De recordprijzen voor goud en zilver lijken alweer ver achter ons te liggen. Begin augustus bereikte de goudprijs met $2.070 per troy ounce een nieuw nominaal hoogtepunt. Zilver bleef steken op bijna $30. Dat is lang geen record ($50 in 2011), maar wel de hoogste prijs sinds 2013.
De afgelopen vier maanden was voor de edelmetalen een consolidatiefase na de prijsstijging die tussen maart en april plaatsvond. De goudprijs doook met 15% omlaag en bij zilver was de schade nog iets groter. Investeerders haalden dit najaar dus hun neus op voor goud. Wat is er aan de hand en moeten beleggers in edelmetaal zich zorgen maken?
Risk-on
De recente prijsdaling bij goud en zilver werd getriggerd door een aantal elementen die als positief voor de financiële markten werden geïnterpreteerd. Door het fors gehypte vaccinnieuws ruiken de markten het einde van de coronapandemie, waardoor er meer geld naar risicovolle activa verschoof.
Dat zelfs met een vaccin een economische en sociale normalisatie nog enkele kwartalen op zich zal laten wachten, werd voor het gemak even vergeten. Maar alles draait rond perceptie op de financiële markten. De nieuwe historische hoogtepunten bij verschillende aandelenindices zijn daarvan een illustratie.
De al met al rustig verlopen presidentsverkiezingen in de VS en de naderende aanstelling van voormalig Federal Reserve-voorzitter Janet Yellen als nieuwe Minister van Financiën was een ander element dat gunstig was voor het sentiment. Yellen was als centraal bankier gul met economische stimuli en wordt geacht die politiek verder te zetten.
Speculanten
Er is geen indicatie dat er veel fysiek metaal werd verkocht door bezitters van goud en zilver. De prijsdaling werd met name veroorzaakt door speculatieve investeerders die hun long-posities op de termijnmarkten (goud- en zilverfutures) liquideerden.
Een klassiek scenario daarbij is dat shorters op dagen met een lage liquiditeit hun slag slaan. Dat de (voorlopige) bodem werd bereikt op de halve handelsdag na Thanksgiving en net voor het weekend is dan ook heus geen toeval.
Manke crypto-vergelijking
Tot deze zomer gingen de prijzen van goud en cryptomunten als bitcoin dezelfde richting uit. Bij bitcoin was van een najaarscorrectie echter geen sprake. De munt koerste richting de historische top van eind 2017, een verviervoudiging sinds maart.
JP Morgan verwacht de komende tijd een verdere uitstroom uit goud richting cryptomunten. Ik heb een aantal bedenkingen bij deze voorspelling. Waarom zou de instroom in bitcoin en andere cryptovaluta volgens JP Morgan uitgerekend van goud moeten komen en niet van bijvoorbeeld overgewaardeerde technologieaandelen
Het is me bovendien een raadsel waar de (vermeende) rivaliteit tussen fysiek goud en bitcoin en de drang om beide te vergelijken vandaan komt. Het zijn namelijk twee totaal verschillende activa.
De motivatie van beleggers die fysiek goud en/of cryptomunten kopen, is meestal dezelfde. Ze plaatsen zich bewust buiten het klassieke financiële systeem omdat ze geen vertrouwen meer hebben in de manier waarop dit wordt beheerd.
Waardeopslagmiddel
Bij goud en bitcoin wordt de hoeveelheid in omloop niet gecontroleerd en bepaald door centrale bankiers. Dit is met alle papieren (fiat) valuta wel het geval, want de groei van het aanbod is in theorie onbeperkt.
Er komt jaarlijks ongeveer 3.000 ton goud bij uit nieuwe mijnproductie. Op een totaal van ongeveer 200.000 ton bovengronds goud komt dit neer op een natuurlijk inflatiepercentage van 1,5%. Goud kan een track record van 5000 jaar voorleggen als universeel waardeopslagmiddel.
Het algoritme achter bitcoin en de meeste andere cryptomunten is zo geconstrueerd dat er een maximum aantal in omloop kunnen komen. Of crypto’s door deze digitale schaarste automatisch een waardeopslagmiddel zijn, zal nog moeten blijken. Tot 2009 had zo goed als niemand nog van crypto’s gehoord. Dan is het wel een grote stap om meteen als alternatief voor een edelmetaal met een geschiedenis van 5000 jaar te worden beschouwd.
Centrale banken houden een deel van hun reserves aan in goud. Ik zie nog niet direct gebeuren dat centrale banken crypto’s zullen kopen als onderdeel van hun valutareserves. Laat staan dat ze er hun goudreserves door zullen vervangen.
Is het u ook al opgevallen dat in alle propaganda rond crypto’s steevast wordt verwezen naar goud? Goud 2.0, het digitale goud,… de marketing achter crypto’s maakt dankbaar gebruik van de historische koppeling tussen goud en waarde. Dit alles neemt niet weg dat crypto’s en fysiek goud perfect naast elkaar kunnen bestaan en geen concurrenten zijn van elkaar.
Gunstige vooruitzichten
Ondanks de recente correctie blijven de rendementen van goud en zilver sinds de start van 2020 ruim positief. Goud noteert met een bonus van 21%, bij zilver is dat zelfs 34%. Al met al wordt 2020 dus wel een goed jaar voor de edelmetalen, toch zeker in vergelijking met obligaties en spaarrekeningen.
Fundamenteel wordt de waarde van fiat valuta verder uitgehold door een aanhoudende schuldgroei. Alleen al dit jaar groeiden de balansen van de centrale banken wereldwijd met 30 biljoen of 30.000 miljard dollar.
Sinds 2010 lanceerden de centrale banken van alle grote muntzones grootschalige projecten die kwantitatieve versoepeling of QE werden gedoopt.
Maar QE is een vlag die vele ladingen dekt. Het herkapitaliseren van de banken die te kampen hadden met slechte leningen was kort na de financiële crisis een prioriteit om het systeem overeind te houden. QE verhoogde ook de bankreserves, zodat commerciële banken op hun beurt dit geld verder konden uitlenen voor investeringen of consumptie. Sinds de coronacrisis is het voornaamste doel om steunprogramma’s op poten te zetten die de economie moeten stimuleren en de begrotingstekorten van de overheid financieren.
Recordschuld
U zult misschien opwerpen dat alle QE van het voorbije decennium niet to prijsinflatie heeft geleid en u heeft gelijk. Alleen is die observatie naast de kwestie. De inflatie uit zich in een explosieve schuldopbouw en een stijging van de activaprijzen. Alle opgebouwde schuld in het financiële systeem (gezinnen, bedrijven en overheden gecombineerd) bedraagt nu 277 biljoen dollar, of 365% van het globale bruto binnenlands product. Dat is een historisch record.
Die schuld gaat niet ineens verdwijnen, en garandeert een aanhoudend lage rente, los van het officiële inflatiecijfer. Dit speelt reële activa als goud, waarbij de waarde niet gedekt wordt door enige vorm van schuld, in de kaart.
Ik herhaal dat er momenteel helemaal geen opportuniteitskosten zijn verbonden aan goud, want de reële rente (nominale rente min inflatie) is negatief. Het klassiek argument tegen goudbezit is dus niet langer geldig. Merk bovendien op dat steeds meer commerciële banken de negatieve rente doorrekenen aan hun klanten.
In de zone van $1.750 tot $1.800 ligt veel steun voor goud. Ik zie de prijs daar niet onder duiken. Voor zilver wordt dit $21 tot $22.