Ik heb op dit moment drie tieners op de middelbare school zitten. Als ik al hun verhalen hoor, herken ik wel heel veel van mijn eigen middelbare schooltijd; veel kennis in je hoofd stampen, het vervolgens eenmalig reproduceren voor het proefwerk, om het vervolgens weer zo snel mogelijk te vergeten.
Nee, veel lijkt er in 30 jaar niet veranderd in ons systeem van lesgeven en examineren. Dus ondanks dat er in diezelfde 30 jaar een ware digitale revolutie heeft plaatsgevonden, lijkt onze middelbare school simpelweg te hebben stil gestaan.
Ongekende mogelijkheden
Nu kwam ik onlangs op een conferentie Sugata Mitra tegen, en deze Indiër heeft nog wel suggesties voor onze minister van Onderwijs. Dr. Sugata Mitra is een natuurkundige, die aan het einde van de vorige eeuw als experiment een computer en toetsenbord heeft laten monteren in een blinde muur in een sloppenwijk in New Delhi. Hij was als docent programmeren bij het bedrijf NIIT namelijk benieuwd of kinderen zichzelf wegwijs konden maken in computers.
Het resultaat van dit hole-in-the-wall-experiment was zonder meer verbluffend. Zonder enige begeleiding of hulp kostte het de kinderen minder dan één dag om het internet te ontdekken en spelletjes te downloaden. Na een week waren er zelfs al kinderen die op een eenvoudige manier aan het programmeren waren gegaan.
Dit experiment werd op andere plekken in India herhaald, met steeds dezelfde uitkomst. Sterker nog, hoe jonger het kind, hoe beter het resultaat. Een van de succesverhalen is dat een achtjarige jongen mede door dit experiment de sloppenwijken heeft kunnen ontgroeien, om uiteindelijk zijn doctorstitel te behalen.
Cloudscholen
Na een winnende TED-talk in 2013 heeft Dr. Mitra het prijzengeld geïnvesteerd in een aantal Cloudscholen in zowel de sloppenwijken in India als in de arme gedeeltes van het Engelse Newcastle, waar Sugata inmiddels als professor was aangesteld. In deze Cloudscholen werd een twintigtal kinderen van verschillende leeftijden en achtergronden in een lokaal met vijf computers gevraagd een aantal problemen op te lossen.
In het begin waren de problemen nog eenvoudig, maar na verloop van tijd was het mogelijk om een negenjarige te vragen uit te leggen hoe in de kwantummechanica de verstrengeling van deeltjes in zijn werk gaat. Docenten waren in deze Cloudscholen eigenlijk overbodig in de klassieke manier van lesgeven. Docenten mochten zelfs niet aanwezig zijn in het lokaal, omdat volgens Sugata de chaos, herrie, discussies en gebrek aan zitvlees essentieel zijn om het zelflerend vermogen van de kinderen te optimaliseren.
Uit verschillende experimenten bleek zelfs dat een Skype-verbinding met een oma die alleen maar op een bewonderende toon de kinderen complimenteerde net zo goed werkte als de aanwezigheid van een getrainde docent. Ongelofelijk.
Examinering moet anders
Toen ik Sugata vroeg wat hij als eerste zou willen veranderen aan ons schoolsysteem, was hij vrij resoluut: de examinering. Het is volgens hem belachelijk dat kinderen vandaag de dag bijna geboren worden met een smartphone in hun hand, maar dat deze niet gebruikt mag worden bij proefwerken.
Op zich heeft hij hier een punt, want hoe lang zal het nog duren voordat in onze maatschappij een smartphone net zo wordt gezien als een bril? Zonder bril ben je immers stuurloos en voel je je al snel buitengesloten. Mijn, overigens bril-loze, tieners claimen al jaren dat hetzelfde geldt voor hun smartphone of tablet.
Als smartphones worden toegelaten bij examens, zijn we ook meteen af van al het huidige stompzinnig reproduceren van feiten als belangrijkste toetsmethode. Wie gebruikt in zijn werk nu geen Wikipedia of Google als er naar feiten moet worden gezocht? Nee, niet de feitenkennis maar vooral het probleemoplossende vermogen van kinderen zou centraal moeten staan bij het toetsen.
Natuurlijk moet kinderen een aantal basisvaardigheden zoals lezen en schrijven worden aangeleerd, maar waarom moet iedereen kunnen staartdelen, terwijl we allemaal met een supercomputer in onze zak lopen?
Digitale revolutie
Als we de digitale revolutie nog even doortrekken, zal het over een aantal jaren wellicht mogelijk zijn computers en mensen te integreren, beginnend bij de smartphone in je pols. Het leren van nieuwe vaardigheden zal dan totaal veranderen.
Vloeiend Chinees spreken zal dan simpelweg te realiseren zijn door een app te downloaden in plaats van jaren te zwoegen in de avonduren. Laat maar komen die toekomst.