Vorige week heb ik beschreven welke centrale bank wellicht als eerste de stap naar helikoptergeld zal zetten, maar de vraag of dit voor of na een beurskrach zou plaatsvinden bleef onbeantwoord. Nu aandacht voor de volgorde.
Bank of Japan
Er zijn veel scenario’s te bedenken over hoe de volgorde zal verlopen. Allereerst moet er een onderscheid gemaakt worden tussen de actoren en de regiospecifieke problemen. Zo staat de Japanse centrale bank (BoJ), vaak vooraan bij het uitproberen van onconventioneel monetair beleid, iets waar helikoptergeld onder valt.
De laatste tijd echter, heeft het onconventionele beleid het tegenovergestelde effect; waar er op een verzwakking van de yen werd gerekend, is die juist aangesterkt. Vraag is nu of de BoJ dit zal aangrijpen om nog extremer (helikoptergeld) te werk te gaan, of juist even op de pauzeknop zal drukken.
Wellicht willen ze eerst een daling van de beurzen afwachten, in de hoop dat extreme monetaire maatregelen dan meer (van het gewenste) effect zullen sorteren. Ik heb het antwoord niet, maar ik denk wel dat de ECB, BOE en de Fed pas zullen overgaan tot helikoptergeld als Japan daar mee begonnen is.
Europese Centrale Bank
De ECB, echter, wil ook een zwakkere euro, maar heeft met een tegenstribbelend Duitsland (en enkele andere lidstaten) te maken. Ik heb wel eens geopperd dat eventuele problemen bij Deutsche Bank, ECB-voorzitter Draghi de ruimte hebben gegeven om zo extreem te kunnen uitpakken.
De ruzie tussen Duitsland en de ECB is wellicht dus voor de bühne. Dit zou betekenen dat Draghi praktisch een blanco cheque (pun intended) in handen heeft. Maar dit is dus maar een aanname.
In ieder geval is het wel zo dat de ECB meer actie wil van politici (fiscale verruiming bij surpluslanden, en hervormingen bij de zwakkere lidstaten) en een beurskrach zou de politici eindelijk in beweging kunnen brengen.
Tevens zou Duitsland dan wel bereid zijn (als de Deutsche Bank theorie onjuist blijkt te zijn) om Draghi meer ruimte te geven na een beurskrach. Dus vanuit dat perspectief zou de ECB eerder na dan voor een crash acteren.
Federal Reserve
De Fed zal als laatste de helikoptergeld-optie gebruiken denk ik, maar zeker hiervan ben ik niet (duh). De verkiezingen, echter, kunnen wel degelijk mee gaan spelen.
Mocht Fed-voorzitter Yellen te veel commotie veroorzaken (denk hierbij dus niet alleen aan de Amerikaanse beurzen, maar ook die van de rest van de wereld), dan kan presidentskandidaat Trump dit aangrijpen voor verdere aanvallen op de Fed.
Vanuit zelfbescherming overwegingen, lijkt het mij dus niet onlogisch dat de Fed zo weinig mogelijk reuring wil veroorzaken voor de verkiezingen van 8 november van dit jaar.
Nr 39 met rijst
Dan blijven die gekke Chinezen over. Die zitten nu in een situatie dat er daadwerkelijk een enorme berg aan slechte schulden zijn (20% van leningboek is verrot), met een haperende export en oplopende arbeidsonrust. Saneren is geen optie lijkt mij, dus verdere verzwakking van de yuan mag worden verwacht.
Hierbij hoort een verdere toename van de schulden (zodat schulden met schulden betaald kunnen worden; doorrollen). Een beurskrach hebben de Chinezen al gehad, dus daarop wachten is wellicht overbodig, hoewel ik een verdere crash in de Chinese beurzen zeker niet onmogelijk acht.
De People's Bnak of CHina (POBC) heeft dit echter niet nodig als excuus; de regering (POBC) kan doen en de helikoptergeld-optie wordt daar in wezen al uitgevoerd.
Maar wat wel duidelijk is dat de POBC extra in actie kwam ná een krach, dus als dit een template is, dan kan de belegger eerst een krach tegemoet zien voordat hij gratis geld zijn kant op zal zien gaan.
Goud een must have
Volgorde of niet, het zijn in ieder geval tijden die beleggers forceert om op zoek te gaan naar een manier om het opgebouwde vermogen te verzekeren. Met zoveel monetair gegoochel en kansen op een beurskrach in de lucht, is goud één van de mogelijke beleggingsinstrumenten die hiervan kan profiteren.
Met name het monetaire gegoochel (en dus niet zozeer een beurskrach, maar wel het antwoord hierop) speelt goud in de kaart. Een van de goede eigenschappen van goud is dat het geen tegenpartijrisico kent (u bezit een goed en niet een claim, zoals bij papiergeld het geval is).
Als beleggers (en de rest van de bevolking natuurlijk) het vermoeden hebben dat geld geen goed oppotmiddel meer zal zijn, dan profiteert goud. Het grappige is dan ook dat China en Rusland groot inkoper zijn van goud en dat Duitsland en Nederland goud hebben gerepatrieerd en anderen erover denken.
Ze zeggen allen dat het niets betekent, maar zoals een befaamd persoon ooit zei, doe niet wat ik zeg, maar wat ik doe… Ik doe echter ook wat ik zeg: ik zit dus long goud, dan weet u het vast.