Het nieuws sloeg dit weekend in als een bom. Obama’s geprefereerde kandidaat om Ben Bernanke op te volgen als voorzitter van de Federal Reserve, Larry Summers, wierp de handdoek in de ring. Zijn figuur was zo omstreden dat hij tegenwind kreeg uit zowat alle invloedrijke hoeken in de Verenigde Staten.
Niet enkel keerden steeds meer politici tegen zijn kandidatuur, zelfs uit het kamp van de Democraten, maar ook de meeste economen waren het niet eens met een figuur als Larry Summers aan het hoofd van de Amerikaanse centrale bank.
Wie mijn column van begin augustus had gelezen, had deze uitkomst al eerder zien aankomen. Summers maakte in principe weinig kans tegen het palmares van Janet Yellen bij de Fed. Enkel zijn goede relaties met het Witte Huis zouden voor de doorslag kunnen zorgen.
Machtigste vrouw
Maar nu Obama met zijn geblunder rondom Syrië zwak staat, hoefde Summers ook uit die hoek op steun te rekenen. Hij nam daarom het wijselijk besluit om de witte vlag uit te halen. De weg ligt nu volledig open voor Yellen om Bernanke op te volgen aan het hoofd van de Fed.
De derde potentiële kandidaat, Don Kohn, staat er in feite nog bij voor de vormgeving, maar lijkt geen enkele kans te maken. Volgens sommige insiders wil hij de job helemaal niet. Janet Yellen staat nu stevig in pole position om de eerste vrouw aan het hoofd van de Fed te worden.
Hiermee wordt Yellen in een klap ook de machtigste vrouw op onze planeet, want zij heeft de macht van ons geldsysteem in handen: het dollarreservesysteem. Maar of de nieuwe topvrouw onze centen ook als een goede huismoeder gaat beheren, is nog maar de vraag.
Nieuwe records
De markt heeft er alvast alle geloof in, want de koersen schoten maandagmorgen uit de startblokken. In Europa stegen de belangrijkste indices, zoals de Duitse DAX, naar nieuwe recordhoogten. Beleggers zijn ervan overtuigd dat de geldkranen in de Verenigde Staten wagenwijd open blijven staan.
De aangekondigde tapering van QE – het temperen van het opkoopprogramma van Amerikaans staatsobligaties – kan in een ruk van tafel worden geveegd. Of het allemaal zo’n vaart gaat lopen, betwijfel ik ten zeerste.
Meer nog, ik heb zelfs concrete bewijzen gevonden dat tapering hoogstwaarschijnlijk een feit is. Diep in de websites van de Fed, meer bepaald de NY-Fed, kwam ik uit op de nieuwste ronde aan POMO (Permanent Open Market Operations), de zoveelste technische term voor QE.
Iedere maand kocht de Fed van New York voor 45 miljard dollar aan treasury securities op, conform de richtlijnen van QE3. Maar ik kwam uit op een andere aankoopprogramma voor de maand oktober en daarin wordt duidelijk dat het eerste halfmaandelijks rapport een daling laat zien tot 20 miljard dollar, terwijl in vergelijkbare periodes voordien er telkens minstens voor 25 miljard dollar werd opgekocht voor de NY-Fed.
Duidelijk signaal
Dit is nog geen waterdicht bewijs dat tapering een feit is – de volgende aankoopschijf in oktober kan de achterstand inhalen – maar het is alvast een duidelijk teken aan de wand.
Als dit gegeven doorzet, dan wordt het duidelijk dat Bernanke bloedserieus is aangaande het temporiseren van het opkopen van Amerikaanse staatsschuld door de centrale bank. Hij wil hiermee een duidelijk signaal nalaten dat de economie aan de betere hand is.
Hoewel de huizenprijzen wat opveerden en de banenmarkt iets herstelde, is de Amerikaanse economie allesbehalve gezond. Ik zou het eerder catalogeren onder de noemer ‘aanmodderen’. Uiteindelijk wil Bernanke, net zoals zijn voorgangers, zegevierend de monetaire arena verlaten.
Uitstel gekocht
Hij wil de geschiedenis ingaan als de man die Amerika van een nieuwe Grote Depressie wist te redden. Of dit daadwerkelijk zo is, moet nadien nog maar blijken. Voor hetzelfde geld heeft hij met zijn extreem soepele geldbeleid slechts wat uitstel gekocht.
Wat er ook van moge zijn, als tapering doorzet, dan krijgt Yellen eenzelfde vergiftigd geschenk als Bernanke kreeg van zijn illustere voorganger Greenspan. Ook hij ging in de periode 2004 tot 2006 op het monetaire rempedaal staan (lees: hij liet de rente fors oplopen), met als gevolg een implosie van de kredietmarkt in de Verenigde Staten.
Voordeel van de twijfel
Hopelijk voor Yellen kan ze Bernanke nog van mening doen veranderen, maar de feiten zeggen voorlopig iets anders. Het zal ook voor Yellen alle hens aan dek zijn om de Amerikaanse tanker in de juiste richting te laten varen, want de fundamenten van het herstel zijn broos en de afgrond is nooit veraf.
Voorlopig krijgt Yellen het voordeel van de twijfel van de markt. Ik bekijk de ontwikkelingen met argusogen. Wellicht zal ook haar termijn, net zoals die van haar voorgangers, niet zonder horten of stoten verlopen. 2014 kondigt zich nu al aan als een volatiel beursjaar.