Het rommelt al een beetje in de beursmedia. Zeker volgende week als de nieuwe maanddata er is en er misschien wel 30 op het bord staat, kán een klein beursstormpje opsteken. Lees: vooral beursberen die het einde der tijden weer gaan voorspellen. Succes. Gebeurt al vier eeuwen. Is er nog nooit van gekomen.
De (tienjaars) Cyclically Adjusted Price Earning (CAPE), ook bekend als de (Professor Robert) Shiller PE, staat namelijk op een haar na op 30. Veel te duur, aandelen bubbelen, ik hoor het velen van u al hardop denken. Ja hoor, The Bubble That Could Break the World, ik krijg al een link uit de Koffiekamer.
De grafiek is duidelijk, aandelen zijn historisch knetterduur. Alleen op en rond Algemeen Erkende Bubbels als 1929 en 2000 waren aandelen nog duurder. Wegwezen dus? Misschien. Er zijn namelijk twee hele dikke maren. Ten eerste mist er een lijntje in de grafiek en die CAPE heeft een natuurlijke weeffout.
Eerst de harde feiten en cijfers:
- Shiller P/E: 29.9 (+ 0.44%)
- Shiller P/E is 78% higher than the historical mean of 16.8
- Implied future annual return: -1.9%
- Historical low: 4.8
- Historical high: 44.2
- S&P 500: 2415.07
- Regular P/E: 27 (historical mean: )
Aan deze grafiek leest u dat niet af, want die getalletjes in 2008 en 2009 rond 25 lijken heel normaal. Dat waren ze niet. Veel te hoog. Kijk maar als ik de S&P 500 tegen de op dat moment huidige koerswinstverhouding neem. Wat een piek, daar ligt gewoon sneeuw op.
Design flaw en rentes
Houd u vast, voor één keer ga ik iets voorspellen. Die CAPE heeft vanaf september 2018 en begin 2019 hoe dan ook downside. Want dan lopen 2008 en 2009 uit het gemiddelde cijfer over de afgelopen tien jaar. Die jaren zijn zwarte gaten. Alle analisten - en waarderingsexcels vlogen toen uit het lood.
Zelf vind ik dit een serieuze design flaw van deze zo bejubelde waarderingsmaatstaf van Schiller de Nobelprijswinnaar (Economie). Een kolossale eenmalige data-error of heus zwart analistengat als in 2008 en 2008 wordt gewoon tien jaar meegenomen. Filter voor hoogste en laagste jaar?
Mist er in de grafiek ook nog een lijntje, dat gaf ik als tweede maar. Die geeft Shiller zelf wel op zijn eigen site. Download hier zelf zijn data. Even tussendoor: al zeker vijften jaar heeft Shiller dezelfde site, een echte verstrooide ivoren torenprofessorsite. Zijn data is wel altijd piekfijn in orde :-)
Inderdaad, rentes! Die zijn ultralaag, waardoor de natuurlijke concurrenten van (staats)obligaties - aandelen! - duurder mogen zijn, gelet op het hogere risicoprofiel En dat zijn ze dus ook. Een vergelijkbare situatie is er echter nooit eerder geweest sinds 1870, tot zo ver als Shiller terug kijkt met zijn data.
Daar hebben we Robert zelf
Wel ziet u dat eind jaren zeventig en begin tachtig de situatie precies omgekeerd was: spotgoedkope aandelen en obligaties, waardoor die rentes zo hóóg waren. In die tijd was er galopperende inflatie (tot ruim 10%), waardoor geld rollen zowat aantrekkelijker was dan geld beleggen. Vandaar die yields.
Het is daarom aan uzelf om af te vragen, als u nu toch een verdachte, schuldige of usual suspect wil aanwijzen:
Zijn aandelen óf obligaties te duur?
Om het nog gemakkelijk te maken, allebei kan ook nog. Of ze kunnen ook allebei te goedkoop zijn, als u graag in always expect the unexpected termen denkt. En dan bent u niet eens in zo heel raar gezelschap. Want wat vindt onze professor nou zelf? Haha, wat een droogkloot is het :-)
Dit gezegd hebbende, ik heb liever dat ze Shiller zinnige vragen stellen (bijvoorbeeld over zijn CAPE) dan dat ze ook in hem een kwartje gooien om koersen te voorspellen. Raken we op de beurzen ooit van die onzin verlost? Word weerman/vrouw als u wilt voorspellen.
Conclusie
Paar soundbytes, bij het eerste puntje moet hij haast wel (ook) op rentes doelen en zegt hij tot slot dat u bijvoorbeeld Europa kan kopen?
- Amid predictions like these, Shiller advised investors to hold stocks, according to CNBC. "I'm not against investing in the stock market when you consider the alternatives."
- However, he advised that the valuations of U.S. stocks might be a bit high, citing the cyclically adjusted price-to-earnings ratio (CAPE), which investors can calculate by taking a stock's price and dividing it by average inflation-adjusted earnings over the last 10 years.
- "If one wants to diversify, U.S. is high in its CAPE ratio," he told CNBC. "You can go practically anywhere else in the world and it's lower."
Kortom, die CAPE staat an sich torenhoog, maar valt relatief mee. Dat wil niet zeggen dat er geen bearmarket of krach komt. Dat kan altijd iedere seconde in iedere markt gebeuren, maar daar kunnen decennia overheen gaan. Het is alleen niet zo dat de beurs gaat klappen, omdat aandelen te duur zijn.
Volgende week - help me herinneren - maak ik een blog met lange data over álle koerswinstverhoudingen. Dat zijn er nogal wat, maar dit zijn de belangrijkste:
- Trailing PE of huidige KW: de gemiddele behaalde winst over de afgelopen twaalf maanden gedeeld door de actuele koers. Als u ooit louter en alleen het begrip KW tegenkomt, wordt deze bedoeld
- Forward PE of verwachte KW: de door de analisten verwachte winst voor de komende twaalf maanden gedeeld door de huidige koers
- CAPE of Robert Shiller KW: de gemiddele behaalde winst over de afgelopen tien jaar gedeeld door de actuele koers
Wat moet u er mee?
Tot slot krijgt u nog een linkje mee van onze vriend de professor, met een zeer sterk cijfermatig onderbouwd verhaal. De boodschap is hetzelfde als de mijne: hoe u de (huidige) koersinstverhoudingen ook duidt, laat u niet gek maken door doemprofeten en krachvoorspellers (veelal dezelfde als rond AEX 200)
Ik vis er twee alinea's uit. Net zoals koersen zelf en uw andere 12.381 indicatoren kunt u uiteindelijk vrij weinig met die ook al zo volatiele koerswinstverhoudingen, welke u ook neemt. Zo vreemd is dat niet, want er is nu eenmaal geen heilige graal of gratis lunch op de beurs.
Also, earnings are most elusive during critical turning points in the market, just when investors tend to lean on P/E ratios as a barometer. For example, June 2009 turned out to be one of the best times to buy the S&P 500. But that was obscured by depressed crisis-era earnings for the year through June 2009, which signaled an elevated P/E ratio of 23.1.
Just two years earlier, in June 2007, earnings were riding a misbegotten wave of prosperity. It turned out to be a terrible time for investors, but that, too, was obscured by rosy earnings for the year through that month, which signaled a soothing P/E ratio of 16.4.