De toekomst voorspellen blijft een hachelijke onderneming, maar toch kan er een lijstje worden gemaakt van mogelijk dominante thema’s voor 2016. Reden hiervoor is dat bepaalde van deze thema’s eigenlijk al in 2015 in gang zijn gezet en dat dze in 2016 volledig zichtbaar zullen worden.
Hierbij dus mijn opsomming aan thema’s die de belegger dit jaar zeker in de gaten zou moeten houden.
1. China
Dit is nu zo’n thema wat al een tijdje speelt maar wellicht dit jaar pas tot een hoogtepunt zal komen. De afgelopen jaren heeft de beurs in China het erg goed gedaan. De economie groeide ook nog eens hard en dat allemaal door stimuleringsmaatregelen op ongekende schaal (monetair, fiscaal, subsidies, en zo verder), maar in 2015 begon de boel te verzuren.
De Chinese overheid begon te rommelen (wellicht geforceerd) aan de wisselkoers van de yuan; China ging officieel meedoen aan de valutaoorlog. De beleggers vonden het niks en begonnen investeringen te liquideren.
Deze kapitaalvlucht uit China, heeft ervoor gezorgd dat de Chinese overheid haar reserves is gaan verkopen, en dat houdt vooral in dat het verkoper is in Amerikaanse staatsobligaties. Dit is dus het omgekeerde van quantitative Eeasing (QE), wat de beurzen de afgelopen jaren tot ongekende hoogten heeft doen stijgen.
Nu hebben de grootste Chinese institutionele partijen beloofd een jaar lang niets te verkopen. Ondanks dit soort Orwelliaanse maatregelen, ziet het er slecht uit voor China en de verwachting is dat de Chinese overheid de yuan nog verder zal moeten verzwakken om de exportindustrie te helpen, maar dit levert weer de voornoemde problemen op.
China zit in een onmogelijke spagaat.
2. Opkomende markten
China is niet de enige opkomende economie die problemen heeft; een grote meerderheid van deze groep is begonnen aan een maaltijd van gebakken peren met gare rapen, gekleed in een sigaarpak, terwijl de ventilator te maken krijgt met wat tegemoetkomend excrement.
Veel van deze landen waren netto ontvanger van al het QE-geld (vanuit met name de Verenigde Staten). Hierdoor werd lenen in dollars voor deze landen erg aantrekkelijk (lage rente en de dollar verzwakt ten opzichte van de eigen munt).
Nu vindt het omgekeerde plaats; het kapitaal verlaat de opkomende markten, die achterblijven met veel dollarschulden, industriële overcapaciteit, inflatie (via import door zwakkere eigen munt) en recessie.
Nu de Fed eindelijk de rente heeft verhoogd, is het afwachten of al de pijn al is geleden in opkomende markten, maar kijkende naar de valuta verhoudingen van opkomende markten versus de dollar, lijkt een brand onder controle- teken nog niet in zicht.
Pluspunt, maar wel na slechte beurstijden, zou kunnen zijn dat de Fed haar beleid 180 graden moet draaien en met QE4 moet beginnen. In dat geval kunnen de beurzen wellicht weer omhoog. QE blijft onzinnig beleid, maar kan de beurzen wel hoger zetten.
Mocht een nieuwe QE ronde dit niet voor elkaar krijgen, dan hebben we een probleem die 2008 zal doen verbleken.
3. Recessie Verenigde Staten
Of de escalerende economische situatie in opkomende markten nog niet genoeg is, heeft de Fed wellicht nog een groter probleem: een recessie in de Verenigde Staten. Ik heb ergens begin 2015 al gezegd dat de economie in de Vererenigde Staten zal vertragen en wellicht in een recessie terecht zou komen.
Welnu, het moment is bijna daar. Alleen al de afgelopen weken hebben veel marktvorsers hun groeiramingen voor de Amerikaanse economie flink naar beneden moeten bijstellen. Ook macrocijfers over vertrouwen, de huizenmarkt, winstbijstellingen wijzen veelal op komend zwaar weer.
Wat gaat Yellen dan doen? Hoe lang blijft ze de rente verhogen, voordat ze 180 graden moet draaien? Dit gaat in ieder geval een sleutelmoment zijn voor beleggers, dus hou de Fed goed in de gaten.
4. Europese Centrale Bank
En wat gaat, of moet, Draghi gaan doen? Euroland zal alleen maar meer deflatie voor de kiezen krijgen. Vraag in de eurozone blijft zwak, terwijl de capaciteitsbenutting nog ruimte laat zien, ofwel geen omgeving voor hogere prijzen.
Als de problemen van de opkomende markten worden meegenomen, inclusief de implosie van de olieprijs, dan zal de eurozone ook nog veel deflatie importeren (de import wordt goedkoper). Het ziet er dus naar uit dat Draghi wel meer moet gaan doen, ondanks dat de Duitsers steeds meer tegenstribbelen.
Mijn short euro-dollar blijft dus gewoon in de portefeuille (totdat de QE4 retoriek in de Verenigde Staten bepaalde vormen begint aan te nemen). Maar of een goedkopere euro nu tot zoveel meer export zal leiden is de vraag, omdat de vraag naar onze producten en diensten begint af te nemen en omdat andere landen hetzelfde spelletje (valutaoorlog) bezigen.
2016 zal een onrustig jaar zijn voor Draghi en valuta denk ik zo.
5. Faillissementen
Nu bedoel ik hier niet mislukte winkelformules zoals die van V&D en MacIntosh, maar van overheden. Opkomende markten, wellicht Griekenland, kunnen het nieuwsbeeld weer gaan domineren en daarmee kan er brede onrust ontstaan op de obligatiemarkten.
Er is al het één en ander te zien in high yield, maar de rest kan volgen, en dan is het weer 2008, of erger.
Hoop op het beste
Nu is de lijst natuurlijk langer (denk aan ontwikkelingen in Midden-Oosten, de vluchtelingenstroom, politieke aardverschuivingen, Brexit, positieve effecten goedkopere olie, et cetera), maar de toon is gezet. Het wordt een jaar van hopen op het beste, maar voorbereiden op het ergste.