Sinds Trump de verkiezingen heeft gewonnen, zijn er (relatief) grote bewegingen geweest in de obligatiemarkt. Binnen de grote neerwaartse trend in rentes, is de beweging nog geen trendbreuk. De vraag is dus of dit een keerpunt is of niet. Daarvoor moet ook naar andere items gekeken worden.
Trend
Dat de stijging in rentes van de afgelopen weken niet voldoende is geweest om de neergaande trend te doorbreken, is normaal een teken dat de trend nog intact is (duhuh). Ofwel, de beweging van de afgelopen weken is een correctie binnen de trend.
Echter, ik vind dat hierbij moet worden meegenomen dat we op of vlak rond het nulpunt in rentes zitten, wat bij rentes toch vreemd kan uitvallen (om de trend dan maar door te trekken naar minus 3% ligt niet voor de hand zeg maar).
Dat er dus nu een blip in rentes is geweest rond dit punt, geeft dus wellicht aan dat het nulpunt een bodem is.
Bodembel
Ervaring leert dat het timen van de bodembel vaak op een pak slaag komt te staan. Echter, er is hier meer aan de hand. Zoals ik al eerder heb beschreven, is de kans groot dat overheden de economie gaan stimuleren (dit doen ze bijna allemaal op de verkeerde manier, maar dat doet er niet zo toe in deze discussie).
Er wordt namelijk steeds vaker gesproken over het centralebankbeleid wat haar limiet heeft bereikt.
Veeg teken
Waar de mainstream media de politieke kentering in de Europese Unie en in de Verenigde Staten niet zag (ziet) aankomen, is zij nu al een tijdje haar twijfel over het centralebankbeleid aan het uitventen.
De meeste aandacht gaat dan uit naar Japan, waar de Bank of Japan al de gekste fratsen heeft uitgehaald. Zo koopt de BoJ staatsobligaties en ook aandelen op, waardoor ze nu 45% van de Japanse staatsobligatiemarkt bezitten.
Ook bezit de BoJ 65% van de lokale ETF-markt (ze kopen aandelenexposure via een ETF) en is de Japanse centrale bank een top-10 aandeelhouder van 90% van alle Japanse beursgenoteerde bedrijven.
Limiet
Door deze opkoopwoede, echter, bezit de BoJ zulke hoeveelheden financiële waarden, dat er steeds minder verkopers te vinden zijn. Zo bevindt het handelsvolume in JGB's (Japanse staatsobligaties) zich op een diepterecord.
De BoJ ziet dit natuurlijk ook en roept daarom de overheid en bedrijven (wat in Japan min of meer hetzelfde is) op om de salarissen te verhogen. De hogere yen heeft de Japanse industrie al wat klappen uitgedeeld, waardoor bedrijven niet staan te popelen om dit te doen, maar met de BoJ als grote aandeelhouder zal het waarschijnlijk wel gaan gebeuren.
Verschillen
Nu zijn de verhaallijnen van de Europese Centrale Bank, Bank of Engeland en de Federal Reserve elk anders, maar uiteindelijk komt het er ook op neer dat steeds meer experts en media zeggen dat de centrale banken aan het einde van hun Latijn zijn wat betreft het aanjagen van de economie.
Nu heeft de Amerika Trump, die al heeft aangegeven de belastingen voor bedrijven en particulieren flink te verlagen, de overheid langzaam te laten krimpen en grote investeringen in infra te willen doen.
Tezamen met zijn andere plannen, zullen de Amerikaanse tekorten oplopen, vandaar dat de rente ook een tik omhoog heeft gemaakt.
VK en EU
De BoE heeft natuurlijk Brexit op haar bordje, waardoor de overheid aldaar wellicht ook over zal gaan tot het stimuleren van de economie door meer overheidsuitgaven en (of) fiscaal stimuleren.
De ECB zit ook tegen de limiet aan in haar opkoopprogramma’s, maar zij kan de zelfopgelegde regels nog verwateren, zodat zij meer kan opkopen. Echter, ook hier is het eindpunt in zicht en Mario Draghi, het IMF en anderen roepen steeds vaker dat overheden het stokje moeten overnemen.
Ook hier dus staan meer overheidsuitgaven (en daarmee hogere rentes) op de rol. Maar waar de Verenigde Staten al eind januari 2017 kan gaan spenderen, zullen binnen de EU pas na oktober 2017 de stimuleringsmaatregelen vanuit overheden op gang komen.
Dit heeft natuurlijk te maken met de verkiezingen in Duitsland, want het begrotingstekort laten oplopen tot voorbij de Maastricht-criteria door de noordelijke eurolanden, kan tot botsingen leiden met de zuidelijke lidstaten;.
Zij willen immers ook meer uitgeven, maar dat mag nu niet van de noordelijke lidstaten of het verdrag van Maastricht (en iets wat de Duitse kiezer zo in de armen van de AfD zou kunnen drijven).
Scenario
Wellicht dus dat binnen de EU een soort tweetrapsraket wordt gebruikt. Duitsland, Nederland en andere landen hebben ruimte om meer uit te geven omdat zij onder de Maastricht-criteria zitten.
Na de Duitse verkiezingen, dan wordt Maastricht ten grave gedragen en kan iedere lidstaat naar hartenlust de tekorten laten oplopen tot voorbij de Maastricht-limiet.
Kentering
De kans is dus groot dat de stijging in rentes gaat doorzetten en de lange trend gaan doorbreken. Voor obligatiehouders zou 2017 wel eens heel spannend kunnen worden.