorm dan ook, betekent risico nemen. Uiteraard heb je risicomijdende beleggers, maar het is belangrijk vast te stellen dat ze alleen risico in relatieve termen mijden, dus bijvoorbeeld minder risico nemen dan door aandelen te kopen. Dat neemt het onderliggende risico uiteraard niet, nooit weg.
Er is geen 'veiligheid' en hoe eerder en duidelijker iedereen dat weet, hoe beter het wat mij betreft is. Waarom zouden we obligatiehouders de hand boven het hoofd moeten houden? Sinds wanneer zijn die gevrijwaard van een eigen inschatting van de risico’s van hun beslissingen? In dat geval, stap vol in die Griekse obligaties, zou ik zeggen: de belastingbetaler betaalt toch wel.
Je moet dat niet eens willen, want dat betekent dat de rente voor alle Europese staatsobligaties gelijk zou zijn. Geen signaalwerking, geen afstraffing, niets. Dat brengt me bij het idee van de eurobonds, wat precies dat laatste hoopt te bewerkstelligen. Geen ‘speculatieve aanvallen’ op zwakkere broeders, geen differentiatie. Het is gladstrijken van een symptoom, niet een oplossing van het onderliggende probleem.
Onvolledig systeem
Het onderliggende probleem is bovendien niet de spanningen op de financiële markten, het onderliggende probleem is politici die een onvolledig systeem hebben gelanceerd, hopende dat het wel goed zou komen. En beleggers kunnen zich wat mij betreft niet vrijwaren van de verantwoordelijkheid dat ze die analyse niet zelf hebben gemaakt voordat ze massaal in Europese obligaties zijn gestapt.
Maar goed. Ik vermoed dat Marcel het ondanks deze argumenten anders zal blijven zien. We kunnen eindeloos blijven heen en weer schrijven, maar dat schiet uiteindelijk weinig op. Marcel ziet het gewoon anders dan ik het zie. Vandaar ook mijn stelling dat ik van Venus kom, en hij van Mars.
Lukas Daalder is werkzaam als Strateeg bij Robeco. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Hij heeft momenteel (al dan niet gedekte) longposities in Fortis en ING. Bovendien heeft hij posities in meerdere open-end beleggingsfondsen van onder ander de ING, Robeco, ABN Amro en Fidelity. Elk AEX- of AMX-fonds beschouwt hij als een potentieel interessante belegging, alles wat hij schrijft moet vanuit die optiek worden gelezen.