Oktober 2015 kent een vliegende start. Vorige week koersten de belangrijkste indices 3 à 4% hoger. Uiteraard moet u dit koersgeweld wel in perspectief bekijken. De remonte volgde op enkele gruwelijke beursmaanden, waarbij de meeste beurzen verliezen optekenden van 10 tot bijna 20% vanaf hun topniveaus.
De schade is gedeeltelijk hersteld, maar een blik op de grafieken leert ons dat de lucht boven de markten nog niet is opgeklaard. Sterker nog: de beurzen bereiken momenteel belangrijke weerstandsniveaus. Pas als die definitief sneuvelen, is de baan vrij voor hogere koersen, en zelfs nieuwe records in 2015.
Maar zo ver is het dus nog niet. De markten zijn vandaag immers in de ban van een richtinggevende kracht: de winstevolutie. Ik hamer er al enkele maanden op: de hoogte van de winst per aandeel bepaalt de stand van de beurzen. Of anders gesteld, winsten zijn dé drijfveer voor de aandelenkoersen.
Stevige terugval verwacht
En daar knelt het schoentje. Al maanden staan de bedrijfswinsten onder druk. Vorig kwartaal was er al voor een eerste maal sprake van een krimp, voor dit kwartaal verwachten de analisten een stevige terugval, afgaande op de verzamelde informatie van FactSet.
Klik op de grafiek voor een grote versie
De bovenstaande grafiek laat weinig aan de verbeelding over: de neerwaartse trend is sinds enkele kwartalen duidelijk zichtbaar, en zal zich dit kwartaal vertalen in een feitelijk winstdaling van ruwweg 2% (na correctie van de analistenverwachting van circa 5,5% winstterugval).
We moeten al vijf jaar terug in de tijd om een vergelijkbare winstcorrectie te zien. Dit cijfer laat de vermoeidheid onder bedrijven duidelijk zien. De gemiddelde winststijging over het afgelopen jaar was immers +2,9%. En ook de verwachtingen voor het vierde kwartaal zakken nu in snel tempo weg.
Koersen volgen winsten
In juni 2015 verwachtte de gemiddelde marktwaarnemer nog een winstgroei van 4,3%. Op het einde van september was deze verwachting volledig van tafel geveegd. Vandaag ziet de gemiddelde econoom of analist een krimp van 0,4% voor het vierde kwartaal van 2015.
Het gaat allemaal erg snel achteruit met de winstontwikkeling. En dit voorspelt niet veel goeds voor de toekomstige koersvorming. De recente druk op de aandelenmarkten lijkt in dat opzicht slechts een voorproefje: als de winsten niet snel een omslag maken, dan mag u een nieuwe neerwaartse beweging op de beurs verwachten binnenkort.
Koersen volgen immers winsten, zo simpel is het op de beurs. Als ik dieper gravenaf naar de oorzaken van de winstdaling, dan kom ik al snel op een grote gemene deler uit: de sterke dollar. In het afgelopen jaar is de Amerikaanse dollar zowat de enige winnaar op de financiële markten.
Multinationals onder druk
Alle overige activa – aandelen, grondstoffen, zelfs obligaties – daalden in prijs. Een ongeziene situatie, die vele bedrijfsresultaten, met name in de Verenigde Staten, onder druk zette. De onderstaande grafiek van de US dollarindex spreekt in dit opzicht boekdelen: een stijging van 80 naar 100 indexpunten in nog geen jaar tijd.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Dat effect zien we vandaag, met de nodige maanden vertraging, terug in de tegenvallende bedrijfscijfers. Amerikaanse multinationals, die het grootste bulk van de belangrijkste beursindices bepalen, staan onder druk, aangezien een flink deel van hun omzet (soms tot 50% en meer) internationaal wordt gerealiseerd.
De bovenstaande grafiek – de dollar afgezet tegen de belangrijkste valuta wereldwijd – laat zien dat Amerikaanse bedrijven in zowat alle landen concurrentieel nadeel hebben door hun sterke munt.
Dollarkracht verloren
Bovendien zorgt de sterke dollar ook nog eens voor een druk op de belangrijkste grondstofprijzen, wat een ander onderdeel van de economie – grondstofproducenten – in een moeilijk parket brengt.
Gelukkig is er licht aan het einde van deze tunnel. Op bovenstaande grafiek ziet u immers ook dat de kracht van de Amerikaanse dollar geen doorgang kreeg in de afgelopen maanden. Meer nog, de Amerikaanse munt lijkt over haar hoogtepunt heen, maar een stevige daling laat vooralsnog op zich wachten.
Wellicht heeft de valuta een extra duwtje in de rug nodig – wellicht door een ingreep van de Fed – om een neerwaarts traject in te zetten. Het zou in ieder geval de financiële markten, en vervolgens ook de globale economie, weer wat ademruimte geven om terug aan te klampen met groei.
Extra duwtje
Want hoe langer de dollarsterkte aanhoudt, hoe hoger de kans op een nieuwe recessie. En dan zijn we nog verder van huis. Ik vermoed dat een zwakkere dollar aanstaande is. Dit zal de nodige consequenties krijgen voor uw portefeuille, want dan moet jeu vooral geen Amerikaanse dollars aanhouden.
De natuurlijke tegenpolen zijn dan: aandelen, grondstoffen, vastgoed, et cetera; alles wat beschouwd kan worden als vast actief. Ik denk dat de Fed voor een extra duwtje in de rug kan zorgen, om zo de dollar over de rand te duwen.
Uiteraard zal dit ook de inflatieverwachtingen aanwakkeren, maar ook dat is precies waar de Fed vandaag op zit te wachten. Alles wijst dus op een lagere dollar in 2016. Richt uw portefeuille conform in.
Ik ben opnieuw door gestoten tot de laatste vijf nominaties voor de Gouden Stier – Beleggingsexpert 2015. Helpt u mij naar de overwinning in deze nieuwe en finale stemronde!