De financiële markten werden in de voorbije maanden opgeschrikt door een stevige koerscorrectie. De reden voor de plotse daling was het monetaire tegengas uit Europa en China, waardoor de Amerikaanse dollar verder aantrok, met alle gevolgen van dien.
Een andere reden voor de beurscorrectie was het plotse besef onder beleggers dat de mondiale economische groei toch niet meer zo snel vooruit gaat als ze eerder hadden ingecalculeerd. Met name de tegenvallende economische cijfers uit China waren voor veel beleggers een doorn in het oog. De bbp-groei kwam uit onder 7 %.
Wat er zo slecht aan is? Dat kan ik ook maar moeilijk vatten. Deze Chinese groei is niet enkel procentueel gezien een veelvoud van de Westerse tegenhangers (Amerika, Europa), maar ook in nominale termen draait China vandaag meer omzet dan enkele jaren terug, toen het land een jaarlijkse groei van 12% optekende.
Meer groei nodig
In alle opzichten gaat China er dus op vooruit. Maar daar zit het probleem volgens mij niet. Het echte probleem is dat er nog meer groei nodig is om het globale financiële systeem overeind te houden. De jaarlijkse gezamenlijke toename van het bbp is te laag om de globale economische machine soepel te laten draaien.
Zoals gezegd is de economische expansie in China, de groeimotor van de wereld, minder explosief, maar ook in andere belangrijke handelsblokken draait de economie maar mondjesmaat. In de Verenigde Staten heeft men moeite om vast te klampen aan de verplichte 2%-groei, terwijl Europa nog altijd balanceert tussen groei en krimp.
Het hoeft niemand te verbazen dat de centrale bankiers wereldwijd graag inflatie willen opkrikken, dan is tenminste de expansie van het bbp gewaarborgd. Maar helaas lijkt dit ook maar niet te lukken. Overal op de planeet zakt het inflatiepeil weg en vrezen de financiële waarnemers deflatie.
Economische verzuring
Het zijn allemaal tekenen van – wat ik noem – economische verzuring. De globale economie groeit nog wel, maar het wordt steeds moeilijker om de doelstellingen te bereiken. Het is zoals een hardloper die op een gegeven ogenblik het punt van verzuring in de spieren bereikt.
De beweging is er dan nog wel, maar er zit geen kracht meer achter de beweging. De loper loopt dan als het ware verder op het momentum, een soort van automatische piloot, tot ook dit momentum stilvalt. Meestal veroorzaakt door acute krampen.
Het moment van economische verzuring hebben we al bereikt, en we zien zelfs krampen optreden in het financiële systeem. Daarvoor hoeft u maar te kijken naar de substantieel toegenomen stress in de kredietmarkten. Alle betrokken partijen wantrouwen mekaar steeds meer:
- beleggers vertrouwen bedrijven niet
- beleggers vertrouwen beleggers niet
- banken vertrouwen beleggers niet
- banken vertrouwen banken niet
- ...
Recept voor kredietcrisis
Hieronder ziet u bijvoorbeeld de nieuwste data van de BIS (Bank of International Settlements) in een grafiek gegoten door Business Insider. De leningen aan banken onderling kenden in de grootste daling in het voorbije kwartaal sinds 2009!
Banken vertrouwen banken niet meer. Klinkt bekend in de oren? Inderdaad, het was het recept voor de kredietcrisis van 2008. Dit zijn de financiële krampen in het systeem die optreden wanneer er sprake is van economische verzuring.
En de verzuring dringt nu langzaam maar zeker door naar alle onderdelen: bedrijven, overheden, particulieren, investeerders, organisaties, ... Net zoals bij hardlopers is er dan een simpele remedie tegen verzuring: op adem komen en rust inlassen. Zo simpel kan het zijn, ook voor de economie.
In blessuretijd
Er zou ruimte gecreëerd moeten worden om een nieuw plateau te vormen, vanwaar een nieuw momentum opgebouwd kan worden. Maar helaas is de tijd en ruimte er niet in ons financiële systeem. De schuldklok tikt iedere dag genadeloos verder. Een pauzeknop bestaat er niet.
En dan rest er, net zoals bij sporters, wat lapmiddelen: spierontspanner, sprays, verdoving; alles om de pijn te verbijten en door te gaan tot het bittere einde. Die rol is vandaag weggelegd voor de Fed & Co, die middels monetaire stimulans de financiële spieren terug moet proberen te ontspannen.
Meestal helpt het wel, voor een tijdje. Maar hoe langer het duurt, hoe sneller er blessures optreden. Wellicht spelen we vandaag in blessuretijd voor het globale systeem. Denk eraan: een gezonde dosis wantrouwen is vandaag op z’n plaats bij aandachtige beleggers.