Een verder neerwaarts vervolg en meer neerwaartse druk in de AEX zal uiteindelijk moeten leiden tot de volgende hogere bodem. Ik ga er daarbij vanuit dat de kans groot is dat het hier zal gaan om een hogere middellangetermijnbodem waarna de opwaartse weg naar hogere jaartoppen weer kan worden vervolgd.
De terugval vanaf de top bij 489,90 bedraagt tot op heden ongeveer 13 punten. Twee dagen geleden vormde de AEX een intraday-bodem bij 476,70. Deze bodem kan in de komende dagen verder onder druk worden gezet. Dit zou ook betekenen dat het snel oplopende 50-daags gemiddelde gebroken kan worden.
Dit gemiddelde ligt vandaag bij 476,30 en zal in de komende dagen rond de intraday-bodem uitkomen. Vlak daaronder ligt de 475-puntengrens. Dit was de top van november 2015, destijds het startpunt van een drie maanden durende correctieve fase waarbij de AEX bijna 100 punten terugviel.
Dit zorgde toen voor de voor de vorming van de zeer belangrijke langetermijnbodem precies een jaar geleden bij 378,50. Deze voormalige novembertop zou voor een hapering kunnen zorgen in de huidige terugvalmodus, toch verwacht ik een verdere daling voordat een bodem gevormd wordt.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Tijdelijke top
In de afgelopen anderhalve maand was er sprake van een zeer smalle consolidatiefase. Ik gaf gisteren al aan dat ik deze beweging niet zag als een positief vlagpatroon, een continuatiepatroon, maar als topvorming.
De topvormingssignalen volgden elkaar in een redelijk snel tempo op waardoor een klassieke tijdelijke top werd gevormd. Die top lag ongeveer 5 punten boven mijn doelzone die ik maanden geleden al aangaf voor het einde van 2016 bij 475 tot 485.
De 485 was een Fibonacci-projectieniveau van de septembercorrectie (terugval destijds van 466,20 naar 437,50). Aan het einde van vorig jaar werd op een haar na de 485 getest, en in de eerste handelsdagen van dit jaar brak de AEX hier enkele punten boven.
Groot aantal topvormingssignalen
Dit betekende ook dat de stijgende middellangetermijntoppenlijn opwaarts werd gebroken. Dit was echter een kortstondige overshoot. Naast de test en korte overshoot van de stijgende toppenlijn werd een groot aantal andere topvormingssignalen afgegeven.
Opvallend daarbij was dat er vanaf de decemberbodem bij 445,65 een snelle stijging plaatsvond van uiteindelijk 45 punten. Dit betekende in het middellangetermijnbeeld een stijging vanaf de onderkant van het stijgende middellangetermijntrendkanaal naar de bovenkant.
In de eerste handelsdagen van dit jaar werd de jaartop tot op heden op de borden gezet bij 489,90. Hierbij werden ook een tweezers-top en een bearish engulfing gevormd. Direct daarna werd de steile en vanaf de 445,65 stijgende kortetermijnbodemlijn neerwaarts gebroken.
Ook was er toen sprake van negatieve divergentie in de RSI en vond een neerwaartse crossing in de MACD plaats. De opleving van eind januari naar een lagere top rond 489,10 zorgde opnieuw voor een toppatroon, een dark cloud cover.
Verder omlaag
Het laatste bevestigingssignaal moest uit de grafiek zelf komen. Dit betekende een neerwaartse doorbraak onder de 480,40. Dit was de onderkant van de smalle zijwaartse consolidatiefase die de markt als sinds 20 december in zijn greep hield. Deze doorbraak vond enkele dagen geleden plaats.
Voor de komende tijd verwacht ik een verdere daling van de aandelenindices in de zoektocht naar een hogere bodem waarna de opwaartse weg weer kan worden vervolgd. Mijn opwaartse doelen voor de rest van dit jaar blijven daarbij intact:
- in de eerste helft van 2017 een test en doorbraak van 510
- in de loop van tweede helft van 2017 de top van 564
Voor nu eerst een verdere daling in de komende tijd. De vraag daarbij is of er een duidelijke lagere top gevormd zal worden of dat er sprake zal zijn van een scherpe en snelle vervolgdaling. Steun ligt bij:
Een beweging naar 458 tot 462 acht ik kansrijk. Dit zou betekenen dat er sprake is van een normale correctie in de komende tijd van tussen de 5% en 10%. Weerstand ligt bij 480,40 en 483,85.
Pas een duidelijk en structureel slot boven de 489,90 zorgt voor een afronding van deze correctieve fase en mogelijk uitstel hiervan, maar dat is niet mijn uitgangspunt.
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Neerwaarts vervolg
Ook in andere indices verslechtert de situatie. In bijvoorbeeld de DAX en de Stoxx Europe 600 werden de steil stijgende bodemlijnen in het kortetermijnbeeld neerwaarts gebroken.
Deze markten staan op het punt de neerwaartse vervolgbeweging in te zetten zodra de recente bodems van de afgelopen weken neerwaarts worden gebroken.