Update 1: De FBI heeft gisteravond laten weten geen nieuw onderzoek te doen naar het emailverkeer van Hillary Clinton.
Update 2: Bpost stelt voor PostNL over te nemen voor 5,65 euro per aandeel. Lees hier meer.
Dinsdag gaat het gebeuren, en met een beetje geluk weten we woensdag of de Verenigde Staten van Amerika voor het eerst in de geschiedenis een vrouw aan het bewind krijgen.
Hillary leek een straatlengte voor te liggen, maar het opnieuw opgerakelde emailschandaal deed Trump terug in de race komen. Ter elfder ure heeft de FBI echter zijn keutel weer ingetrokken.
Kiezen uit twee kwaden
Beiden roepen nogal wat weerzin op bij grote delen van de bevolking. Voor veel Amerikanen komt het dan ook neer op het kiezen uit twee kwaden.
Het is wel duidelijk dat beurstechnisch gezien, in ieder geval op korte termijn, een overwinning van Clinton beter is. Of dat op lange termijn ook zo is, is wellicht een ander verhaal.
Anti-establishment
De situatie is vergelijkbaar met hier in Europa. Clinton vertegenwoordigt het establishment. Overal in de Westerse wereld neemt de weerzin tegen datzelfde establishment toe, waardoor de tegenstander daarvan automatisch een goede uitgangspositie heeft.
Een mooi verhaal daarover leest u in dit artikel in The Guardian. In dit artikel vertelt Chris Arnade, een voormalig obligatie-handelaar die in 2012 ontslag nam en fotograaf werd, over zijn reis door de Verenigde Staten. En over het verschil tussen front row kids en back row kids .
Het kiessysteem in de VS Degene die zich president wil noemen woensdagochtend heeft de steun van 270 kiesmannen nodig. Per staat vallen er minimaal 3 kiesmannen te verdelen. Onderstaand ziet u hoe de verhouding momenteel ligt.
De swing states , ook wel battleground states genoemd, zijn grijsgekleurd. Dat zijn staten waarvan het niet duidelijk is of ze voor Clinton of Trump gaan kiezen. Het systeem werkt zo, dat wanneer een kandidaat de meerderheid behaalt in een bepaalde staat, hij of zij álle kiesmannen van die staat krijgt.
Meeste stemmen gelden niet altijd...
Zo kan het dus voorkomen (en dat gebeurde in 2000, bij de strijd tussen George Bush en Al Gore) dat degene met de meeste stemmen (Al Gore destijds) toch aan het kortste eindje trekt.
De belangrijkste staten, waarvan moeilijk ingeschat kan worden welke kant ze op vallen, zijn North-Carolina, Nevada, Arizona, New Hampshire en Georgia. Op deze website kunt u de laatste polls zien, voor wat het waard is.
Net als bij Brexit valt de uitslag moeilijk te voorspellen. Laten we er daarom maar niet teveel woorden aan vuil maken, dat doen de presidentskandidaten zelf wel. Over naar belangrijker zaken.
KW3-cijferseizoen
We zitten in het midden van het derdekwartaalcijferseizoen, en tot nog toe was dat geen onverdeeld succes. Sterker, de koersuitslagen zijn enorm, vooral bij de wat kleinere aandelen. Een aantal sterke dalers even nader bekeken.
Gemalto (-8%): groei valt stil
Eén van de weinige hoofdfondsen die flink op zijn donder kreeg. De bijstelling van het langetermijnwinstdoel van 660 naar 500 tot 520 miljoen euro in 2017 was de voornaamste oorzaak. Begint onder de 50 euro wel een redelijk goedkoop aandeel te worden, met een k/w van 11-12. Het concern heeft zich lelijk verkeken op de groei, die stilaan stil is gevallen.
Heijmans (-28%): geld nodig?
Ondanks de aantrekkende woningmarkt waarschuwde Heijmans dat twee lopende projecten dusdanig veel geld gaan kosten dat niet zeker is of de huidige financiering voldoende is om dat allemaal te kunnen betalen.
