Vorige week verscheen hier op IEX de column ETF-nachtmerrie van Alexander Sassen van Elsloo. Martijn Rozemuller van Think ETF's is het niet met Sassen van Elsloo eens en vindt de ETF juist een positieve ontwikkeling.
Ik denk dat een goede column een beetje tot discussie moet leiden, en wat dat betreft is de column van Sassen van Elsloo zeker geslaagd, want discussie ontstond er vorige week in ruime mate. Zelfs op Twitter ontstond een interessante tijdlijn, waar (oud)-handelaren zich verbaasden over de column.
Inhoudelijk interessante reacties, en ook leuk om te zien dat de humor van vroeger op de beursvloer, ook in de dagen van schermhandel en twitter nog hoogtij viert! Ik heb weer hartelijk gelachen om heren met wie ik jaren geleden in de crowd op de beursvloer stond.
Ik nam me voor eerst het weekend even af te wachten, benieuwd of er nog meer reacties zouden komen, en pas daarna een eigen reactie te formuleren. Sassen van Elsloo noemt in zijn column een aantal problemen rond ETF’s. Ik zal die problemen hieronder puntsgewijs bespreken.
Probleem 1: Kuddegedrag
Het eerste probleem zou kuddegedrag zijn. Er wordt immers blind een bepaalde index of een bepaald thema gevolgd. Dit probleem geldt niet alleen voor ETF’s, maar voor alle beleggingsvormen die breed gespreid beleggen, veel actief beheerde beleggingsfondsen volgen ook meerdere sectoren of regio’s en sommige blijven zelfs erg dicht bij een bestaande index.
Daarnaast zijn er futures, opties en beleggers die zelf met losse aandelen brede spreiding aanbrengen. Al deze vormen, en de meeste daarvan vele malen groter dan ETF’s, zouden volgens de redenering van Sassen van Elsloo kuddegedrag in de hand werken.
Dat klopt denk ik, en dat is al decennia aan de gang, sommige mensen noemen dat vraag en aanbod op de financiële markten, niets nieuws dus en zeker niet alleen van toepassing op ETF’s.
Probleem 2: Valse zekerheid
Het tweede probleem dat Sassen van Elsloo noemt is valse zekerheid. ETF’s zorgen niet altijd voor voldoende diversificatie. Sja, ook dit geldt bepaald niet enkel voor ETF’s en waarschijnlijk juist voor beleggers die zelf beleggen met losse aandelen, maar ook voor veel actief beheerde beleggingsfondsen.
De regel is simpel, beleggers moeten altijd goed kijken waar ze middels een bepaald fonds in beleggen, daarbij maakt het echt niet uit of dat een ETF of een actief beheerd fonds is.
Dus ook dit probleem is bepaald niet exclusief voor ETF’s.
Probleem 3: Duplicatie
Het derde probleem van ETF’s zou duplicatie zijn. Er zou overlap zijn tussen de verschillende ETF’s, waardoor de beleggers in deze ETF's meer risico lopen dan ze denken. Ja, dat kan natuurlijk zo zijn, maar ook hiervoor geldt dat dit bij actief beheerde fondsen net zo eenvoudig kan optreden.
Dus wederom is dit geen ETF-specifieke zaak.
Probleem 4: Crowded bestemming
Tot slot noemt Sassen van Elsloo het volgens hem grootste probleem. ETF’s zijn een crowded bestemming geworden voor investeerders. "Als zoveel geld in een soort index-automaat wordt gepropt, dan is het allemaal leuk en wel zolang de indices blijven stijgen. Maar als er een schok komt, dan zijn de rapen gaar...."
Dit punt ontgaat mij volledig. Wat hij hier beschrijft, is marktwerking. Zolang beleggers geld blijven beleggen in bijvoorbeeld goud gaat de goudprijs omhoog, en zodra iedereen ineens wil verkopen, gaat goud weer omlaag. Zo werken de markten nu eenmaal.
Of u die markt nu via een ETF bespeelt, via een future, een optie of een beleggingsfonds, dat maakt voor het effect helemaal niets uit. Vraag is vraag en aanbod is aanbod, simpeler kan ik het niet uitleggen.
Waarschuwing?
Dan de waarschuwing van Sassen van Elsloo. Als de markten in de toekomst zouden corrigeren, dan zouden de ETF-beleggers het zwaar krijgen. Dit is eigenlijk een beetje een herhaling van zijn vierde probleem.
Daar kan ik kort over zijn: ik denk dat de markten geen onderscheid zullen maken tussen actief en passief en (of) de verschillende (fonds)structuren die gebruikt worden. Het gaat eenvoudigweg over vraag en aanbod, en of dit zich in de verschijningsvorm van individuele aandelen, futures, opties, beleggingsfondsen of ETF’s manifesteert, doet niet er zake.
Als veel beleggers hun positie willen afbouwen, dan gaat de markt omlaag, punt uit.
De ETF belegger heeft dan overigens juist een voorsprongetje op de klassieke fondsenbelegger, hij (of zij) kan namelijk direct handelen terwijl de belegger in een actief beheerd beleggingsfonds moet wachten tot het eerstvolgende veilingmoment.
Na deze klap, breekt de gouden tijd aan voor actieve managers, aldus Bregman. "Gezellig!" zegt Sassen van Elsloo. Tja, ik denk dat iedereen die zich 2008 nog herinnert, weet hoe goed actieve managers het toen gedaan hebben, en gezellig was het niet..
Wat is wèl een probleem?
Tot slot wil ik graag een paar èchte problemen aankaarten. Bijvoorbeeld dat er steeds meer aanbieders komen van constructies waarbij beleggers met geleend geld kunnen gaan beleggen. Dàt zijn de producten waar we ons zorgen over zouden moeten maken.
En wat te denken van de liquiditeit in de obligatiemarkten waar, in tegenstelling tot aandelen, nog steeds geen centrale marktplaats is. Hierdoor is het voor beleggers moeilijk om in obligaties te beleggen.
De obligatiemarkt wordt namelijk gedomineerd door de grote banken. ETF's zorgen hier juist voor een oplossing. Sinds de opkomst van de ETF neemt de liquiditeit in obligatie-ETF's sterk toe en nemen tot op zekere hoogte de functie van een centrale marktplaats in.
Kleine beleggers kunnen via ETF's onderling in obligaties handelen zonder dat de trading desks van grote banken daar nog tussen zitten, power to the people!
Gezonde nachtrust
Wellicht ook een interessant onderwerp om eens een hele column aan te wijden, en in ieder geval ontegenzeggelijk bewijs van de positieve ontwikkeling die ETF’s heet! Nachtmerrie? Ik denk het niet en ik wens Sassen van Elsloo daarom veel gezonde nachtrust toe!
Martijn Rozemuller studeerde in 1995 af aan de Universiteit Twente. Tijdens zijn studie technische bedrijfskunde was hij voorzitter van Beleggingsstudieclub Duitenberg. In 1995 ging hij werken bij Handelshuis Optiver. Zowel bij Optiver als privé deed Rozemuller goede ervaringen op met ETF’s (ook wel indextrackers genoemd). Zo ontstond het idee voor Think ETF’s waarvan Rozemuller sinds de oprichting in 2008 directeur is.