Een hoge intelligentie leidt tot slechte beleggingsbeslissingen, zo bericht IEXProfs. De informatie komt uit een column van Morgan Housel van Marketwatch.com. De verklaring voor de opmerkelijke negatieve correlatie?
Intelligente mensen kunnen bizarre theorieën bedenken waarom een belegging niet naar wens verloopt. Een tweede reden is dat mensen met een hoog IQ denken dat ingewikkelde problemen om ingewikkelde oplossingen vragen.
Kijk naar de ECB
Aan de stelling van Housel ligt geen diepgaand wetenschappelijk onderzoek ten grondslag. Maar misschien is er wel bewijs voor een andere opmerkelijke correlatie: die tussen intelligente mensen en monetair beleid. Kijk maar naar de Europese Centrale Bank.
De ECB wordt bemenst door hoog opgeleide economen en andere wetenschappers. Intelligentie genoeg, daar in Frankfurt. Hoe zit het met het beleid? In een recente uitzending van Tegenlicht werd het antwoord (impliciet) gegeven.
De ECB pompt elke maand 80 miljard euro in het financiële systeem, maar het is de vraag of het tot resultaten leidt. De vraag stellen is deze tegelijk beantwoorden. ABN Amro econoom Hans de Jong is in de uitzending nog het meest positief.
Aanjagen economische groei
De doelstelling van het monetaire beleid is het aanjagen van economische groei. De groeivooruitzichten in de eurozone voor volgend jaar zijn met een plus van 1,5% redelijk. Dus zou vooralsnog de conclusie moeten zijn dat het ECB beleid niet slecht uitpakt.
De meeste andere commentatoren waren minder enthousiast. De meest opmerkelijke visie kwam van de Britse econome Ann Pettifor. Helaas heeft ze de kredietcrisis van 2008 correct aan zien komen. Helaas, want dergelijk goed uitgepakte voorspellingen geven de betreffende persoon vaak de autoriteit dat alle volgende crises ook goed gezien zullen worden.
Een hoop onzin
Terwijl ik Pettifor toch een hoop onzin hoorde vertellen. Zo gaf zij aan dat als de markten net zoveel macht als de overheid zouden hebben, de burgers moeten bloeden en de maatschappij tot wildernis geraakt. Pettifor doet alsof "de markt" bepaalde doelstellingen (bewust) nastreeft die nadelig zijn voor de maatschappij.
Het tegendeel is waar. In een goed functionerende markt zijn de individuele spelers juist machteloos. Alleen partijen die toegevoegde waarde creëren voor de consument kunnen overleven. Als bedrijven misbruik maken van hun positie en hun activiteiten nadelig voor de maatschappij zijn, geeft dat juist aan dat de markt niet goed functioneert.
Belangrijkste taak overheid
De belangrijkste taak van de overheid moet zijn om de markten optimaal te laten functioneren en alle ruimte te geven. In ieder geval denk ik dat (al)machtige overheden de mensheid meer schade hebben berokkend dan (al)machtige markten.
Hier zit mijns inzien ook het probleem met het actuele beleid van de ECB. In plaats van de financiële markten hun reinigende werking te laten doen, worden marktkrachten zo goed als uitgeschakeld.
Dat geldt zeker voor de obligatiemarkt die in het geheel niet meer als zodanig functioneert, waardoor ook de prijsvorming in de andere beleggingscategorieën sterk worden beïnvloed.
Banken ondersteunen en redden?
Pettifor meent dat dit beleid gevoerd wordt om het bankwezen te ondersteunen en de economie te redden. Ook met deze conclusie ben ik het grotendeels oneens.
De belangrijkste reden voor het ultraruime monetaire beleid is om de (Zuid-Europese) overheden (en daarmee de euro) voor een financiële ondergang te behoeden. Door de rente laag te houden is Italiaanse en Spaanse schuld vooralsnog financierbaar. Het zijn niet de markten (en de banken) die gered worden, maar de overheden.
Alleen rijken profiteren?
Een andere Britse econoom, Lord Adair Turner, geeft aan dat alleen de rijken profiteren van het economisch herstel. De lonen staan nog steeds op het niveau van voor de crisis, terwijl het vermogen met minstens 30% is gestegen.
Ik twijfel niet aan deze cijfers, maar het is niet het economische herstel dat de oorzaak is voor die onevenwichtigheid. Het is puur het gevolg van het ECB beleid. Dat wordt in de Tegenlicht uitzending geïllustreerd door een vermogensbeheerder.
Die meldde met plezier dat alleen al dit jaar de 30-jarige Nederlandse staatslening 30% rendement heeft opgeleverd door de enorme koersstijging vanwege de sterk gedaalde rente. De enorme rentedaling sinds 2007, met dank aan het monetaire beleid, heeft de vermogens en daarmee de ongelijkheid inderdaad enorm doen groeien. Dat wordt niet veroorzaakt door de economische groei.
Negatieve relatie intelligentie en beleid
Terug naar de negatieve relatie tussen intelligentie en beleid, waarvoor het bewijs uit Amerika komt. De nieuwbakken aanstaande Amerikaanse president Donald Trump staat niet bekend om zijn intellectuele hoogstandjes.
Maar door slechts een paar van zijn uitspraken worden de inflatie- en groeiverwachtingen in de VS en daarmee in de hele wereld ineens flink verhoogd, zoals recent de OESO deed. Dat effect proberen de ECB en andere "intelligente" centrale banken al jaren met hun beleid, tevergeefs, na te streven.
'Domme Trump'
De "domme" Trump bereikt met zijn uitspraken die doelstellingen in een paar dagen...
Wat de negatieve relatie intelligentie en beleggingsbeslissingen betreft, die is eigenlijk ook wel bewezen. Daarvoor moeten we ook bij de ECB zijn. De centrale bank heeft al zo'n 1400 miljard euro aan obligaties opgekocht.
Een beetje rentestijging zal een miljardenverlies tot gevolg hebben. De resterende looptijd van de opgekochte schuld is circa 8 jaar. De recente rentestijging met 0,5% zal zo'n 4% koersverlies op de obligatiepositie hebben betekend, ofwel 56 miljard euro.
Geen beste combinatie
Een verdere rentestijging gaat flink in de papieren lopen, met verder oplopende verliezen op de gekochte obligaties. Geen beste combinatie inderdaad, intelligentie en beleggingsresultaten.