De energiefabriek in Tilburg, ooit aangenomen voor 31 miljoen euro, is een bleeder van jewelste, en bij de aanleg van de N23 in Noord-Holland is het in gevecht met de provincie wie de meerkosten mag gaan betalen.
Heijmans heeft dit project ooit aangenomen voor een vast bedrag (circa 350 miljoen euro) maar komt er nu achter dat de afgesproken einddatum niet gehaald gaat worden, doordat naar verluidt de bodem op bepaalde plaatsen niet sterk genoeg is.
Delen van het werk liggen nu zelfs stil, waardoor de kosten alleen maar hoger worden. Zowel BAM als Heijmans hebben de afgelopen jaren beloofd beter op te letten bij het aannemen van dit soort werk. In onze tweewekelijkse IEXmarketupdate hoort u er meer over.
Collega BAM lijkt min of meer uit de zorgen, maar Heijmans gaat nog een zware pijp roken en wordt (als het dat al niet was) voorlopig een aandeel voor speculanten.
GrandVision (-15%): groei valt dood
De brillenketen viel van haar troon op 27 oktober. GrandVision werd in februari 2015 naar de beurs gebracht door moeder HAL Trust, tegen een toen al hoge waardering van 20 euro per aandeel. Sindsdien is de koers alleen maar verder opgelopen.
Dat had te maken met het vertrouwen in de onderneming, in de expertise van HAL, en in de initiele groeipercentages. Brillen koop je toch minder snel op internet, waardoor de brillenketens relatief veilig kunnen doorgroeien.
De groeipercentages van GrandVision vallen echter al een hele tijd tegen. Bovenstaand ziet u die groeipercentages van de afgelopen kwartalen. Een oprisping in KW2 van dit jaar daargelaten, ziet het er gewoon niet zo flitsend meer uit.
Dat betekent niet dat het slecht gaat met de onderneming, maar wel dat die hoge waardering van de afgelopen anderhalf jaar niet helemaal terecht is.
Intertrust (-16%): concurrent op Kaaiman
De financieel dienstverlener, algemeen geframed als personificatie van de belastingontwijking, kreeg te maken met de re-entry van een concurrent op de Kaaiman-eilanden. Dat kostte bijna 5% aan omzet.
Bij Intertrust gaat het om de ARPE, de Average Revenu Per Employee. Uurtje-factuurtje dus, en die geheimzinnige concurrent op de Kaaimaneilanden pakte vooral het wat goedkopere werk af.
Ook hier geldt, net als bij Gemalto en GrandVision, dat de voorgestelde groei, waarmee beleggers lekker gemaakt worden, voorlopig niet waargemaakt kan worden. Daar hoort dan een andere waardering bij, die er van de ene op de andere dag staat.
Grote problemen bij Arcadis (-13%)
Toen Arcadis van de week zijn CEO aan de dijk zette, moest ik onwillekeurig meteen aan de situatie bij Fagron denken. CEO Van Jeveren van Fagron had de markt lange tijd voorgehouden dat zijn bedrijf zou worden overgenomen.
Toen dat niet lukte moest het bedrijf met de billen bloot en kreeg Van Jeveren de zak. De problemen bleken veel groter dan geschetst en een emissie was het gevolg, waarmee private equitybedrijf Waterland zijn beste deal van dit jaar deed.
Of het bij Arcadis tot een emissie gaat komen is nog lang niet zeker, maar dat er grote problemen opdoemen is inmiddels geen geheim meer. Tot nog toe verwacht men echter, getuige het commentaar van de CFO en momenteel interim CEO, dat het concern voorlopig gemakkelijk binnen de binnen de bankconvenanten zal blijven.
Schuldpositie houdbaar?
Arcadis moet de ratio netdebt/Ebitda onder de 3 houden. Momenteel, de nettoschuld is wat afgekomen het laatste kwartaal, ligt dat op 2,2. Het vierde kwartaal is traditioneel wat sterker en zou de schuld nog wat verder omlaag kunnen krijgen.
