We lezen het overal, de vergrijzing slaat toe. Als ik in de spiegel kijk, wordt dit beeld letterlijk bevestigd. We worden met zijn allen dus ouder. Dat heeft veel voordelen, maar ook nadelen.
De pensioenfondsen moeten steeds langer de op te bouwen pensioenen uitkeren, wat tot een flinke stijging van de premie leidt. De zorgkosten nemen toe, wat ook premiestijgingen en bezuinigingen met zich meebrengt.
Maar die bezuinigingen hoeven niet per se ten koste te gaan van de kwaliteit van leven. Het beleid bijvoorbeeld om ouderen (veel) langer thuis te laten wonen, in plaats van ze weg te stoppen in verzorgingshuizen, sluit aan bij de wens van veel van deze ouderen. Maar dan moet er natuurlijk wel goede thuiszorg zijn.
Thuiszorg
Thuiszorg is in ieder geval een groeimarkt de komende jaren. Eén van de instellingen die dergelijke zorg levert, is Home Instead. Liefdevolle zorg bij U thuis, zo lees ik op de website van deze zorgverlener. Dat klinkt mooi, maar voor niets gaat de zon op.
De instelling heeft bij het opzetten van zijn activiteiten geld nodig en heeft daarom een obligatieprogramma opgezet. In totaal wil de instelling maximaal 2.499.000 euro ophalen via verschillende tranches.
Dat is een raar bedrag, precies 1 euro onder de 2,5 miljoen euro. Echter, de gekozen maximale omvang van het programma is goed verklaarbaar. Voor de uitgifte van bijvoorbeeld effecten (zoals obligaties) of een beleggingsfonds is in principe een AFM vergunning vereist. De belegger is er dan onder andere van verzekerd dat de prospectus aan de geldende (informatie)vereisten voldoet.
Uitzonderingen
Niet ieder fonds of uitgever van effecten is echter vergunningsplichtig. Een uitzondering op deze verplichting is er bijvoorbeeld als de minimale deelname per belegger aan het fonds of de obligatielening 100.000 euro bedraagt.
Andere mogelijkheden om financiële producten uit te geven zonder AFM vergunning zijn er bij een maximaal aantal deelnemers van 150 personen, of als het de totale uitgifte minder dan 2,5 miljoen euro bedraagt. Dat verklaart waarom de maximale uitgifte van de Home Instead Obligaties fractioneel onder die grens is vastgesteld.
De gedachte achter de mogelijkheid effecten uit te geven zonder vergunning is dat AFM vindt dat grote beleggers, dus bij een minimale investering van 100.000 euro, zelf wel kunnen bepalen of een belegging bij hen past.
Ik kan mij daar van alles bij voorstellen, hoewel ook grote beleggers moeite zullen hebben de betrouwbaarheid van een fonds of uitgevende instelling te onderzoeken. Het is echter wel vreemd dat de andere criteria, maximaal 150 deelnemers of omvang uitgifte lager dan 2,5 miljoen euro, ook tot vrijstelling van een vergunning leiden.
Niet minder erg
Natuurlijk, als het mis gaat met een obligatie-uitgifte met een omvang van maximaal 2,5 miljoen euro, is de totale schade veel kleiner dan als het om een obligatie-uitgifte van honderden miljoenen gaat.
Maar voor elke individuele deelnemer is een mogelijk financieel ongeluk daar niet minder dramatisch om. En een kleine 150 deelnemers die met een financiële catastrofe worden geconfronteerd, zijn nog steeds een heleboel mensen.
Wat mij betreft laat de AFM deze twee criteria inzake deelnemers en totale omvang vallen als het om vrijstellingen gaat.
Controle
Ik ben uiteraard niet tegen het buiten een AFM vergunning uitgeven van effecten of fondsen. Mijn eigen Bufferfund is vrijgesteld vanwege de 100.000 euro grens. Er zijn veel betrouwbare en goede fondsen die binnen de vergunningvrijstelling opereren.
Bovendien betekent een vrijstelling van vergunning niet dat er geen enkel toezicht zou zijn. Ook vrijgestelde fondsen en uitgevers van obligaties moeten voldoen aan regels, bijvoorbeeld dat de informatie niet misleidend is.
Het verschil met een vergunningplichtig fonds is dat de AFM in dat geval vooraf controleert, terwijl een niet vergunningplichtig fonds alleen achteraf met de AFM te maken kan krijgen.
Home Instead
Dan ben ik terug bij Home Instead, de dienstverlener die goed voor ouderen zorgt, maar kennelijk niet voor zijn obligatiebeleggers als het om de geboden informatie gaat. Volgens de AFM heeft Home Instead beleggers misleid over de risico’s van de obligatielening. Die zijn te rooskleurig voorgesteld.
Verschillende zekerheden waarmee werd geschermd, bleken geen echte zekerheden te zijn omdat ze worden verpand. Home Instead heeft de beleggers alsnog goed geïnformeerd en vermeed daarmee de betaling van een dwangsom aan de AFM.
Het is uitstekend dat AFM transparantie eist, ook voor financiële instellingen zonder vergunning. Elke belegger krijgt daarmee een basisbescherming, en dat is met name belangrijk als het om obligatieleningen gaat. Veel beleggers hebben de perceptie dat een obligatie per definitie een veilige belegging betreft. Dat is uiteraard niet het geval.
Suggestie voor AFM
AFM, mag ik nog een suggestie doen om obligatiebeleggers beter te beschermen via goede informatie? De populariteit van indexfondsen (ETF’s) die een obligatie-index volgen neemt flink toe.
De uitgevers van deze ETF’s zitten volgepropt met vergunningen van de toezichthouders. Op de sites van deze fondsen wordt zeker voldoende technische informatie over de samenstelling van het fonds (de index) gegeven.
Maar nergens zie je in begrijpelijke taal wat de gevolgen van bijvoorbeeld een rentestijging voor de waarde van het fonds kan zijn. De meeste particuliere beleggers zullen niet weten dat een getal als de duration daar informatie over geeft.
Dus toezichthouders in Europa, doe uw werk en zorg ervoor dat aanbieders van obligatie-index fondsen in begrijpelijk taal de werkelijke risico's van de index aangeven. Obligatie-uitgevers hebben de plicht hun beleggers daar beter over te informeren, vergunningplichtig of niet.