De OPEC en Rusland gaan de olieproductie in januari met 500.000 vaten per dag verhogen. Het is een compromis tussen zorg over de olievraag die de huidige tweede golf van het virus met zich mee brengt en hoop dat vaccins nu hun werk gaan doen. Voor de olieprijs lijkt daarmee een zijwaartse beweging in het verschiet te liggen.
Gematigde productieverhogingen
Na januari gaat OPEC+ (OPEC en partners, waarvan Rusland verreweg de belangrijkste is) maandelijks bekijken of de productie moet worden aangepast. Hierbij is afgesproken dat per maand de stijging niet meer mag bedragen dan 500.000 vaten per dag.
Het ingrijpende akkoord dat in april van dit jaar werd gesloten hield in dat voor mei en juni de productie met 9,7 miljoen vaten per dag verlaagd werd. Voor de tweede helft van dit jaar werd de verlaging terug gebracht tot 7,7 miljoen vaten per dag. Indertijd werd uitgestippeld dat de verlaging voor het eerste kwartaal van 2021 5,8 miljoen vaten per dag zou bedragen.
In oktober werd al duidelijk dat een productietoename van twee miljoen vaten per dag geen reële optie meer was, gelet op de vermindering van de olievraag, vanwege de tweede Covid-19 golf op het noordelijk halfrond.
Een tijd lang was de verwachting dat het huidige productieniveau zou worden gehandhaafd. Met het positieve nieuws over vaccins van de laatste weken werden de verwachtingen over de olievraag volgend jaar weer wat naar boven bijgesteld en begon de olieprijs op te lopen, tot richting de $50 per vat (Brent). Dat maakte de beperkte verhoging van de productie die er nu is uitgekomen mogelijk.
Compromis
Dat ging echter niet vanzelf. De huidige uitkomst is niet alleen een compromis tussen zorg over de olievraag tijdens deze tweede golf en de hoop dat vaccins nu een terugkeer naar een normale economische situatie versnellen.
Het is ook een compromis tussen een land als Saoedi-Arabië, dat liever een wat hogere olieprijs ziet op de korte termijn, en een land als Rusland met meer financiële reserves, die een meer lange-termijnvisie mogelijk maken. Het duurde twee dagen voordat dat compromis bereikt was.
OPEC+ is minder eensgezind
Binnen OPEC+ begint Saoedi-Arabië langzaam aan invloed te verliezen. Dat komt niet omdat er iets veranderd is aan de reserves of productiecapaciteit. Het land heeft, met een ambitieuze kroonprins, die een groeiende bevolking tevreden wil stellen, minder financiële slagkracht dan vroeger. Een op de korte termijn opkrikken van de olieprijs heeft er meer aandacht gekregen ten koste van een maximalisatie van de olieopbrengsten op de lange termijn.
Saoedi-Arabië was er voorstander van om de productie nu helemaal niet te vermeerderen. Maar daarin kreeg het niet zijn zin. Dit keer was het niet alleen Rusland maar ook de VAE (Verenigde Arabische Emiraten) die het op zijn weg vond. Dat land heeft concrete plannen om de productiecapaciteit te verhogen en vraagt zich af of het op de lange termijn wel zin heeft om lid te blijven van OPEC.
Einde olietijdperk nadert
Het structurele probleem voor de OPEC is dat het einde van het olietijdperk langzaam begint te naderen. In die nadagen zal de verleiding voor een land groter worden om de oliekraan wat verder open te draaien.
Vroeger konden we er gerust op zijn dat de olie die in de grond bleef zitten in de toekomst ook nog waarde zou hebben (misschien wel meer dan nu). Die tijd is voorbij.
Een zijwaartse beweging voor de olieprijs
Veel ruimte heeft OPEC+ niet bij het bepalen van de productiemaatregelen. Een lagere prijs, onder de $40 (Brent), doet te veel pijn. Een hogere prijs, boven de $50 gaat ten koste van het marktaandeel.
Zolang de vraag naar olie vanwege de coronapandemie nog ver onder het normale niveau ligt, mikt men erop de pijn te verdelen over alle olieproducenten (inclusief schalieolie uit de VS) en de hoge voorraden, die tijdens de crisis in april dit jaar ontstonden, geleidelijk af te bouwen. Een langzame voortzetting van het verlagen van de voorraden begin volgend jaar ligt in de lijn der verwachting bij wat nu is afgesproken.
Voorlopig is de coronacrisis de olifant in de kamer van de oliemarkten. De uitval van de olievraag die deze crisis met zich meebrengt overschaduwt voorlopig allerlei andere ontwikkelingen, zoals de verkiezing van Joe Biden tot president van de VS.
Een verlichting van de sancties tegen Iran ligt nu in de lijn der verwachting en dat zal gaan leiden tot een hogere olieproductie van dat land.
OPEC+ kan snel reageren
De verwachting onder de meeste analisten is nu dat het potentieel voor een verder oplopen van de olieprijs beperkt is. Mocht dat toch gebeuren dan kan OPEC+ snel reageren. Dat is verstandig. De tijd dat het oliekartel eens per half jaar de afspraken kon herzien is voorbij. Veel zal afhangen van de snelheid waarmee vaccinatiecampagnes kunnen worden doorgevoerd.
Een nieuwe podcast van Jilles en Remco de Boer (Studio Energie) over de ontwikkelingen in de wereld van olie, gas en energie staat dinsdag 8 december online.