Gelukkig is wel onlangs een gedeelte van de schulden geherfinancierd. Niet alleen is een gedeelte van die leningen bij de kritische banken weggehaald, ook is de looptijd flink verlengd waardoor voor een groot gedeelte van de schulden herfinanciering pas veel later op de agenda staat.
Veel goodwill op de balans
De operationele gang van zaken werkt echter tegen Arcadis. Doordat klanten niet of slecht betalen loopt het werkkapitaal (en dus de schuldpostie) op, en anderzijds zorgt een lager bedrijfsresultaat (KW4 in 2015 werd nog 69 miljoen verdiend) voor verdere druk op die ratio.
Daar komt nog bij dat de balans van Arcadis bol staat van de goodwill, momenteel 1,2 miljard euro. Dat moet jaarlijks tegen het licht gehouden worden, en het zou me niet verbazen als de nieuwe CEO die nu aangezocht wordt eerst eens met de stofkam door de balans gaat.
Voorlopig komt het management niet verder dan onderstaande doelstellingen:
Het winnen van contracten wordt dus focus. Dat lijkt een beetje op de strategie van de KNVB-commissaris naar aanleiding van de slechte reeks bij het Nederlands Elftal....
VIDEO
Ordina (-17%): te hard opgelopen
Dan, als laatste nog even gekeken bij Ordina. Ordina liep na het koopadvies van ING begin september hard op, van 2 naar 2,50 euro. Nooit zomaar achter een koopadvies aanlopen, wacht rustig je kans af.
Iets soortgelijks gebeurde bij Galapagos, dat door Goldman Sachs richting 75 euro werd gekatapulteerd. Vaak een tijdelijk effect, doordat op dat moment niemand wil verkopen, en iedereen wil meedoen. Over langere tijd bezien filtert zich dat meestal wel uit.
De cijfers van Ordina waren helemaal niet zo beroerd, maar de hooggespannen verwachtingen kon de groep niet waarmaken, onder andere door wederom minder omzet van de Nederlandse overheid. Hier leest u er meer over.
Positieve uitzonderingen: ING en Shell
Op het gevaar af voor negatieveling te worden uitgemaakt, ook nog even een paar positieve uitschieters qua cijferwerk. Shell was natuurlijk mooi: het zit op schema met de integratie van BG en maakte een zelfverzekerde indruk.
Het genereert voldoende inkomsten om het dividend voorlopig te handhaven en de rest moet komen van een aantrekkende olieprijs. Daar hebben ze helaas weinig invloed op. Hier leest u meer daar over.
ING maakte de verwachtingen meer dan waar. Weliswaar klaagt het over de lage rente, maar het weet voldoende geld te verdienen onder de huidige omstandigheden. Hier meer over de route die de grootbank gaat bewandelen de komende jaren.
TomTom en de concurrentie
En oh ja, voor de TomTom liefhebbers, de cijfers van GoPro (camera's) en Fitbit (sporthorloges) zouden iets van doen kunnen hebben met de recente verdere daling van het aandeel.
Hoeft overigens helemaal niet terecht te zijn, het zijn op deelgebieden gewoon concurrenten, en als die het minder doen, zou het ook kunnen betekenen dat de producten van TomTom juist marktaandeel winnen. Het geeft wel aan dat die consumentenartikelen een verdraaid lastige markt is.
Maandag 7 november: PostNL en Vopak
Dan over naar de komende week. Opnieuw een hele sloot aan kwartaalcijfers. Maandag beginnen we met PostNL. De cijfers zijn daar al helemaal niet relevant meer, het gaat om de vrijage met het Belgische Bpost.
Een PR-bureau maakte de dodelijke fout een intern document naar het FD te sturen. Dat wordt dan niet teruggestuurd, maar meteen in de krant gezet.
De vraag is echter of PostNL nog wel in de stemming is voor een samengaan met Bpost. Het vorige (voorgenomen, want tot een echt bod kwam het nooit) bod bedroeg 5,10 euro, waarvan naar verluidt 70% betaald zou worden in aandelen Bpost.
