Waterland is Nederlands grootste private equity-huis. Omdat het belegt in niet-beursgenoteerde bedrijven speelt zich veel buiten het spotlicht van de publiciteit af, maar toch komt de investeerder soms negatief in het nieuws met zijn deelnemingen.
De voorkeur van Waterland gaat uit naar middelgrote bedrijven die veelal nog in familiehanden zijn. Niet in alle geledingen voert efficiency daar de boventoon en Waterland maakt daar met de nodige rationalisering rap een einde aan.
Dat stuit op emoties, met botsingen tot gevolg. Vaak blijven die binnenskamers, maar soms barst de bom in het openbaar, zoals bij Happy Italy, de keten van Italiaanse eettenten die in juli 2021 onderdeel werd van Restaurant Company Europe (RCE), een eerdere acquisitie van Waterland met merken als Loetje (foto), Stan&Co, Beers & Barrels, Kees en Popocatepetl. Waterland bezit 67% van RCE.
'Van achter de laptop'
RCE-directeur Sandra van Halderen liet bij de overname van Happy Italy weten: “We willen de komende vier jaar verdubbelen in aantal locaties en in omzet groeien naar 300 miljoen euro per jaar. Met de acquisitie van Happy Italy kunnen we die groei versneld realiseren.”
De oprichter van Happy Italy, Daniel de Blok, werd voor 9% aandeelhouder van RCE en bevestigde het groeidoel met Waterland: “De overname maakt ons slagvaardiger.” Dat heeft hij geweten: de rationalisering door RCE trof management en personeel midscheeps, inclusief de echtgenote en vader van De Blok.
Dit kon het omzetverlies en negatief resultaat van een aantal zaken niet voorkomen, onthulde het FD: ruim €6 miljoen verlies voor Happy Italy in 2022 en ook in 2023 nog verlies bij teruglopende omzet noopten RCE tot ingrijpen, ten koste van zes filialen.
De Blok en RCE geven elkaar nu de schuld. De Blok: “Het schip is al maanden zinkende. RCE praat van achter de laptop over vage marketingdoelen, terwijl de gast gewoon goed eten en goede bediening wil.” Partijen staan tegenover elkaar in een door De Blok aangespannen zaak tegen de advocaat van RCE om zich te verdedigen tegen een aantijging van fraude met NOW-steun tijdens de coronacrisis. De Blok weigert te voldoen aan de eis van Waterland om zijn aandelen RCE in te leveren.
400 tournedos per dag
RCE-ketens moeten het bovendien ontgelden bij culinaire recensenten, zoals in september 2022 in Volkskrant Magazine over Happy Italy: “Dat een bedrijf waarin dit soort bedragen omgaan niet een paar tientjes kan missen voor iemand die de menukaart even checkt op fouten, vind ik onheilspellend.” RCE’s topmerk Loetje kreeg ervan langs in Het Parool:“Je hebt een mooie klassieke zaak, het grootkapitaal komt erbij en dan wordt het een puinhoop… eigenlijk is Loetje nu een soort chique McDonald’s.”
Zakelijk gezien hoeft dat geen bezwaar te zijn. Culinair adviseur Piet van der Werff bevestigt de zakelijke prestaties: “vier- tot zeshonderd tournedos per vestiging, per dag. Daar kan niet één restaurant aan tippen.”
In een vraaggesprek in NRC begin 2020 bij zijn afscheid stelde Waterland-oprichter en president-commissaris Rob Thielen dat het beheer van zijn groep bedrijven weinig verschilt van het besturen van divisies en merken van Unilever. Maar ook: “Met elke stap in het leven word je iets cynischer.”
Missers horen erbij
Emoties bij ‘oude’ eigenaren stonden vanaf het begin van zijn uiterst succesvolle carrière als opkoper en reorganiseerder in de weg. “Van een omzet van 10 miljoen groeien naar 150 miljoen is niet voor de zwakken en de misselijken.”
De strategie van het investeringshuis is gericht op trends als alomtegenwoordige IT, vergrijzing en vrije tijd, duurzaamheid en voedingstrends als ‘vegan’, maar ook kinderopvang en natuurlijk (thuis)zorg en medische technologie. Actief de markt afstruinen is de kracht van Thielen en Waterland. Missers horen daarbij, volgens Thielen, al lijken die zich nu op te stapelen.
