Een bearmarkt – een door fundamentele factoren veroorzaakte marktdaling van 20% of meer – is bijna onmogelijk te voorspellen. Duizenden beleggers hebben de marktgegevens al doorzocht om de perfecte indicator van een bearmarkt te vinden, maar die is er gewoon niet. In het verleden werden bearmarkten door allerlei factoren veroorzaakt. In dit artikel bespreekt Fisher Investments Nederland drie veel voorkomende factoren die in het verleden een rol speelden bij het ontstaan van een bearmarkt.
Het is echter niet nodig om al uw aandelen verkopen omdat u denkt dat een van deze factoren op de loer ligt. Een beursdaling proberen te vermijden door uit de markt te stappen kan immers bijzonder riskant zijn als u het moment waarop u instapt en uitstapt niet correct weet te timen – een schier onmogelijke opdracht voor de meeste beleggers. Al te vaak maken aandelenbeleggers met een langetermijnhorizon ondoordachte beslissingen in een bearmarkt – bijvoorbeeld door hun aandelen tegen een lage koers te verkopen tijdens een beurscrash, waardoor ze het typische sterke herstel vlak na de terugval missen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor hun rendement op lange termijn en vermindert de kans dat ze hun financiële doelstellingen verwezenlijken.
Hoe bearmarkten meestal ontstaan
Volgens Fisher Investments Nederland ontstaan bearmarkten op twee manieren: de Muur of de Dreun. De Muur verwijst naar de 'muur van zorgen' die de beurzen beklimmen tijdens een bullmarkt en waaraan een einde komt wanneer de meeste beleggers euforisch zijn. Zoals John Templeton ooit zei: "Bullmarkten worden geboren door pessimisme, groeien door scepticisme, worden volwassen door optimisme en sterven door euforie." Zodra beleggers euforisch worden, hebben ze de neiging om de verslechterende fundamentele marktfactoren te negeren, uit vrees dat het hoge rendement op de beurs aan hen voorbij zal gaan.
Een andere manier waarop bearmarkten kunnen beginnen, is wanneer er zich een grote, onvoorziene negatieve gebeurtenis voordoet – de Dreun – die wereldwijd biljoenen euro's aan economische groei in rook doet opgaan. Een dreun verrast per definitie de meeste beleggers en moet groot genoeg zijn om een voor de rest gezonde bullmarkt helemaal onderuit te halen. Langetermijnbeleggers moeten erop letten dat ze niet elke angstwekkende krantenkop als de voorbode van een mogelijke dreun zien. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat u toekomstig bullmarktrendement aan u voorbij laat gaan!
Hoewel geen enkele bearmarkt identiek is, bespreken we hieronder drie traditionele oorzaken van bearmarkten.
1. Euforie bij beleggers
Een van de belangrijkste oorzaken van een bearmarkt is een euforisch beleggerssentiment tijdens het beklimmen van de muur van zorgen. Sentiment verwijst naar het gevoel dat beleggers hebben bij de beurs en de markten, en er is een groot verschil tussen optimisme onder beleggers en regelrechte euforie. Wanneer beleggers euforisch zijn, krijgen ze dermate hoge verwachtingen dat de aandelenmarkt er niet aan kan voldoen. Echter, als de sfeer euforisch is, betekent dit niet noodzakelijkerwijs dat u uw aandelen moet verkopen, aangezien bullmarkten nog lange tijd kunnen aanhouden wanneer beleggers euforisch zijn.
Hoewel het sentiment op de markt snel kan keren en moeilijk te meten is, zijn er toch enkele relevante signalen. In tijden van euforie spelen de media doorgaans in op FOMO-angst bij beleggers (Fear of Missing Out) en doen ze heel enthousiast over alledaagse beleggers die grote winsten hebben behaald met een goed getimede en gelukkig gekozen aandelenbelegging. Wees ook beducht voor de enorme instroom van nieuwe aandelen. Bedrijven bieden hun aandelen doorgaans aan het publiek aan via een IPO of beursgang, maar maken daarbij steeds vaker gebruik van alternatieve methoden, zoals directe noteringen en blancochequebedrijven (SPAC's). Al deze methoden vergroten de beschikbare hoeveelheid aandelen. Het aantal beursintroducties zegt op zich niet zoveel, maar het kan een signaal van euforie zijn wanneer de bedrijven die naar de beurs stappen buitengewoon weinig kwaliteit bieden: ze realiseren een minimale omzet, ze bieden op korte termijn geen hoop op winst, en de verwachtingen van de beleggers zijn gigantisch opgelopen. De dotcomzeepbel van eind jaren 90 is een klassiek voorbeeld: er werd massaal ingetekend op beursintroducties van bedrijven die weinig meer dan een businessplan konden overleggen.
