Alhoewel de eerstvolgende Fed-meeting pas op 21 september plaatsvindt, is de focus van de financiële markten toch alweer gericht op de rentestappen die de Fed wel of niet gaat ondernemen.
Donderdag begint het jaarlijkse symposium van de Kansas City Fed, in Jackson Hole, Wyoming. Vrijdag zal Fed Chair Janet Yellen daar een toespraak houden en wellicht meer duidelijkheid geven over de volgende Amerikaanse rentestap.
Sinds de kredietcrisis uitbrak is de Amerikaanse rente razendsnel verlaagd van 5,25 naar 0,25%.
De Fed Funds rate, vanaf de jaren zeventig. Gestaag dalende rente, vanaf 2008 versneld afgebouwd naar 0,25%.
Langzaam weer omhoog
Al sinds vorig jaar hint de Fed steeds nadrukkelijker op het optrekken van de rente. En met renteverhogingen (tenminste, in het verleden) is het net als met spinnen en muizen: heb je er één, dan heb je er meer. Vaak is een eerste renteverhoging een opmaat voor een hele serie van renteverhogingen.
De redenen daarvoor komen steeds duidelijker aan de oppervlakte. De inflatie loopt op richting 2% en de werkloosheid daalt gestaag door naar het door de Fed gewenste doel van 5%.
Stanley Fischer
In het kader van een eventuele renteverhoging worden de woorden van Fed-officials gewikt en gewogen. De vice-voorzitter van de Fed Stanley Fischer gaf dit weekend een speech in Aspen. U kunt de uitgeschreven toespraak van Fischer hier lezen. Hei zei onder andere het volgende:
... Employment has increased impressively over the past six years since its low point in early 2010, and the unemployment rate has hovered near 5 percent since August of last year, close to most estimates of the full-employment rate of unemployment. The economy has done less well in reaching the 2 percent inflation rate. Although total PCE inflation was less than 1 percent over the 12 months ending in June, core PCE inflation, at 1.6 percent, is within hailing distance of 2 percent--and the core consumer price index inflation rate is currently above 2 percent. So we are close to our targets....
Mandaat Fed
So we are close to our targets, is zijn conclusie. De Fed heeft een mandaat dat bestaat uit twee delen:
- maximum sustainable employment
- inflation rate of 2 percent, as measured by the price index for personal consumption expenditures (PCE).
It's the government, stupid...
Verderop in zijn betoog slaat Fischer een wat andere toon aan. Eén van de redenen dat de economische groei maar mondjesmaat is (1,25% in plaats van rond de 2% zoals we in het verleden gewend waren) is dat wat hij noemt het business dynamism, minder hoog is dan verwacht.
In één adem vertelt hij erbij dat de Fed met haar monetaire politiek daar eigenlijk niet zoveel aan kan doen. Dat is meer afhankelijk van fiscale en regulerende maatregelen geinitieerd door de overheid. Fischer noemt hier een aantal terreinen waarop dat dient te gebeuren:
.... improved public infrastructure, better education, more encouragement for private investment, and more-effective regulation all likely have a role to play in promoting faster growth of productivity and living standards...
Dat is zo'n beetje hetzelfde als wat ECB-president Mario Draghi iedere keer zegt. Tijdens de ECB-meeting in juni in Wenen bijvoorbeeld:
Het effect van de ECB-maatregelen wordt in de kiem gesmoord doordat de Europese overheden er een potje van maken. Bankproblemen die niet worden aangepakt, twijfel over de euro en teveel austerity dempen het effect van zijn opkoopprogramma's.
Wat gaat de FED doen?
Ongeacht het verhaal van Fisher acht men de kans op een renteverhoging tijdens de eerstvolgende officiele Fed-meeting op 21 september niet erg groot. Momenteel staat het tarief op 0,25 tot 0,50%. U ziet dat de kans op een verhoging slechts op 12% werd ingeschat. Momenteel, na het optreden van Fisher, staat het kanspercentage op 16,5%.
Voor de vergadering in december zijn de meningen wat meer verdeeld. Nog steeds een meerderheid denkt dat de Fed ook tijdens de laatste vergadering van dit jaar haar kruit droog houdt.
Spagaat Yellen
De spagaat voor de Amerikanen zit 'm hierin, dat het beleid van de Amerikanen haaks staat op wat de Europeanen en de Japanners momenteel doen. In Japan is de centrale bank helemaal losgeslagen: vorige week werd opnieuw het stimuleringsprogramma opgehoogd.
In Europa, zij het in iets mindere mate, van hetzelfde laken een pak. Draghi verhoogde in maart al het opkoopprogramma van 60 naar 80 miljard euro, en begin juni breidde hij het programma uit richting bedrijfsobligaties.
Wanneer de Amerikanen nu gaan verhogen, zet dat druk op de onderlinge verhoudingen. De dollar zou sterker worden, waardoor de concurrentiepositie van de VS verzwakt.
Tot nog toe was er iedere keer een reden om van de eerste rentestap af te zien. Vorig jaar de Chinese malaise, dit jaar eerst de wankele financiële markten, en toen Brexit, maar op een gegeven moment is het smoezenboek leeg.
De sterke banengroei en de oplopende inflatie zijn reden genoeg om zo langzamerhand van het ultralage renteniveau af te komen. Misschien is er nog te veel angst voor de reactie van de financiele markten daarop. Maar eens zal een voorzichtig begin gemaakt moeten worden.
Dit is een heel aardig kaartje waarin de projecties van de verschillende Fed-officials worden weergegeven. Elk puntje op de kaart stelt de mening van een Fed-official voor wat betreft de meest passende rente in dat tijdframe.
Dit kan elk moment veranderen natuurlijk, maar de intentie is er om volgend jaar de rente in ieder geval boven de 1% te tillen, om in de long-run (richting 2020) weer rond de 3% uit te komen. Maar ja, in de long run...
In de rest van de ontwikkelde wereld zit nog niemand te wachten op een renteverhoging. Overheden en bedrijven wentelen zich in de lage rente als varkens in verse modder.
Ik verwacht dat áls de Amerikanen die stap al nemen, ze dit zeer mondjesmaat zullen doen en het over een langere periode zullen uitsmeren. Maar het hele monetaire circus momenteel blijft een ongekend experiment. De financiële markten leven in een constante status van angst. Daarom zal een eventuele verdere renteverhoging ook met de hoogst mogelijke spanning worden afgewacht.
Don't fight the Fed?
Voor degenen die vol short willen gaan op een eventuele Fed-beslissing is het onderstaande plaatje misschien raadzaam. U bent niet de eerste die zijn neus stoot tegen het Fed-plafond. Anderzijds, het experiment van QE is nog in volle gang en ik heb het idee dat ze bij de Fed en ECB ook niet weten hoe markten gaan reageren op een eerste renteverhoging. Dat kunnen dan nog een paar leuke beursmaanden worden dit jaar.
