Het topvormingsproces in de AEX is nog steeds in volle gang. De vraag voor de komende dagen is waar de herstelbeweging zal eindigen. Ik acht de kans in de meeste indices nog steeds het grootst op de vorming van een lagere top in het zeerkortetermijnbeeld.
Er is een cocktail aan topvormingssignalen gegeven in de afgelopen weken, maar een krachtige neergang is nog niet gestart. Vaak duurt de vorming van een top enige tijd waarna een correctieve tegenreactie pas op gang komt. Tot op heden is de terugval minder dan 13 punten.
De top werd ruim een week geleden op de borden gezet bij 519. Het dieptepunt tot op heden bij 506,25. Dit betekent een terugval van ruim 2%. Ik spreek van een normale correctie bij een tegenreactie van 5% tot 10%.
Euforische markt
In de afgelopen jaren vonden er jaarlijks meestal vijf tot zeven correctieve beweging plaats, waarvan enkele correcties een daling van meer dan 10% lieten zien. Tot op heden staat de teller dit jaar nog op nul, terwijl het einde van het eerste kwartaal alweer in zicht komt.
De euforische stemming onder beleggers en analisten zorgde er in de afgelopen maanden voor dat elke beperkte neerwaartse beweging weer snel werd opgeheven met een krachtig opwaarts vervolg.
In een euforische periode kan een markt vaak aanzienlijk verder doorlopen dan verwacht. Zo verwachtte ik dit jaar al op lagere niveaus de start van de eerste correctie van 2017. Maar die bleef tot op heden uit.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Valse signalen
Inmiddels is de AEX zonder noemenswaardige tegenreactie alweer ruim 74 punten opgelopen vanaf de decemberbodem. Deze decemberbodem lag bij 445,65; het vierde raakpunt langs de sinds februari stijgende bodemlijn. Hierna werd zonder veel moeite de bovenkant van mijn eindejaarsdoel bereikt.
Een kernmerk van een euforische markt is dat verzwakkingen in de technische conditie van een markt geregeld vals zijn en weer snel worden opgeheven. In de afgelopen maanden waren er enkele neerwaartse doorbraken van steil oplopende stijgende bodemlijnen, maar deze verzwakkingen werden weer snel opgeheven.
Eind januari werd na een wekenlange smalle zijwaartse consolidatiefase het 480,40-niveau neerwaarts gebroken. Dit leek destijds een belangrijk correctiesignaal, maar het werd echter binnen twee dagen weer opgeheven en zorgde in het kortetermijnbeeld alleen voor een hogere bodem.
Belangrijke steunlijn
Langs de bodems van 445,65 in december, 476,70 van eind januari en 491 van februari is een steile opgaande bodemlijn te zien die wekelijks ongeveer 3,5 punt oploopt. Vandaag ligt deze bodemlijn bij de 505,90. Dit is de laatste te breken steunlijn als bevestiging voor de eerste correctieve beweging van 2017.
In het euforische beeld van de afgelopen tijd zagen we een steeds steilere opgaande trendmatigheid. De meeste steile startte bij de februaribodem van 491 waarna de AEX in een rechte lijn opliep naar de recente 519.
Dit is tot op heden de top in de AEX en ik verwacht dat deze top pas in loop van het eerste halfjaar van 2017 zal worden gebroken. Deze meest steile opgaande bodemlijn vanaf de 491 februaribodem werd overigens op de dag dat de jaartop op de borden werd gezet neerwaarts doorbroken.
Potentiële lagere top
Deze bodemlijn maakte deel uit van een grote stijgende wig die nu ook is geactiveerd. Verder werd bij de top een tweedaags toppatroon gevormd, een bearish engulfing. Opvallend was verder dat er ook een hanging man werd gevormd die onderdeel was van deze bearish engulfing.
Eind vorige week werd een eerste potentiële lagere top gevormd in de zone 512,80 tot 513. De kans is aanwezig dat de AEX hier vandaag boven weet te komen. Het proces van topvorming en de vorming van een lagere kortetermijntop is dus nog in volle gang.
Er zijn tussen de 513 en 519 verder weinig referentieniveaus voor de vorming van een lagere top. Er ligt alleen nog een klein puntje bij 514. Voor de komende dagen moeten we dus zeer alert zijn op de vorming van een lagere top en van nieuwe toppatronen.
Diepere correctie mogelijk
Dit geldt niet alleen voor de AEX, maar ook voor veel andere indices, zoals de Nikkei, S&P 500 en de Stoxx Europe 600. Alleen de DAX lijkt een dubbele dan wel iets hogere top te gaan vormen. De herstelbeweging in deze index was de afgelopen dagen namelijk aanzienlijk sterker dan bij veel andere indices.
Wel is de opwaartse ruimte in de DAX zeer beperkt en past een eventuele verhoging nog prima in het topvormingsscenario. Ook de technische indicatoren geven nog steeds aan dat de kans op een verdere en diepere correctieve beweging groot is:
- de RSI brak de opgaande bodemlijn van een stijgende wig
- de MACD noteerde recent een neerwaartse crossing
Volgende hogere bodem
De eerste steunpunten in de AEX liggen bij de recent gevormde bodems in de zone 506,25 tot 506,40. Maar de vanaf 445,65 (december) opgaande bodemlijn komt snel naderbij en zal aan het einde van deze week al boven deze bodemzone noteren.
Zodra deze bodemlijn wordt gebroken, ontstaat voor de komende weken in eerste instantie ruimte naar de 491, maar een verdere en diepere daling acht ik reëel in de komende periode. Dit moet uiteindelijk leiden tot een volgende hogere middellangetermijnbodem.