2. Regelgeving van de overheid
Nieuwe regels van de overheid kunnen voor onzekerheid zorgen bij beleggers omdat ze winnaars en verliezers kunnen creëren onder beursgenoteerde ondernemingen. Nieuwe wetten zijn meestal goed bedoeld, maar kunnen soms onbedoelde en schadelijke gevolgen hebben en zelfs de basis leggen voor een bearmarkt. Fisher Investments Nederland denkt bijvoorbeeld dat de lockdowns die bij het uitbreken van de pandemie in 2020 werden ingevoerd, waarbij een groot deel van de wereldeconomie abrupt tot stilstand kwam, een belangrijke oorzaak waren van de bearmarkt van 2020, de snelste ooit.
We denken bijvoorbeeld ook dat de wijziging van een Amerikaanse boekhoudregel (FAS-157, of de mark-to-market boekhoudregel) en de willekeurige reactie van de Amerikaanse overheid op de noodlijdende bedrijven van Wall Street bijgedragen hebben aan de bearmarkt van 2008-2009. Volgens FAS-157 moesten financiële instellingen illiquide effecten – zoals door hypotheken gedekte effecten (MBS) en collateralized debt obligations (CDO's) – waarderen tegen de laatste verkoopprijs van een vergelijkbaar instrument. Deze regel, bedoeld om de transparantie te verhogen, verplichtte financiële instellingen om de waardering van illiquide effecten fors te verminderen of ze tegen spotprijzen te verkopen om nieuwe verliezen te vermijden – ook al waren ze oorspronkelijk helemaal niet van plan om dat te doen. Toen de financiële instellingen het moeilijk begonnen te krijgen, redde de overheid op onvoorspelbare wijze sommige instellingen terwijl ze andere juist failliet liet gaan, wat nog meer onzekerheid creëerde bij kredietgevers en de liquiditeit in het financiële systeem helemaal deed opdrogen. FAS-157 is slechts één voorbeeld van hoe goedbedoelde maatregelen van de overheid grote onbedoelde gevolgen kunnen hebben voor de economie en de markten.
3. Fouten in het monetair beleid
Foute beslissingen van centrale banken hebben al meerdere keren bijgedragen aan het ontstaan van een bearmarkt. In het verleden was het risico vanuit het monetair beleid het grootst wanneer de economische groei en de inflatie op volle toeren draaiden. Om de systemische inflatie te bestrijden en de kredietverlening te doen afkoelen, kunnen centrale banken hun kortetermijnrente abrupt verhogen – veel sneller dan de stapsgewijze verhogingen die de grote centrale banken in de voorbije maanden uitgevoerd of gepland hebben. Als een centrale bank de korte rente te snel verhoogt, dreigt een inversie van de rentecurve te ontstaan (de korte rente ligt hoger dan de lange rente), waardoor banken verlies lijden als ze nieuwe kredieten verstrekken. Een langdurige inversie van de rentecurve kan de kredietverlening onderuit halen en het moeilijker maken voor personen en ondernemingen om de financiering te vinden die ze nodig hebben, wat het risico op een recessie en een bearmarkt doet toenemen.
Hoewel de actualiteit de voorbije maanden werd gedomineerd door de hoge inflatie en potentiële maatregelen van de centrale banken, denkt Fisher Investments Nederland niet dat er op dit moment een hoog risico op vergissingen in het monetair beleid is. We denken dat de tekorten en logistieke problemen die aan de basis liggen van de hoge inflatie zich op termijn zullen normaliseren, waardoor de inflatiedruk zal afnemen. Het is best mogelijk – en zelfs waarschijnlijk – dat foute keuzes in het monetair beleid op een bepaald moment een einde maken aan de bullmarkt, maar die tijd lijkt ons nog niet aangebroken.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments Nederland:
Facebook: https://www.facebook.com/FisherInvestmentsNederland
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestNL
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-nederland
Fisher Investments Nederland is de handelsnaam die wordt gebruikt door de vestiging van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in Nederland (“Fisher Investments Nederland”). Fisher Investments Nederland is geregistreerd in het handelsregister van de Nederlandse Kamer van Koophandel met het ondernemingsnummer 75045486. Als de Nederlandse tak van Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, staat Fisher Investments Nederland onder het toezicht van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (“CSSF”) en is geregistreerd bij de Nederlandse Autoriteit Financiële markten.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Nederland en Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of als een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Nederland of Fisher Investments Europe deze visie zullen handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste markten. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document. Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.