Stelt u zich eens voor: de Albert Cuyp-markt, waar honderden klanten de kwaliteit van de koopwaren beoordelen en met marktkooplui onderhandelen over de prijs. Ogenschijnlijk vergelijkbare producten kunnen bij nadere analyse toch flink verschillen.
Sommige zijn beter of gewoon goedkoper en het ene product loopt harder dan het andere omdat het in is. Dat is hoe een markt werkt.
Stelt u zich nu eens voor dat rondom de marktkramen nog eens honderden kopers staan; mannen in grijze pakken. Zij staan aan de zijkant, laten we ze voor het gemak de zijmannen noemen.
Iedere transactie op de markt wordt door deze zijmannen gekopieerd. Ze kopen of verkopen dezelfde producten tegen dezelfde prijs, maar doorgaans wel grotere aantallen.
Echter, zij willen niet de moeite nemen om onderzoek te doen naar de kwaliteit van de producten om tot een prijs te komen. Meeliften is immers goedkoper en koffiedrinken op de hoek een stuk gezelliger.
Efficiënte markt
Een mooi voorbeeld van freeriders-gedrag. Zou u op deze wijze willen beleggen? De zijmannen profiteren van de inspanning van de actieve klanten die naar de markt komen om een bepaald product uit te zoeken wat zij graag willen hebben.
Het maakt de zijmannen niet uit welk product er wordt verkocht; alles wordt gewoon gekopieerd. Zij vragen zich niet af of de t-shirts van 1,50 euro wel op een verantwoorde manier zijn geproduceerd. Ook niet of de kwaliteit van de anti-aanbaklaag van die pannenset wel echt goed is.
Neen, de zijmannen gaan uit van een efficiënte markt: alle publieke informatie en toekomstverwachtingen zitten in de prijs verwerkt door het huiswerk van de actieve koper. Op de beurs komt dit huiswerk van actieve beleggers die fundamentele research doen. De indexbeleggers profiteren hiervan, zonder kosten te maken.
De passieve deelnemers op de beurs, de indexbeleggers, zouden eigenlijk een premie moeten betalen voor toegang tot de markt om alle deelnemers op de markt gelijk te behandelen. Of deze premie vervolgens terechtkomt bij degenen die de research-inspanning leveren is de vraag, maar het instellen van een toegangstarief zou een mooi begin zijn.