Microfinanciering is een interessante beleggingscategorie, maar wat zijn de goede fondsen vanuit een stabiel rendement en hoge maatschappelijke impact gezien. Waar moet u op letten? We zetten een aantal belangrijke punten op een rij:
- De kwaliteit van organisatie en de samenstelling en ervaring van het team.
- De beleggingsstrategie en kwaliteit van onderliggende portefeuille (individuele holdings, spreiding).
- Maatregelen die de micro-ondernemer (eindklant) beschermen tegen te hoge rentes en overkredietering, andere diensten voor de eindklant zoals sparen en verzekeren.
- Rendement, kosten en structuur.
Wie belegt mijn vermogen?
Het behoud van waarde (en het liefst een beetje groei) is van het grootste belang, dus moet de organisatie stabiel en het team te vertrouwen zijn. Het team heeft bij voorkeur lokale ervaring en komt met enige regelmaat over de vloer in bijvoorbeeld Lima, Accra, of Ulan Batar. De strategie en de overtuiging van het team moet gericht zijn op het behalen van zowel financieel als maatschappelijk rendement, om daarin balans te houden.
Waar beleg ik in?
Gezien de grote verschillen tussen economische ontwikkeling en politieke stabiliteit in ontwikkelingslanden is het van belang om goed te spreiden over de verschillende regio’s en landen. De microfinancieringsinstellingen (mfi’s) aan wie de lening wordt verstrekt moeten een sterke balans hebben en bij voorkeur voor een deel gefinancierd zijn door spaargeld.
Daarnaast moet u goed opletten waarin wordt belegd: leningen en/of participaties (equity). Dit laatste is risicovoller maar biedt ook kans op een hoger rendement en invloed op het management van de onderneming waarin wordt belegd.
Voorkomen van uitbuiting
De sector heeft de afgelopen jaren geleerd van de uitbuitingschandalen. Mede vanwege de inspanningen van Prinses Maxima zijn er diverse richtlijnen ontwikkeld die fondsen en mfi’s kunnen omzetten in maatregelen om de klanten beter te beschermen. Voorbeelden zijn de Principles for Inclusive Finance en de Client Protection Principles.
Het belangrijkste resultaat is dat de klanten worden onderwezen in financiële deskundigheid, kredietbureaus worden opgezet om te toetsen of mensen meerdere leningen hebben en dat leningen worden gebruikt voor bedrijfsactiviteiten en niet voor consumptief gedrag.
Wat mag ik aan rendement verwachten?
Er zijn fondsen die een lager rendement dan de inflatie bieden, maar we hebben gemerkt dat die niet noodzakelijkerwijs een hoger maatschappelijk profiel bieden. Vaak worden dezelfde microfinancieringsinstellingen gefinancierd. Beleggers mogen rekening houden met een (netto, na kosten) rendement tussen de 3 en 7%, afhankelijk van het risicoprofiel. Een hoger risicoprofiel ontstaat door beleggingen in risicodragend kapitaal (equity) en achtergestelde leningen naast reguliere leningen.
Dan de kosten: die zijn ronduit hoog gezien de omvang van de fondsen. De beleggingsfondsen vragen een beheervergoeding tussen 2,0 en 2,5% en hebben een Total Expense Ratio (TER) die daar nog eens 0,50% boven ligt.
Aan welke fondsen moet ik dan denken?
We beloofden u in Microfinanciering: goed voor? een aantal beleggingsfondsen die het relatief goed doen op bovengenoemde punten. Uitgaande van tien fondsen die beschikbaar zijn voor de Nederlandse particuliere belegger komen wij tot onderstaande voorkeurslijst (in alfabetische volgorde).
Deze fondsen zijn overigens niet allemaal vrij toegankelijk voor beleggers. Fondsen van ASN en Triodos zijn enkel via het eigen huis toegankelijk. Deze banken ontvangen overigens een vergoeding voor de distributie van de eigen fondsen en brengen hoge transactiekosten in rekening.
Triodos biedt tevens de mogelijkheid om ook via de beurs (bijvoorbeeld Binck) toegang te krijgen tot het Triodos Microfinance Fund. Dit fonds behaalde de afgelopen vijf jaar een rendement van gemiddeld 4,9% per jaar. Dit ligt dicht bij het rendement dat het Triodos Fair Share Fund sinds oprichting in 2002 behaalde (5,1%).
| Fonds |
Team en strategie |
Kwaliteit van portefeuille |
Rendement*, kosten en structuur |
Klantbescherming |
| ASN Novib Fonds (238 miljoen euro) |
Triple Jump (Amsterdam), 7 FTE, 3 lokale kantoren, focus op onderontwikkelde regio’s. |
Goed gespreid over regio’s, max. 15% in participaties (equity). |
Rendement 5,1%, TER 2,3%, alleen toegankelijk voor ASN klanten. |
Ondersteunt mfi’s en conformeert aan richtlijnen betaalbaarheid. |
| Dual Return Vision Microfinance (96 miljoen euro) |
APM (Wenen), team van 2 FTE, support van Symbiotics (12 FTE). |
Goed gespreid over regio’s, 100% leningen. |
Rendement 3,5%, TER 2,8%, beursgenoteerd. |
Conformeert aan richtlijnen betaalbaarheid via dienstverlener. |
| Triodos Fair Share Fund (151 miljoen euro) |
Triodos (Zeist), 5 FTE, focus op ontwikkelde regio’s. |
Goed gespreid over regio’s, max. 30% in participaties (equity). |
Rendement 8,1%, TER 3,1%, alleen toegankelijk voor Triodos klanten. |
Heeft richtlijn betaalbaarheid mede ontwikkeld, biedt inzicht in sparen bij mfi’s. |
* Rendement; vijfjarig gemiddeld jaarlijks rendement, indien het fonds korter bestaat sinds oprichting.
Conclusie
Een belegging in microfinanciering via goede fondsen is een prima aanvulling op iedere gespreide portefeuille. De rendementen liggen rond de 5% en zijn stabiel, de correlatie met andere assetclasses is laag en het is nog maatschappelijk verantwoord ook.
Het is echter nog een jonge sector en zeker op het gebied van transparantie moet nog een flinke slag gemaakt worden.