Bpost zou nu een aantal randvoorwaarden aangepast hebben. Bpost komt zelf woensdag met haar KW3-cijfers.
Vraag naar opslag olie
Ook Vopak komt maandag met de kwartaalresultaten. De koers van Vopak ligt wat onder druk de laatste weken en van de cijfers wordt ook niet veel vuurwerk verwacht. Gaat zijn gangetje daar, maar Vopak is één van de stiekeme winnaars van het hele olie-debacle.
De opslagtanks zitten vol, de vraag naar opslagcapaciteit neemt toe. Omdat het concern vooral werkt met langjarige contracten is dat in de prijsstelling nog niet meteen te merken, maar dat is wel iets dat de komende tijd in haar voordeel gaat werken.
Dinsdag 8 november: ArcelorMittal
ArcelorMittal komt dinsdag met de cijfers. Dat is een dag naar voren gehaald. Sinds de emissie is het aandeel hard gestegen. Ik maak me sterk dat de cijfers die stijging inderdaad rechtvaardigen, maar feit is dat sinds die emissie de staalprijs flink gestegen is.
De 25 analisten die Mittal volgen verwachten gemiddeld een bedrijfsresultaat van 1,93 miljard dollar. Het gerucht gaat dat Mittal zijn prijzen per 1 november weer verhoogd heeft, maar officieel kan ik daar niets van vinden.
Het zou de vierde keer al zijn dit jaar. Dat is natuurlijk de gemakkelijkste manier van geld verdienen. Benieuwd wat ze daar over zeggen dinsdag.
Woensdag 9 november: SBM, Flow en Euronext
Flow Traders en Euronext hoeven we niet al te veel van te verwachten, de handel op de beurs blijft slap. SBM wacht nog steeds op bericht uit Brazilie inzake de door een rechtbank afgekeurde schikking.
Ondertussen koopt het vrolijk eigen aandelen in, alsof de oliemarkt niet in brand staat. Ik vind dat eigenlijk heel bijzonder, een concern dat in een zo beroerde markt opereert, en toch gewoon geld aanwendt om eigen aandelen in te kopen.
Bij Brunel zou ik me dat nog kunnen voorstellen, die hebben geld over, maar SBM heeft een behoorlijke schuldpositie.
Volgens de door SBM gehanteerde directional-methode is er een nettoschuld (rentedragende schulden minus kaspositie) van 3,1 miljard dollar. Op basis van IFRS is die nettoschuld echter 5,2 miljard dollar.
Nadere bestudering leert dat er voor 5,2 miljard dollar aan rentedragende schulden uitstaan, dat SBM een kaspositie heeft van 1,039 miljard dollar en nog een kredietruimte heeft van 1,082 miljard dollar bij de banken. De gemiddelde rentevoet bedraagt 4,5%.
Donderdag 10 november: Altice en Aegon
Beide partijen zitten aan de andere kant van het rentespectrum. Altice heeft graag een zo laag mogelijke rente, Aegon smacht naar een hogere rente. Het lijkt de kant van Aegon op te gaan, maar er is nog een lange weg te gaan door de woestijn voordat het weer op niveau staat.
Aegon heeft een zetje gekregen recent van de overnamepoging van NN Group op Delta Lloyd en heeft het de afgelopen maand beter gedaan dan de AEX.
Het zwarte lijntje is de AEX, het blauwe Aegon. De stijgende rentes hielpen ook enigszins mee natuurlijk.
Vrijdag 11 november: Boskalis en Sif Holding
Dan is het vrijdag de beurt aan twee partijen die beide actief zijn, of willen zijn, in de windenergiesector. Sif heeft daar een bevoorrechte positie: het levert de pijlers waarop de windmolens in zee staan.
Boskalis wil zich verder invechten in die markt, want daar vallen de komende tijd de orders te verdelen. Het is er echter druk, en de vraag is ook in hoeverre er in de toekomst verder wordt geinvesteerd in de windsector.
Nieuwe bewoners Witte Huis?
