- De inspanningen van de OPEC om de dure olieproductie van andere landen te doen ontsporen, lijken een maat voor niets.
- De aanvankelijk positieve reactie van de markt op de koerswijziging van de OPEC-landen, die in 2016 besloten om de productie te verlagen, is snel aan het omslaan. De markt twijfelt eraan of het kartel wel in staat is om 'alles te doen wat nodig is'.
- Producenten van Amerikaanse schalieolie en andere onconventionele olie hebben zich aangepast aan dit klimaat van lage prijzen. We verwachten dat de Amerikaanse olieproductie verder zal toenemen, ondanks het feit dat de prijzen nu de helft lager zijn dan in 2014.
Koerswijziging na mislukte operatie
De OPEC-landen begonnen in 2014 een prijsoorlog omdat ze het niet konden verkroppen dat hogekosten producenten een steeds groter marktaandeel innamen en het status-quo kwamen verstoren. Hoewel ze de prijzen fors deden dalen, zijn de inspanningen van het kartel om de economische vooruitzichten voor de eigen leden te verbeteren op een complete mislukking uitgedraaid.
Venezuela en Nigeria hebben zwaar geleden onder de lagere olieprijzen. Venezuela kampt intussen met een inflatie die in de duizendtallen loopt en er zijn om de haverklap rellen in de straten. De schuld van het land is geprijsd alsof het zich dicht bij het faillissement bevindt. In Nigeria maken terroristen maken gebruik van de zwakke overheidsfinanciën. De Nigeriaanse Naira is sinds 2014 met bijna 50% gedaald.
Met Saoedi-Arabië op kop ging de OPEC het gevecht aan door in een ongezien tempo olie op te pompen. De olieprijzen zijn bijgevolg ingestort van 100 dollar/vat in 2014 tot onder 30 dollar/vat in 2016. Nadat het nipt ontsnapte aan de Arabische Lente van 2010 dankzij een uitgebreid investeringsprogramma, kan Saoedi-Arabië het zich duidelijk niet veroorloven om de inkomsten even drastisch als voorheen te zien dalen.
Fiscale maatregelen
Nadat het geld ophaalde op de obligatiemarkten en de fiscale buikriem strakker aanhaalde, heeft het land het nog altijd moeilijk. De break-evenprijs voor de Saoedische begroting bedraagt 78 dollar/vat (gedaald van 106 dollar/vat in 2014), nog altijd een pak hoger dan de huidige olieprijs.
De Saoedische overheid is van plan een belang in het overheidsoliebedrijf Saudi Aramco te verkopen, waarvan de opbrengsten geïnvesteerd zullen worden in een fonds voor publieke investeringen. Maar om een degelijke prijs te kunnen krijgen voor de onderneming, heeft Saoedi-Arabië hogere olieprijzen nodig.
Toen het land uiteindelijk moest toegeven dat het zich had vergist, moedigde Saoedi-Arabië eind 2016 de OPEC-landen aan om hun productie te verlagen. Het land was zo vastberaden dat het erin slaagde om tien niet-OPEC-landen bij de deal te betrekken. Hoewel het oorspronkelijk bedoeld was als een plan voor zes maanden om de productie met 1,8 miljoen vaten te verlagen ten opzichte van het niveau van oktober 2016, besloot de OPEC afgelopen maand de deal met negen maanden te verlengen tot in maart 2018.
De markt is echter niet onder de indruk van die recente verlenging. De prijzen zakten aangezien de markt meer verwachtte van het kartel, dat had verklaard dat het alles zou doen wat nodig is.
Opmerkelijk genoeg was er in de recente verlenging nergens sprake van een eventuele optie om de deal opnieuw te verlengen (zoals ze bij de eerste overeenkomst gedaan hadden). Dit wijst erop dat het een moeilijke opdracht was om de deal met negen maanden te verlengen en dat het voorstel van Saoedi-Arabië om de productie nog verder te verlagen, geen gehoor vond.
