De stekker van Jolande Sap is er dan toch uit: door de last minute-weigering van Geert Wilders om het Catshuis-akkoord te steunen is Nederland politiek voorlopig even vleugellam en - belangrijker - is er voorlopig ook geen zicht op een serieus pakket aan bezuinigingen waarmee Nederland kan aantonen dat het qua financiële onkreukbaarheid nog altijd in de Europese eredivisie meespeelt.
Verlies van de AAA-rating is verre van ondenkbaar en dat schrikbeeld wordt dan ook veel en vaak geopperd door geinterviewde economen, marktwatchers en verongelijkte fractievoorzitters. Diverse mensen weten al te melden dat de rente op Nederlandse staatsobligaties maandag zal gaan stijgen.
Impact zal de sneue stranding van het Catshuis-overleg zeker wel hebben, maar gaat de markt geschokt reageren? Het lijkt me sterk dat Nederland ineens in de financiële brekebenen-categorie gaat belanden, daarvoor zijn de verschillen met Spanje, Italië en zelfs Frankrijk te groot.
Onder de rook van Frankrijk
Om te beginnen speelt het Haagse drama zich internationaal gezien af onder de rook van de Franse presidentsverkiezingen, waar in de wereld met veel meer interesse naar wordt gekeken. Wilders zal maandag dus niet de enige market mover op de rentemarkt zijn. Daarnaast is het de vraag in hoeverre de financiële reputatie van Nederland een knauw heeft gekregen door deze mislukking.
Politiek heeft Nederland in Europa wel iets te repareren, want eerst met geheven vinger andere landen wijzen op begrotingsdiscipline en vervolgens stranden op de eerste de beste hobbel die je zelf moet nemen komt niet echt sterk over. Jan Kees de Jager zal zich in Brussel de komende tijd een stuk bescheidener moeten opstellen - en niet alleen maar omdat hij binnenkort demissionair is.
Maar het is niet zo dat met ingang van vandaag de financiële situatie van Nederland ineens vele malen slechter is. Als de weigering van gisteren over een jaar structureel blijkt te zijn hebben we een probleem, maar zover is het nog niet. Nederland heeft al decennia een goede reputatie op de financiële markt als het gaat om begrotingsbeleid en die is niet ineens weg. In welk ander land praat de meest eurosceptische en populistische partij uit het politieke spectrum zeven weken lang constructief - althans, zo leek het - mee over het halen van de Europese begrotingsnorm? Tevergeefs weliswaar, maar toch.
Hogere rente bij AAA-verlies
Ten opzichte van Duitsland verspelen we punten, dat mag duidelijk zijn. Het ligt voor de hand dat de spread tussen Duitse en Nederlandse obligaties verder zal oplopen de komende tijd. Maar of de Nederlandse rente in absolute zin stijgt of daalt hangt van veel meer zaken af dan het Catshuis-overleg. Als er om wat voor reden dan ook weer onrust op de markt uitbreekt kan het maar net zo goed dat de Nederlandse rente gewoon daalt, als beleggers ervoor kiezen om naar de laatste AAA's te vluchten.
En als we die AAA verliezen? Zelfs dat is geen garantie voor hogere rente. Een maand geleden zette ik onderstaande grafiek bij een artikel over rating agencies in RBS Markets Magazine. De grafiek toont wat er gebeurde toen Standard & Poor de credit ratings van respectievelijk de VS en Frankrijk verlaagde in het afgelopen jaar. In het beste geval is een kleine 'blip' in de grafiek te zien, maar per saldo dáálde de 10-jaars obligatierente in de periode na de downgrade.
