De afgelopen maand was stormachtig op de financiële markten. Een van de grootste Exchange Traded Funds (ETF’s) op de Amerikaanse beurs, SPDR S&P 500 ETF (SPY), noteerde 23 maart jl. een laagste stand van 218,26.
Eerder die maand, op 3 maart, was de hoogste stand nog 313,84. Een verlies van 30,46% binnen drie weken. Dit soort hevige koersdalingen is ongekend en komt zelden voor.
Koersdalingen kunnen gecategoriseerd worden als marktcorrecties (-10%), bear markets (-20%) en beurscrashes (-50%). Hoewel de recente crisis op de beurs voor velen aanvoelt als een beurscrash is er “slechts” sprake van een bear market.
Veel beleggers kiezen ervoor om dergelijke stormen lijdzaam te doorstaan en wachten op betere tijden. Maar is dat wel goed? Waarom zou je niet met je zeilboot een veilige haven aandoen als er storm woedt op zee?
Natuurlijk wil iedere belegger hevige koersdalingen vermijden. Vraag is of dergelijke dalingen (tijdig) te signaleren zijn. En zijn er dan alternatieven of geldt “cash is king”?
Het “timen” van markten is zeer lastig. Iedere keer kopen op de bodem van de markt en verkopen op de top van de markt is onmogelijk. Een “dual momentum”-strategie kan gebruikt worden om grote koersdalingen te vermijden en eventueel te investeren in een alternatieve belegging.
Momentumstrategieën
Ik ben een fervente aanhanger van dergelijke momentumstrategieën. Bij dual momentum wordt er zowel gekeken naar het relatieve momentum als naar het absolute momentum.
Relatief momentum houdt rekening met de rendementen van alle instrumenten van het beleggingsuniversum. Door deze rendementen iedere periode (bijvoorbeeld ieder kwartaal) te rangschikken, ontstaat er een rangorde. Vervolgens worden de best presterende instrumenten opgenomen in de portefeuille (bijvoorbeeld de top 3). Dit proces herhaalt zich iedere periode.
Absoluut momentum kijkt alleen of het rendement van het instrument zelf positief of negatief is. Ook kan er gekeken worden of er sprake is van een stijgende of een dalende trend. Bevindt de koers zich bijvoorbeeld boven of onder het eigen 200-daags voortschrijdend gemiddelde. Als het absoluut momentum negatief is, wordt het instrument niet opgenomen in de portefeuille. Dit geldt ook als het relatieve momentum anders aangeeft.
Als een instrument op basis van het absolute momentum niet geselecteerd wordt, wordt een cashpositie aangehouden. In het ergste/beste geval bestaat de positie uit 100% cash.
Safe haven
Ook kan besloten worden om geen cash aan te houden, maar te beleggen in een zogenaamde “safe haven” (veilige haven). Dit is een beleggingsinstrument dat in het algemeen een positief rendement laat zien als aandelenmarkten in (zeer) zwaar weer komen. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan obligaties, goud of misschien wel bitcoin.
Sinds 2008 zijn er amper bear markets geweest. In totaal zijn er slechts negen perioden geweest waarin SPY op kwartaalbasis met minimaal 5% is gedaald. Dat is minder dan één periode per jaar.
Omdat mijn eigen momentumstrategieën per kwartaal roteren, ben ik vooral geïnteresseerd in het rendement per kwartaal en niet per maand. De timing van mijn momentummodellen was in die perioden redelijk goed. Op basis van dual momentum werd er in zeven van de negen kwartalen gekozen om uit de markt te gaan en te investeren in een alternatief beleggingsinstrument.
Wat is nu een goed alternatief voor aandelen als er een storm raast over de financiële markten? Wat is een veilige haven voor uw beleggingen? Veelal wordt goud genoemd als alternatief voor aandelen tijdens beurscrises. Maar is het dat ook?
Alternatieve beleggingen
Ik heb onderzocht hoe alternatieve beleggingen renderen ten tijde van beurscrises. Omdat het aantal marktcorrecties, bear markets en beurscrashes zeer beperkt is, heb ik gekeken naar alle kwartalen waarin SPY met minimaal 5% is gedaald.
