De BIS (Bank of International Settlements), de bank der centrale banken, heeft net haar kwartaalrapport gepubliceerd. Boordevol informatie, droge data en analyses, die de macro-analist niet mag overslaan.
Nog een reden om de BIS-rapportages en papers niet te negeren, is dat de organisatie voor de crisis van 2008-2009 ook verschillende waarschuwingen had afgegeven. Een saillant detail, is dat de centrale banken toen geen vuiltje aan de lucht zagen, terwijl de board (en eigenaren) van de BIS uit vele van deze centrale bankiers bestaat, maar dat is wellicht een onderwerp voor een andere column.
Vandaag licht ik het BIS-stukje over dollarschulden van opkomende markten uit.
Veeg teken
Allereerst kon ik niet anders dan bemerken dat er veelvuldig werd gewaarschuwd dat de gepresenteerde cijfers zeer waarschijnlijk geflatteerd zijn (met andere woorden, de dollarschulden liggen nog hoger dan gerapporteerd) en dat de risico’s die aan deze dollarschulden zijn verbonden, hoger zijn dan velen denken.
Als dit soort waarschuwingen zo vaak worden geuit in een relatief kort rapport en door een dergelijk instituut, dan is dat toch wel een veeg teken te noemen.
Dollarschulden
De vraag is natuurlijk waarom beleggers zich zorgen zouden moeten maken om dollarschulden van opkomende markten. Allereerst omdat het bedrag nou niet bepaald klein te noemen is, namelijk 9,8 biljoen dollar, ofwel 9800 miljard dollar. Daarvan staat 3,8 biljoen dollar uit bij twaalf opkomende markten.
Verder is de hoofdoorzaak van de toename in dollarschulden bij opkomende markten, de carry trade, aan het imploderen. Volgend de BIS kan 2,7 biljoen dollar verklaard worden uit handel; een groot gedeelte van het (geflatteerde) restant (7,1 biljoen dollar) is zeer waarschijnlijk toe te schrijven aan deze carry trade, waarvan het grootste gedeelte terecht is gekomen in opkomende markten.
Dat de BIS dit toegeeft en wijt aan het centralebankbeleid van de VS (quantitative easing), is trouwens opmerkelijk te noemen.
Carry trade?
Ik heb vaker op de carry trade gewezen, dus hier volgt in het kort een beschrijving. Een carry trade vindt plaats wanneer beleggers in een muntsoort lenen met en lage rente (dollar) en uitzetten in een muntsoort met een hoge rente of rendement (Braziliaanse real, Chinese yuan et cetera).
Waar de belegger 1% betaalt op de aangegane dollarschuld, krijgt hij zo het vijfvoudige op de investering. Het verschil, zeg 4% is dus pure winst waar niets voor gedaan hoeft te worden.
Als dan ook de dollar verzwakt versus de munt waarin belegd wordt (stel de Braziliaanse real) dan is het dubbel feest, want de lening wordt hierdoor minder waard en de investering juist meer.
BIS-alarm gaat af
De BIS vreest dat nu de Fed haar beleid lijkt te gaan wijzigen (rente verhogen, stopzetten QE), deze dollarschulden problemen gaan veroorzaken. Door de aansterkende dollar, is de opgezette carry trade aan het verzuren omdat de achterliggende lening dus meer waard wordt, terwijl de investering juist minder waard wordt (doordat bijvoorbeeld de Braziliaanse real door het putje gaat).
Als nu ook nog eens de rente op de dollarlening omhoog gaat, dan is die dus ook duurder om aan te houden. Kortom, lening wordt meer waard, rentekosten op lening omhoog en investering wordt minder waard.
Hierdoor kan een wijziging van het Fed-beleid tot grote problemen leiden bij de opkomende markten en, dientengevolge, bij de schuldverstrekkers. En u raadt het al, deze schuldverstrekkers zijn met name Westerse banken, pensioenfondsen, verzekeraars en andere beleggers.
Dit is dus de reden dat de (Nederlandse) belegger er goed aan doet om dit verhaal nauwlettend in de gaten te houden. Als de Fed doorzet dan zal het ongedaan maken van de carry trade versnellen, met een zeer grote kans op een schuldencrisis voor de opkomende markten.
Rugnummers
De BIS noemt de top-12 landen waar het gros van deze dollarschulden uitstaan (van groot naar klein): China, Brazilië, Rusland, Mexico, Turkije, Indonesië, Korea, India, Chili, de Filippijnen, Maleisië en Zuid-Afrika.
De economische inter-connecties tussen deze landen zijn dus een extra reden van zorg, aangezien het de vicieuze cirkel kan versterken. Als een belegger inderdaad een kentering in het monetaire beleid verwacht van de Fed, dan doet hij er goed aan om blootstelling aan deze landen, en de schuldverschaffers aan deze landen te vermijden.
De positieve kant van dit verhaal, voor de kortetermijnbelegger althans, is dat als de problemen bij opkomende markten te groot worden, de Fed wellicht de renteverhoging(-en) moet stopzetten en zelfs moet hinten op een nieuw QE-programma (QE4)(N.B. dan pas gooi ik mijn EUR/USD short dicht).
Dan kan de belegger wel weer in goed zeilweer terecht komen. Maar dan moet de belegger de komende storm wel overleven natuurlijk...