“Lagere groei en hogere volatiliteit, dat is het regime voor de komende drie tot vijf jaar.” ING-strateeg Valentijn van Nieuwenhuijzen schetst een wereld van kortere conjunctuurcycli, trendmatig afnemende groei in de ontwikkelde landen en heftige bewegingen op de financiële markten. En dat vraagt om een andere aanpak. “Beleggers moeten flexibeler zijn, je moet meebewegen met de dynamiek van de markten om rendement te kunnen maken.” Goed voorbeeld daarvan was de S&P500 in 2011, die het jaar flat afsloot, maar wel een ongekend hoge volatiliteit liet zien.
ING IM schuwt dan ook niet om een iets meer opportunistische benadering van de markten te hanteren. De olifant is nog steeds in de kamer, er is nog steeds kans op verkrampte reacties van de markten bij teleurstellende ontwikkelingen in de eurocrisis, maar toch koos ING IM eind vorig jaar voor een iets offensievere insteek van de portefeuilles. Van Nieuwenhuijzen: “Wij zijn wat minder negatief over de Chinese vastgoedbubbel en de problemen op de Amerikaanse huizenmarkt dan de consensus.”
Maar het is voor beleggers vooral zaak om tegen de achtergrond van het crisisgeweld de nieuwe data in de gaten te houden. En als die – ondanks de diepgewortelde Armageddonangst – positief zijn, moet je als belegger niet bang zijn daarop mee te bewegen. En net als in 2009 ziet Van Nieuwenhuijzen die prille positieve signalen van economisch herstel. De terugkeer van de green shoots. “In de VS zijn de macrocijfers de laatste twee, drie maanden boven verwachting. En, opvallend genoeg, de laatste zes weken in Europa ook. De cijfers zijn nog steeds zwak, maar wel boven verwachting en dat wijst op een proces van bodemvorming.”
En daarnaast slaan de ECB-acties aan. “De driejaars LTRO (liquiditeitsvoorziening voor banken) zijn succesvoller dan gedacht. En eind februari kunnen we een tweede ronde daarvan verwachten. De fundamentele problemen worden er niet mee opgelost, maar de acute risico’s zijn wel de kop ingedrukt.” Voor het eerst sinds mei 2011 bewoog ING IM rond de jaarwisseling meer richting risico: overwogen in aandelen en binnen dat segment meer in cyclische sectoren als materials, technologie en financials en in de vastrentende portefeuille in emerging market debt en high yield.
Pragmatisch
Het is de pragmatische insteek die in het nieuwe financiële klimaat misschien wel een vereiste is geworden om rendement te behalen. Beleggers moeten dan ook hun indexgeoriënteerde denken inruilen voor een veel duurzamer concept, stelt Van Nieuwenhuijzen. “Je moet je portefeuille sturen op je rendementsverwachtingen, in combinatie met je risicotolerantie.” De tijden van 7% rendement op aandelen en 4% op obligaties in een buy and hold-portefeuille liggen achter ons.
Bescheidenheid in de verwachtingen is een deel van de oplossing, een flexibel of pragmatisch beheer van de portefeuille moet de rest doen. “De obligatierente is 30 jaar lang gedaald. Beleggers die in de jaren tachtig in staatsobligaties stapten, hebben tientallen jaren 6 of 7% rendement behaald. Met de huidige situatie zit je de komende decennia rond de 0% op staatsobligaties. Een portefeuille zonder obligaties is risicovol, maar als je, zeg, 1% op obligaties pakt, moet je ergens anders behoorlijk rendement halen om uiteindelijk aan 4% per jaar te komen.”
Dat moet dan door mee te bewegen met de markt. Maar dat is lastiger dan het lijkt. Van Nieuwenhuijzen: “De markt is niet altijd efficiënt, daar moet je rekening mee houden en dat biedt ook kansen. Je moet de markt kennen en begrijpen en dan inspelen op de kansen. Het zou naïef zijn om die links te laten liggen.” Dat vraagt wel tijd, energie en kennis van beleggers die het zelf willen doen. En uitbesteden aan beheerders van beleggingsfondsen bleek in elk geval in 2011 ook geen garantie op succes. Slechts één op de zes wist de index te verslaan.
Maar goed, die index moeten we dan ook vergeten. Uiteindelijk gaat het er om het benodigde rendement bij aanvaardbaar risico te behalen. Bescheidenheid en pragmatisme zijn daarbij de sleutelwoorden.