Als alternatieve beleggingen heb ik gekeken naar zeven ETF’s. Uitgangspunt is dat alle ETF’s voldoende historie hebben en al bestonden ten tijde van de bear market in 2008. Omdat bitcoin later is geïntroduceerd, is dat buiten beschouwing gelaten. Bovendien is er geen ETF gebaseerd op deze cryptovaluta.
Uiteindelijk zijn als veilige havens onderzocht goud, zilver, olie, dollar en obligaties met diverse looptijden. De bijbehorende ETF’s zijn:
- SPDR Gold Trust (GLD)
- iShares Silver Trust (SLV)
- United States Oil Fund (USO)
- Invesco DB US Dollar Index Bullish Fund (UUP)
- iShares 1-3 Year Treasury Bond ETF (SHY)
- iShares 7-10 Year Treasury Bond ETF (IEF)
- iShares 20+ Year Treasury Bond ETF (TLT)
De rendementen zijn als volgt:
Voor het gemak zijn de afzonderlijke maandrendementen bij elkaar opgeteld om zo tot een vergelijk te komen. In werkelijkheid is er het rendement-op-rendement-effect, waardoor de totaalrendementen in de praktijk hoger of lager zijn. Voor de conclusie zal dit uiteindelijk weinig uitmaken.
Vijf van de zeven ETF’s kennen een positief rendement en zijn te prefereren boven een cashpositie. Het best presteert TLT met een winst van 95,88% in negen kwartalen. Overigens behalen alle obligaties een positief resultaat. Opvallend daarbij is dat de winst groter wordt naarmate ook de looptijd toeneemt. Goud heeft een reputatie als veilige haven, maar komt in dit overzicht niet verder dan de derde plaats.
Short olie
Uitschieters in negatieve zin zijn zilver en olie. USO maakt het wel erg bont met een verlies van meer dan 300%. SPY verliest in dezelfde periode 118,08%.
Een crisis op de financiële markten gaat, althans vanaf 2008, altijd samen met een oliecrisis. Die oliecrises zijn zo groot en zo opvallend aanwezig in dit overzicht, dat het rendabeler is om USO short te gaan (te verkopen) in plaats van TLT long te gaan (te kopen). De beste veilige haven is in dit geval een shortpositie.
Ook binnen de kwartalen valt het een en ander op. Goud is op maandbasis drie keer het beste jongetje/meisje van de klas. Bovendien scoort goud nooit maximaal in negatieve zin. Zilver kent veel meer positieve uitschieters (acht) dan goud, maar de verliesmaanden (meer dan 50%) zijn zo heftig dat een en ander uiteindelijk resulteert in een negatief totaalrendement.
SHY en IEF zijn de stille Willies in het overzicht. Op één uitschieter na zijn deze ETF’s nooit goed voor het beste of het slechtste maandrendement. Aan het eind van de rit resulteert wel een solide resultaat, zeker voor IEF. UUP kent vier à vijf uitschieters naar boven en naar beneden. Nooit komt het absolute rendement, net als bij SHY en IEF, boven de 10% uit. Ook hier resulteert dit in een mooie plus over alle kwartalen.
USO is ook op maandbasis een hopeloos geval. Verliezen van 10% en meer zijn schering en inslag. Van de 27 maanden is USO 17 keer de slechtst presterende ETF. In ruim 50% van alle maanden loopt het verlies in de dubbele cijfers.
TLT is de absolute uitblinker. Deze obligatie is elf keer de best presterende ETF in het overzicht. Slechts twee keer is het verlies groter dan 2%.
Blijven zitten kost geld
Samenvattend is te concluderen dat er daadwerkelijke veilige havens zijn als er een storm raast over de financiële markten. De storm kost u vanaf 2008 ruim 118% rendement als u met uw zeilboot geen veilige haven opzoekt. Een goede dual-momentumstrategie kan als vuurtoren u bijtijds waarschuwen voor de opstekende storm.
Als veilige haven is TLT de beste optie. Wilt u de wind echt in de zeilen houden, dan levert een shortpositie in USO u de ultieme zeilervaring.