Het kon niet uitblijven, die downgrade met vele stappen tegelijk. De zestien miljoen Nederlandse Moody’s hebben weinig vertrouwen meer in het nationale elftal. Oranje is in de opinie van het legioen nog nauwelijks investment grade. De kwartfinale voelt verder verwijderd dan de finish van de marathon na de eerste tien kilometer. Net als Spanje en de andere financieel zwakke broeders zijn we nu ook afhankelijk van het sterke EU lid Duitsland.
Dat is niet prettig, zo aan het Duitse voetbalinfuus. Met een beetje (nood)hulp aanstaande zondag zullen onze oosterburen de Denen een voetbalkopje kleiner maken, waardoor “wij” kans hebben alsnog aansluiting te vinden bij de Europese voetbalelite. De Duitsers zullen natuurlijk wel hun eisen stellen. Bondscoach Bert zal flinke hervormingen in zijn team moeten doorvoeren. Anders heeft de Duitse hulp komende zondag geen enkele zin.
Crises
Toch valt de kater wat mij betreft wel mee. De verklaring ligt voor de hand, we zijn zo langzamerhand wel gewend geraakt aan crises. Twee crises in een korte tijd die zijn weerga in de (financiële) geschiedenis niet kennen. Eerst natuurlijk de kredietcrisis die vanaf 2007 over de wereld raasde. Nauwelijks bekomen van de tocht langs de financiële rand van de afgrond, zitten we nu midden in het Europese schuldendrama. In potentie is deze crisis nog gevaarlijker dan de eerste, omdat de overheden die normaal genomen als vangnet kunnen fungeren bij grote problemen, financieel uitgeput te raken.
Terugkijkend naar de twee crises constateer ik één groot fundamenteel verschil. De kredietcrisis was zeer groot van omvang, dat door een uitstekende aanpak van de monetaire autoriteiten tot een goed einde is gebracht. De Europese schuldencrisis was juist zeer klein van omvang, maar door de dramatische aanpak van de politiek is het tot een enorm probleem uitgegroeid, met zeer ernstige gevolgen.
Invoering EU financiering
Het heeft jaren gekost om de eerste crisis op te lossen. Het goede nieuws is dat komend weekend alle problemen in Europa voorbij kunnen zijn. Hoe? Door de heimelijke uitgifte van eurobonds te staken en deze nu officieel uit te gaan geven. Want laten we eerlijk zijn, terwijl Mark Rutte en Angela Merkel zich heftig verzetten tegen de gezamenlijke EU financiering, is deze al lang ingevoerd.
De honderden miljarden voor Griekenland, Portugal en Ierland komen uit rechtstreekse leningen of het EFSF. Nu wordt Spanje geholpen met 100 miljard euro voor de noodlijdende bankensector. Heeft u enig idee wie voor de financiering van deze middelen zorg draagt? Die gelden komen naar ik meen echt niet van Mars. De financiële steun wordt uiteraard gegarandeerd door de overige EU landen.
(On)gewone eurobonds
In principe gaat het dus om (on)gewone eurobonds. Waarom vindt de politiek het gebruik van deze obligaties wel goed als ze worden geplaatst via noodfondsen, stabiliteitsmechanismen of welke namen dan ook. Europa zou zoveel beter af zijn om deze obligaties uit te geven als onderdeel van een normale financiering op de kapitaalmarkt. Ik begrijp niet wat de politiek bezielt de voorkeur te geven de EU te verbinden aan allerlei nood- en hulpprogramma’s. Het is vernederend en beschamend.
De volgende tot mislukken gedoemde stap is die naar een bankenunie. Centraal toezicht en een gezamenlijk deposito garantiestelsel is het idee. Weer is dit een oplossingsrichting die uitgaat de banken weerbaarder te maken tegen de gevolgen van de crisis. Op zichzelf prima, maar het is als de brandweer die zich alleen bezighoudt met het nathouden van omliggende huizen. Niet onbelangrijk, maar de hoofdtaak is toch de brandhaard zelf te bedwingen. Deze oplossing ligt kennelijk geheel buiten het gezichtveld van de verantwoordelijke beleidsmakers.
Hoop na treurnis
Ik kom als vanzelf weer terug bij het drama van gisteravond. Naast alle treurnis is er echter nog hoop. Terwijl de Europese bankensector in zwaar weer zit, en alles wordt gedaan om ze te stutten, heeft Oranje een kerngezonde reservebank. Je hoeft geen monetair econoom te zijn om in te zien dat het kapitaal van deze bank komende zondag moet worden ingezet. Als dat zondag gebeurt, en Mark en Angela dan ook nog het eurobondlicht zien…
Het kan nog een heel mooi weekend worden.