Zo ging het mis met een hartfunctiemeter waarbij de directeur fraudeerde met omzetcijfers. Waterland beschouwt dit als incident en niet als teken van te grote druk op de deelnemingen. De oplossing werd gezocht in meer due diligence op de cijfers en op ondernemers.
Ook greep Waterland weinig zachtzinnig in bij dreigende problemen met participaties in de thuiszorg, geestelijke gezondheidszorg en hernieuwbare energie. Dan gaat Waterland zelf besturen en ontslaat het personeel.
Poolse lastpost
Quote en FD maakten melding van bonje met de 60%-investering in Kredyt Inkaso. Medeaandeelhouder Best beschuldigde Waterland in 2022 van koersmanipulatie met de eis voor een schikking van €70 miljoen. Dit werd door Waterland 'categorisch' ontkend.
De kwestie werd vergeten door Nederlandse media. Uit Poolse berichten blijkt dat de dominantie van Waterland een blokkade is voor een door Best gewenste fusie met Kredyt Inkaso. De aandeelhouders zijn weer in gesprek.
Nog meer zand in de buy-and-build-machine: Telegraaf berichtte uitgebreid over witwaspraktijken bij campingketen EuroParcs, een joint-venture van de familie (Wim en Wouter) Vos en Waterland. Als 60%-aandeelhouder is Waterland aan te spreken, ook al laat het de (woonwagen)familie Vos de vrije teugels.
Nog meer: Nuts Groep, een 50 procent participatie van Waterland, kreeg met zijn merk Budget Thuis/Budget Energie bijna €2 miljoen boete van de ACM wegens misleiding van consumenten.
Otravo, van Phillippe de Knijff, bekend van de merken Vliegtickets.nl, Wtc.nl en Schipholtickets.nl, kreeg in 2016 een participatie van Waterland om internationaal te expanderen. “We zijn hier heel trots op en gaan knallen”, zei Otravo. In december 2022 ging het failliet.
Geld blijft stromen
Het zijn rimpelingen in de vijver van een Nederlandse topinvesteerder die de ene waardering na de andere wegsleept vanwege de behaalde rendementen. Waar gehakt worden vallen spaanders, en die deren de investeerders in de Waterland-fondsen niet.
Voor Waterland Private Equity Fund IX (WPEF IX) kwam recent €3,5 miljard binnen, plus €500 miljoen voor het (terug)kopen van minderheidsaandelen. De strategie van Waterland is eenvoudig: kopen-groeien-incasseren, bij nu al 950 acquisities en een totaal vermogen oplopend tot €14 miljard euro. Een fraai portfolio en eigen kantoren in elf landen vormen de uiterlijke tekenen van groot succes.
Bij het vorige Waterland-fonds, WPEF VIII, gevuld met €2 miljard, kwam het merendeel van de bijdragen van Nederlandse en buitenlandse pensioenfondsen. Dat kost een hoop geld. Bell Pension Consultants & Actuaries (Bell) in Utrecht berekende in een analyse over 2021 dat gerapporteerde kosten van pensioenfondsen in 2021 uitkwamen op €14,5 miljard euro, ruim 40% hoger dan in het vorige recordjaar 2020. Reden voor die stijging: ‘prestatievergoedingen’ aan vooral private equity, waar echter hoge rendementen tegenover staan.
Geen nieuw geld van ABP en PGGM
Dat zegt ook Jos van Dijk, woordvoerster van pensioenfonds ABP in Heerlen. Op de vraag naar bijdrage van ABP in de recent door Waterland opgehaalde €4 miljard zegt ze: “Volgens onze assetmanager heeft ABP heeft een bescheiden exposure aan Waterland III en Waterland IV, een totaal van €1,4 miljoen. Dit zijn beleggingen uit 2006 en 2009. Sindsdien heeft Waterland fondsen V tm IX opgehaald. Daar hebben we allemaal niet in belegd.”
Ook groot (zorg)pensioenfonds PGGM heeft op de rem gestaan wat betreft Waterland, aldus de woordvoerder: “PGGM belegt voor uitvoeringsorganisatie PFZW inderdaad in private equity, via Alpinvest, dat Waterland als een van zijn beleggingen heeft. Het bedrag dat Alpinvest in Waterland heeft belegd kan PFZW gezien de contracten met Alpinvest niet openbaar maken. We hebben overigens niet in het laatste fonds van Waterland belegd; onze beleggingen in Waterland via Alpinvest betreffen oude fondsen, tot 2010.”
Waterland zelf reageerde niet op diverse verzoeken om contact.