“China exporteert zich uit de problemen, maar hoe lang houdt dat stand?”

Het gaat steeds vaker over de opkomst van China, maar de vraag is hoe sterk de Chinese economie daadwerkelijk is. Senior (macro)-econoom Arjen van Dijkhuizen over de veerkracht van de Chinese export, de wankele binnenlandse markt en waarom de strijd om halfgeleiders belangrijker is dan handelstarieven.

Hoe beoordeelt u de huidige staat van de Chinese economie?

"Laat ik beginnen met het goede nieuws. De Chinese economie groeide gewoon door in de eerste helft van dit jaar. Dat klinkt niet spectaculair, totdat je beseft dat het tweede kwartaal begon met Trumps Liberation Day. In die periode schoten de heffingen tijdelijk omhoog naar 145% en was er paniek op de financiële markten. Maar toch bleef de economie overeind.

China compenseerde de exportschok met meer uitvoer naar andere regio's. Naar Zuidoost-Azië, naar Europa – het aandeel van de EU sprong van 14,5 naar 15,5%. De wisselkoers hielp mee. Doordat andere munten kelderden tegen de dollar, werd China goedkoper voor Europese kopers. In september groeide de totale Chinese export sterker dan verwacht: met 8,3%.

Achter die exportcijfers gaat wel een complexe realiteit schuil. De binnenlandse economie hobbelt achteruit. Chinezen geven te weinig uit en investeringen koelen af. De werkloosheid steeg naar 5,3%, het hoogste niveau in zes maanden.

Dat heeft twee oorzaken. De campagne van Beijing tegen overmatige concurrentie dwingt bedrijven te stoppen met elkaar naar de bodem te concurreren. Goed voor marges later, maar nu remt het de investeringen. En de vastgoedcrisis wil maar niet genezen. De export houdt de tent overeind, maar in het binnenland blijft het moeizaam. De vraag is of dat houdbaar is."

Hoe kwetsbaar is China eigenlijk voor Amerikaanse importheffingen?

"Minder dan je denkt. De VS was lange tijd de grootste exportbestemming, maar China heeft dat behoorlijk afgebouwd. Zelfs bij een tarief van 30% - na de wapenstilstand in Genève een stuk lager dan die kortstondige 145% - blijft de handel gewoon doorgang vinden. Consumentenelektronica kreeg vrijstellingen en dat is een flink deel van de Chinese export naar Amerika. China heeft een enorme veerkracht laten zien de afgelopen periode. Voor die afhankelijkheid hoeft men dus niet zo bang te zijn.

Maar alleen focussen op heffingen is de verkeerde lens. Er speelt een veel belangrijkere strijd: die om de supply chains. Halfgeleiders vanuit de VS richting China, zeldzame aardmetalen vanuit China richting de VS. Amerika probeert al jaren de Chinese toegang tot geavanceerde halfgeleiders te beperken. Een bedrijf als ASML ondervindt dat aan den lijve.

Wat opvalt is de timing. Zelfs na het handelsoverleg in Madrid tussen de twee landen kwam Washington met nieuwe maatregelen op halfgeleiders. Beijing was not amused. Vorige week volgde een forse terugslag: restricties op zeldzame aardmetalen.

China wordt steeds minder afhankelijk van de vlag die in Washington wappert. China slaagt er behoorlijk in zich te ontwikkelen op het gebied van halfgeleiders. Maar dan is er nog een ander gesprek: zeldzame aardmetalen. China domineert 90% van de mondiale productie. Die industrie zelf opbouwen valt niet mee; het is een smerige bedoening waar niemand op zit te wachten. Amerika kan die afhankelijkheid lang niet zo snel afbouwen als China dat bij halfgeleiders lukt."

Europa kijkt vaak bezorgd naar China vanwege de vraag. Maar inmiddels slaat China vooral terug naar onze industrie. Hoe werkt dat?

"Precies. Dat is een belangrijk verhaal dat ik vorig jaar al schreef, en dit jaar is het gigantisch teruggekomen. Kijk maar naar de Duitse auto-industrie, daar is de laatste jaren steeds duidelijker geworden dat er ook aan de aanbodkant enorm veel impact van China op Europa is.

Vroeger was het simpel: als China afkoelt, koopt het minder Europese spullen. Die vraagkant speelt nog steeds. Maar nu slaat vooral de aanbodkant toe. China is in een paar jaar tijd de grootste exporteur van auto's geworden. Goede kwaliteit, hoog op de technologieketen. De EU had eerst een handelsoverschot met China. Dat is volledig omgeslagen, met name door elektrische auto's.

Beijing stuurt bewust aan op hoogwaardige technologische ontwikkeling en focus op de industrie. Er is minder aandacht voor de consument, vandaar die binnenlandse vertragingen. Maar het betekent wel dat Europa niet alleen geraakt wordt door een afkoelend China, maar vooral door een China dat onze fabrieken beconcurreert. Als je denkt dat China afzwakt en je kijkt alleen naar de vraagkant, dan mis je de helft van het verhaal.

De EU heeft inmiddels heffingen ingevoerd op Chinese elektrische auto's. De export daarvan lijkt over de piek heen. Maar door de Amerikaanse heffingen is er gewoon meer Chinese export naar Europa gegaan. Brussel heeft dit jaar een import monitoring-mechanisme ingesteld. Voor staal zijn al maatregelen genomen."

Toch stijgen Chinese aandelen flink. Wat verklaart die opleving?

"De cijfers liegen niet. De CSI 300-index steeg de afgelopen drie maanden met 15%, tegenover een mondiaal gemiddelde van 7%. Ook over de laatste twaalf maanden bezien presteert China beter dan gemiddeld. Na jaren van teleurstelling kijken beleggers ineens weer naar China.

Wat dat verklaart? Ik ben geen aandelenspecialist. Maar wat wellicht meespeelt is het enthousiasme over AI. DeepSeek deed eerder dit jaar de gemoederen oplaaien. Deels ook die veerkrachtige export, ondanks alle commotie met Amerika. En deels de wapenstilstand die telkens wordt verlengd. Wat ook een rol kan spelen: die campagne tegen overmatige concurrentie. Jarenlang onderboden Chinese bedrijven elkaar tot iedereen rood stond. Nu dwingt de overheid ze die race naar de bodem te stoppen. Dat zou de bedrijfswinsten moeten stuwen.

Toch blijft de markt schrikachtig. Vorige week zagen we een correctie na het gedoe over zeldzame aardmetalen. Beleggers schudden dat voorlopig van zich af, maar de volatiliteit blijft. Ik doe geen voorspellingen over aandelenkoersen - dat is niet mijn vak - maar de structurele risico's zijn er nog steeds."

Op welke Chinese sectoren zou je als belegger moeten letten?

"Ik ben macro-econoom, geen beleggingsspecialist. Ik kijk niet naar waarderingen of individuele bedrijven. Wat ik wel zie is waar Beijing op inzet. En die keuzes brengen zowel kansen als risico's met zich mee. Aan de negatieve kant zien we vastgoed. Dat wordt voorlopig niet beter en dat is een sector om te vermijden. De investeringen worden zelfs nog negatiever op jaarbasis.

Maar als belegger kan je wel letten op het overheidsbeleid. Nieuwe technologieën en schone energie krijgen de meeste steun van Beijing. Dat zijn de lievelingetjes. Tegelijkertijd maakt het ze kwetsbaar. Bedrijven zijn afhankelijk van de grillen van de overheid. En het risico op handelsfricties, zoals we zien bij elektrische auto's met Europa en de VS, blijft bestaan.”