Wie een hypotheek afsluit bij een hypotheekadviseur of een bank zal altijd de vraag krijgen of er al een lopende risicoverzekering is. Een risicoverzekering keert uit als de verzekerde persoon voor de einddatum van de hypotheek overlijdt. Vanwege de zorgplicht zal een hypotheekadviseur altijd het risico bij overlijden goed in kaart moeten brengen.
Het is natuurlijk nooit leuk als door een onverwachts overlijden de overgebleven partner de hypotheek niet meer kan betalen. De adviseur zal dan ook het inkomen van beiden partners willen weten en het nabestaandenpensioen. Alvorens hier dieper op in te gaan, eerst de wijziging die NHG per 1 januari 2018 heeft doorgevoerd.
Vanaf deze datum is er geen verplichte overlijdensdekking meer voor hypotheken met NHG. Voor 1 januari 2018 was deze verplichting er wel als het hypotheekbedrag hoger was dan 80% van de waarde van de woning.
Een rekenvoorbeeld ter verduidelijking:
- Koopwoning 200.000 (is ook de taxatiewaarde)
- Af te sluiten hypotheek 200.000
- 80% van taxatiewaarde 160.000 -/-
- Minimale overlijdensdekking 40.000
Andere regels en eisen
Vooral voor oudere mensen of mensen met een bepaalde ziekte bleek in de praktijk dat de overlijdenspremie duur kon worden. Nu deze verplichting er niet meer is, kan ook deze groep mensen een hypotheek met NHG afsluiten.
Voor hypotheken zonder NHG heeft iedere bank zijn eigen regels. Veel banken hanteren nog steeds de norm van 80% van de taxatiewaarde. Er zijn gelukkig ook banken die helemaal geen eis betreffende overlijden hebben (bijvoorbeeld Florius).
Geen eis voor een overlijdensdekking wil niet zeggen dat het niet verstandig is om een overlijdensdekking af te sluiten. Hierbij moet de adviseur niet vergeten ook naar het nabestaandenpensioen te kijken. Deze is bij samenwonenden niet van toepassing. Een goed samenlevingscontract zorgt ervoor dat deze wel van toepassing wordt.
Soorten risicoverzekering
Het voordeel bij (jonge) gezonde stellen is dat de overlijdenspremie niet duur is. Vaak is deze een paar euro per maand. Hierbij opgemerkt dat er diverse keuzes zijn namelijk:
- Gelijkblijvende risicoverzekering
- Lineair dalende risicoverzekering
- Annuitair dalende risicoverzekering
Het is logisch dat de gelijkblijvende risicoverzekering maandelijks het meest kost. Bij de dalende risicoverzekering wordt het verzekerd bedrag namelijk iedere maand lager. In onderstaand fictief rekenvoorbeeld kunt u zien hoe een overlijdensdekking en het nabestaandenpensioen gecombineerd kunnen worden.
Man
- Inkomen 40.000
- Nabestaandenpensioen 5.000
Vrouw
- Inkomen 20.000
- Nabestaandenpensioen 10.000
- Koopsom woning 250.000
- Annuiteiten hypotheek 250.000
- Hypotheekrente 2,50%
- Bruto per maand 988 euro
Bij overlijden van de man, wordt het inkomen van de vrouw totaal 30.000 euro (haar eigen inkomen van 20.000 euro en 10.000 euro nabestaandenpensioen). Deze 30.000 euro is te weinig om de hypotheek te kunnen betalen (volgens de normen van de bank).
En dan?
Een adviseur moet nu toetsen wat de maximale hypotheek is bij een inkomen van 30.000 euro. Deze maximale hypotheek is 126.544 euro (afgerond 125.000 euro). Het is nu verstandig om voor minimaal 125.000 euro een annuitair dalende risicoverzekering af te sluiten op het leven van de man. De situatie wordt dan als volgt:
Man overlijdt
- Lopende hypotheek 250.000 euro (annuitair dalend)
- Overlijdensdekking 125.000 euro (annuitair dalend)
- Hypotheek na overlijden 125.000 euro (annuitair dalend inkomen vrouw 30.000)
Hetzelfde plaatje kan gemaakt worden voor de man als de vrouw overlijdt. Zijn inkomen wordt totaal 45.000 euro. De maximale hypotheek is dan 194.561 euro (afgerond 195.000 euro). Een minimale overlijdensdekking van 55.000 euro is dan voldoende.
Hierbij merk ik op dat vooral jonge stellen kiezen voor een hogere overlijdensdekking omdat er sprake is van een lage maandpremie. Het is bijvoorbeeld mogelijk om in bovenstaande situatie een overlijdensdekking van 250.000 euro te kiezen. Na overlijden is er dan geen hypotheek meer voor de overgebleven persoon.
Niet verplicht, wel afgesloten
Als de overlijdensdekking niet verplicht is, maar toch wordt afgesloten, dan heeft de klant twee mogelijkheden:
- De overlijdensdekking verpanden aan de bank.
- De overlijdensdekking niet verpanden aan de bank.
Bij een verpanding aan de bank wordt de uitkering van de overlijdensdekking rechtstreeks gebruikt ter aflossing van de lopende hypotheek. Dit kan een voordeel maar ook een nadeel zijn.
Verpanding wordt meestal gedaan als het inkomen na overlijden te weinig is om de lopende hypotheek nog te betalen. Ik zal dit aantonen met een fictief rekenvoorbeeld.
- Lopende hypotheek 300.000
- Overlijdensdekking 200.000
- Inkomen na overlijden 30.000
Met een inkomen van 30.000 euro is de kans zeer groot dat de hypotheek van 300.000 euro niet meer betaalbaar is. Het is wel mogelijk om van de uitkering van 200.000 euro maandelijks de hypotheek te betalen. Als de overlijdensdekking na overlijden in mindering wordt gebracht dan wordt de lopende hypotheek nog 100.000 euro.
Als de overlijdensdekking niet is verpand dan wordt deze uitgekeerd aan de overgebleven partner. In veel gevallen is het inkomen van deze overgebleven partner voldoende om de hypotheek te kunnen betalen. Kijk maar:
- Lopende hypotheek 300.000
- Overlijdensdekking 200.000
- Inkomen na overlijden 65.000
Met een inkomen van 65.000 euro kan normaal gesproken de lopende hypotheek van 300.000 euro betaald worden. De uitkering van 200.000 euro van de overlijdensdekking wordt dan een box 3 vermogen waar jaarlijks belasting over betaald moet worden. Ook nu kan de overgebleven partner beslissen om de 200.000 euro geheel of gedeeltelijk te gebruiken ter aflossing van de hypotheek.
Keuzes, keuzes
Er is nu dus een keuzemogelijkheid voor deze persoon. Bij (gedeeltelijke) aflossing van de hypotheek moet wel goed worden gekeken wat het jaarlijkse boetevrije percentage is. Stel deze is 10% dan kan er dus jaarlijks 30.000 euro boetevrij worden afgelost op de hypotheek.
Een overlijdensdekking is misschien niet verplicht, maar kan in veel situaties voor meer zekerheid zorgen. Hierbij is het wel verstandig om goed te kijken of de risicoverzekering verpand moet worden of niet.