Genoeg gekletst nu. Het onderwerp van deze week wordt natuurlijk de vraag of dit de nieuwe bewoners van het Witte Huis worden? Woensdag weten we meer.
Kortom, veel spanning deze week, met veel cijfers, de eerste nachtvorst en een nieuwe president(e) in de VS. Veel succes op de beurzen en vergeet niet de collectant voor de Alzheimer stichting die van de week bij u aan de deur komt. Ik doe zelf een rondje hier in 't Gooi.
Rest mij nog u de agenda voor deze week voor te schotelen, en de videonieuwsbrief van Corne van Zeijl. U vindt deze agenda ook op onze koersenmonitor IEXONE . Prettige zondag verder.
De agenda voor de komende week:
maandag 7 nov
08:00 PostNL KW3-cijfers
08:00 Vopak KW3-cijfers
08:00 DPA KW3-cijfers
08:00 HSBC KW3-cijfers
08:00 Duitsland fabrieksorders sep0,3% MoM
09:00 Spanje industriële productie sep
11:00 EU detailhandelsverkopen sep-0,3% MoM
18:00 Aperam KW3-cijfers
22:00 Priceline KW3-cijfers
dinsdag 8 nov
03:45 China handelsbalans oct51,7B
08:00 ArcelorMittal KW3-cijfers
08:00 Esperite KW3-cijfers
08:00 Hydratec KW3-cijfers
08:00 Batenburg KW3-cijfers
08:00 Adecco KW3-cijfers
08:00 Credit Agricole KW3-cijfers
08:00 Solvay KW3-cijfers
08:00 Deutsche Post KW3-cijfers
08:00 Henkel KW3-cijfers
08:00 Vestas KW3-cijfers
08:00 Duitsland industriële productie sep-0,5%
08:00 Duitsland handelsbalans sep23,0B
10:30 VK industriële productie sep0,1% MoM
16:00 VS JOLTS sep
woensdag 9 nov
03:00 China inflatie CPI okt2,1%
08:00 SBM Offshore KW3-cijfers
08:00 WDP KW3-cijfers
08:00 Flow Traders KW3-cijfers
08:00 Euronext KW3-cijfers
08:00 Carlsberg KW3-cijfers
08:00 Ontex KW3-cijfers
08:00 E.ON KW3-cijfers
08:00 Sainsburry's KW3-cijfers
08:00 Vivendi KW3-cijfers
08:00 Bpost KW3-cijfers
16:00 VS groothandelsvoorraden sep0,2% MoM
16:30 VS weekrapport olievoorraden
donderdag 10 nov
08:00 Altice KW3-cijfers
08:00 Aegon KW3-cijfers
08:00 OCI KW3-cijfers
08:00 Eurocastle KW3-cijfers
08:00 CCEP KW3-cijfers
08:00 Refresco Group KW3-cijfers
08:00 Probiodrug KW3-cijfers
08:00 Zurich Insurance KW3-cijfers
08:00 Deutsche Telekom KW3-cijfers
08:00 Assicurazioni Generali KW3-cijfers
08:00 AstraZeneca KW3-cijfers
08:00 Continental KW3-cijfers
08:00 Unicredit KW3-cijfers
08:00 Siemens KW3-cijfers
08:00 Engie KW3-cijfers
08:00 Gamesa KW3-cijfers
08:00 Confinimmo KW3-cijfers
08:45 Frankrijk industriële productie sep
10:00 Boskalis Westminster BAVA
10:00 Italië industriële productie sep-1,0%
14:00 Macy's KW3-cijfers
20:00 VS begrotingstekort okt
22:00 Nvidia KW3-cijfers
22:00 Walt Disney KW3-cijfers
vrijdag 11 nov
08:00 Boskalis Westminster KW3-cijfers
08:00 SIF KW3-cijfers
08:00 Inverko KW3-cijfers
08:00 Allianz KW3-cijfers
08:01 Duitsland inflatie CPI okt0,2% MoM
14:00 AFC Ajax AVA
16:00 VS consumentenvertrouwen Michigan nov87,5