Naleving van de huidige deal
De individuele OPEC-landen hielden zich welliswaar aan de gemaakte afspraken, maar aangezien een aantal OPEC-landen vrijgesteld was, is het kartel ver verwijderd van de beoogde productievermindering van 1,2 miljoen vaten.
Saoedi-Arabië, dat de grootste lasten van de productieverlaging draagt, schrapte een groot deel van de productie in de eerste maand van de deal, maar liet de productie vervolgens opnieuw stijgen. Hoewel dat nog altijd overeenstemt met de voorwaarden van de deal, toont het feit dat de productie stijgt, aan hoe moeilijk het is om te breken met de oude gewoontes.
Nu de politieke spanningen tussen de OPEC-leden oplopen, vragen we ons af in hoeverre de OPEC-leden de gemaakte afspraken zullen blijven nakomen. Vorige week verbraken Saoedi-Arabië en een aantal landen van de Samenwerkingsraad van de Golf hun diplomatieke banden met Qatar.De landsgrenzen tussen Qatar en Saoedi-Arabië gingen dicht en de zee- en luchtroutes met de Verenigde Arabische Emiraten, Bahrein en Egypte werden afgesloten.
Geconfronteerd met een dergelijke druk zal Qatar mogelijk beslissen om de afspraken met het door Saoedi-Arabië geleide OPEC-kartel te verbreken en meer te produceren dan de afgesproken quota. Qatar is weliswaar een klein land (van de 31,7 miljoen vaten die de OPEC vorige maand produceerde, waren er slechts 0,6 miljoen afkomstig uit Qatar) maar als het land zijn afspraken niet nakomt, kan dat andere landen ertoe aanzetten om hetzelfde te doen.
Er is nog altijd geen transparante verslaggeving over het productieniveau van niet-OPEC landen die deelnamen aan het akkoord. Hoewel Rusland beweert dat het de beloofde verlaging van 0,3 miljoen vaten volledig nagekomen is, bleek uit het OPEC-rapport van vorige maand dat het de productie slechts met 0,2 miljoen verlaagd had.
Amerikaanse productie houdt goed stand
Terwijl het OPEC-kartel moeite heeft om de markt ervan te overtuigen dat het genoeg doet om het wereldwijde overaanbod aan olie weg te werken, blijft de productie in de VS en Canada alleen maar toenemen.
Met name de Amerikaanse olieproductie blaakt van gezondheid. Hoewel het aantal Amerikaanse boorinstallaties gedaald is met 80% sinds de start van de prijsoorlog in 2014, zijn ze meer dan verdubbeld in aantal ten opzichte van het dieptepunt van 2016. Maar dat is nog altijd de helft minder dan in de piekjaren.
De productie daarentegen bevindt zich dicht bij het hoogtepunt. Dit is het gevolg van de grotere efficiëntie van de boorplatformen. Het klimaat van lage prijzen was immers een stimulans voor technologische vernieuwing. De break-evenprijzen voor de productie van schalie-olie zijn gedaald van 80 dollar/vat in 2014 tot onder 40 dollar/vat in 2016.
Er werden ook efficiëntiewinsten geboekt bij de productie van andere Amerikaanse onconventionele olie. De boorsnelheid (gemeten in geboorde meters per dag) van schalie-olie is constant gestegen tussen 2011 en 2016. Ook de boorsnelheid in de Golf van Mexico is aanzienlijk gestegen tussen 2014 en 2016, wat erop wijst dat er vergelijkbare efficiëntiewinsten geboekt zijn bij de andere niet-conventionele productiemethoden zoals offshore.
De olieprijzen zullen wellicht blijven schommelen tussen 40 en 55 dollar/vat, waarbij de risico's voor de prijzen vooral aan de onderkant van dit prijsinterval te vinden zijn vanwege de overtollige productiecapaciteit.
Meer Beleggingsideeën van ETF Securities
Voor meer informatie, ga naar etfsecurities.com/futurepresent.