Ongetwijfeld hebt u – we zijn hier op IEX gezellig met handelaren en beleggers onder elkaar – mooie anekdotes over verbijsterend domme vooroordelen van Nederlanders over beurs, vermogen en beleggen. Zo zal ik nooit die tandarts vergeten die op een feestje met het schuim op z'n mond (echt!) tekeer ging over zijn pensioenfonds.
Waar die het gore lef – ja, hij was echt boos – vandaan haalde om zijn pensioengeld te beleggen in plaats van alleen maar veilig te sparen?! Om moedeloos van te worden, ik ben er maar niet mee in debat gegaan. Als zelfs een tandarts al zo denkt... Arts en Auto bestaat al, misschien dat een blad als Arts en Aandeel ook een kans maakt.
Enfin, vandaag trekt dit bericht de aandacht van professor Dirk Brounen van de TIAS School for Business and Society in Tilburg. Om eerlijk te zijn vind ik dit een beetje summier voor een professor – waar zijn de mooie grafiekjes en tabelletjes? – maar de boodschap is duidelijk: Nederlanders zijn té risico avers.
Psst, sparen is héél risicovol
Want zo heet dat in financieel jargon als u werkelijk geen enkel risico met uw geld durft te nemen. No guts no glory, zeker geen rendement en op termijn al helemaal geen vermogen, als u alleen maar spaart. Dit gezegd hebbende: strikt genomen is sparen de meest risicovolle asset die er maar te bedenken is.
U loopt een volledige hoofdsomrisico, waar amper of helemaal geen vergoeding tegenover staat in de vorm van yield, dividend of koerspotentie. Als uw bank omvalt, bent u uw geld volledig kwijt. En bij banken loopt u al dubbel risico. Zowel haar crediteuren als de bank zelf kunnen de tent om zeep helpen.
Gelukkig is er het depositogarantiestelsel, waardoor uw eerste 100.000 euro per rekening door de staat en de banken wordt gegarandeerd. Ik zeg gelukkig, want zo worden mensen uit de wind gehouden die niet kunnen beleggen (en die zijn er), of hun spaarpot puur als stroppenpot aanhouden, zoals ik zelf doe.
Zelf vind ik die 100.000 euro te veel, 20.000 euro is meer dan zat, maar dat is andere discussie. In ieder geval loopt iedere cent boven 100.000 euro per rekening volledig marktrisico. In 2008 hebben we bij de ondergang van de banken gezien, dat dit zeker geen wassen neus is. Google bijvoorbeeld eens op Icesave.
Die crisis is er mede debet aan dat Nederlanders kort door de bocht gezegd niet meer durven te beleggen. Dat begrijp ik wel. Wie nog een woekerpolis heeft, belegde overwaarde van het huis tussen 2000 en 2003 zag verdampen en in 2008/2009 nog een keer een dreun kreeg, komt nooit meer op het Damrak.
En toch hoeft het niet zo ingewikkeld te zijn en hoeft u al helemaal niet iedere dag de beurs te volgen. Beleggen is net zo moeilijk of gemakkelijk als maandelijks sparen. Ook net zo saai trouwens. En dat is de moeilijkheid: u moet het heel lang volhouden en nooit een mening over de markten en beurzen hebben.
Wat is nou het probleem?
Het grootse probleem is echter dat zeker beurs-leken koers en waarde niet uit elkaar kunnen houden en daar gaat deze methode nou juist om. Ik merk het zelf vaak bij presentaties, waarde is moeilijk om uit te leggen. Warren Buffett's rechterhand Charlie Munger zei er ooit dit over: You get it, or you don't.
Ik illustreer dit maar aan de hand van een voorbeeld. Meneer en mevrouw X staken in augustus 2000 hun volledige vermogen in de AEX, die op dat moment net all time high 703,18 aantikte. Wat is hun rendement met nu zeg AEX 520 op het bord? Kort door de bocht:
- De handelaar zegt: ze staan na zeventien jaar beleggen op -26%. Dividenden rekent hij of zij niet mee
- De belegger zegt: ze beuren al zeventien jaar ongeveer 2% dividendrendement per jaar. Koersen op het bord ziet hij of zij niet
Nee, op de een of andere manier is beleggen voor Nederlanders synoniem met instappen – let maar eens op de zinsnede in de media Is dit een mooie tijd om in te stappen? – een mooie rit maken en dan weer uitstappen. Ofwel, koerswinst maken. En dat gaat iedere keer weer fout, want dit handelen is niet voor beginners.
Gewoon rustig jaar in jaar uit beleggen en u niks aantrekken van de waan de dag zoals Buffett doet, maar ook bij ons oud geld als de families Fentener van Vlissingen of Van der Vorm (HAL), is blijkbaar te moeilijk, te saai of duurt te lang. Het is wel dé manier om zonder al te veel risico op termijn vermogen op te bouwen.
Ja, dat duurt decennia. Wat dacht u dan, dat er een free lunch is op de beurs? Daar verdenk ik Nederlanders van: die willen snel rijk worden op de beurs. En nog 100% gegarandeerd ook. En dat gaat dus fout. Iedere keer weer. Misschien dat professor Brounen dat eens kan onderzoeken. Met grafieken en tabelletjes graag.