Misschien wel het belangrijkste koerspatroon uit de technische analyse is het koopsignaal. Elk koopsignaal bestaat altijd uit drie fases:
- Uitbraak
- Bevestiging
- Hervatting
Stap 1: de uitbraak
Stel de koers van een aandeel beweegt een tijdje zijwaarts en vormt een aantal toppen rond 110. We weten in elk geval dat er rond 110 verkopers actief zijn geweest, want elke keer wordt rond dat niveau het herstel afgebroken. Beleggers nemen blijkbaar winst, we spreken daarom van weerstand rond 110.
Echter op gegeven moment, bijvoorbeeld indien het bedrijf iets positiefs bekendmaakt, breekt de koers boven de toppen rond 110. Dit is de eerste fase van een koopsignaal: de uitbraak. Dit bepaalt de richting, omhoog dus.
Onderzoek toont aan dat hoe hoger de omzetten zijn die de uitbraak en het koopsignaal begeleiden en hoe meer toppen worden gebroken, des te kansrijker is het dat de gekozen richting wordt doorgezet.
Uitbraken uit een zijwaartse tradingrange kunnen zowel opwaarts (koopsignaal) als neerwaarts (verkoopsignaal) optreden. De statistieken geven aan dat verkoopsignalen betrouwbaarder zijn dan koopsignalen.
Stap 2: de bevestiging
Na een forse opleving wordt vaak (door de speculanten en kortetermijnbeleggers) winst genomen. Indien de koers terugvalt krijgen beleggers, die de eerste rit en de uitbraak hebben gemist, een nieuwe kans om in te stappen.
Als er daarbij voldoende kopers zijn, zal de koers doorgaans een hogere bodem vormen boven de eerdere toppen rond 110. Deze terugval is belangrijk, want als de nieuwe hogere bodem inderdaad op of rond 110 wordt gevormd, beschouwen technische analisten dit als een bevestiging van de eerdere uitbraak en het koopsignaal.
De verkopers van het eerste uur (die in de tradingrange rond 110 hadden verkocht) zullen hun foute beslissing dan inzien en alsnog op de pullback naar 110 instappen. Onderzoek toont aan dat na een opwaartse uitbraak in 44% tot 65% van de gevallen een pullback optreedt, u krijgt dus vaak een tweede kans.
De waarschijnlijkheid dat een pullback optreedt is afhankelijk van het patroon dat is gevormd. Zo komen pullbacks bij hoofdschouderformaties met 65% het vaakst voor. Als handelaar beschouw ik pullbacks als een cadeautje van de markt.
Mocht de koers alsnog terugvallen onder de oude toppen (dus onder 110), dan spreken we van een failure of false move. De kans hierop is volgens onderzoek echter kleiner dan 15%. Dat neemt niet weg dat risicomijdende beleggers die op de terugval willen instappen of bijkopen, er goed aan doen om stap 3 af te wachten.
Mijn stellige opvatting is dan ook dat elke uitbraak aangegrepen moet worden om in te stappen, hetzij bij de uitbraak hetzij bij de pullback.
Een ander kenmerkend fenomeen is dat hoe hoger de pullbackbodem is, des te krachtiger is het koopsignaal. Zou op onderstaande voorbeeldgrafiek de pullbackbodem bijvoorbeeld op 112 of 115 liggen, dan is de volgende beweging waarschijnlijk zeer krachtig. Bij Tostrams noemen we dit katapult-bodems.
Een bijkomstig voordeel voor een technisch analist is dat onmiddellijk na de uitbraak boven 110, de stoploss al bepaald kan worden, namelijk net onder het uitbraakpunt, hiermee kunnen we dus degelijk risicobeheer toepassen.
Stap 3: de hervatting
Het koopsignaal wordt voltooid zodra de koers weer opveert vanaf de laatste bodem (bij 2) en vervolgens opwaarts uitbreekt. Soms gebeurt dat nadat de correctieve fase (tussen de twee blauwe lijnen) opwaarts wordt verlaten, gemarkeerd bij punt 3 op de grafiek.
Anderzijds kan dat ook indien de koers boven de laatste top (bij X) uitbreekt.
In beide gevallen wordt de richting van stap 1 voortgezet. Je zou kunnen vaststellen dat de markt u drie kansen biedt om in te stappen:
- de eerste keer indien de koers boven 110 breek
- daarna indien de koers terugvalt en wordt opgevangen door de oude toppen, dus een bodem vormt rond of boven 110
- het laatste signaal treedt op indien de koers de correctieve fase verlaat
Onder de voorbeeldgrafiek van het koopsignaal staan een paar voorbeelden uit de praktijk. Voor alle duidelijkheid: stap 3 is in de recente consolidatie van de AEX-index nog niet opgetreden.
ASML (op de grafiek hieronder) brak medio 2016 boven de toppen rond 90,25, wat stap 1 (uitbraak) oplevert. De richting is nu bepaald. Vervolgens zakt de koers een aantal keer terug, maar bodemt daarbij steeds rond of boven de voormalige horde van 90,25, wat stap 2 oplevert.
De derde stap ten slotte, treedt op nadat de correctieve fase rond 100,50 wordt gebroken. Stap 3 is overigens weer een nieuw stap 1-signaal.
Ook op de AEX zagen we in de afgelopen maanden enkele koopsignalen (gemakeerd met 1), pullbacks (gemarkeerd met 2, 2’ en 2’’) en hervatting van de trend (3). Overigens is stap 3 bij het laatste koopsignaal nog niet opgetreden.
Dit geeft aan dat het pullback-scenario, gemarkeerd tussen de twee blauwe lijnen, intact is. Vooralsnog blijft het devies om even afstand van de markt te houden. Stap 3, de timing van de laatste instapkans, zou optreden bij een uitbraak van de AEX boven 530.
