Ook dit jaar ben ik naar Londen geweest voor een brain picking-tour. Helaas viel er voor mij door weersomstandigheden een dag af. Maar wat ik van mijn collega’s begreep was de sfeer op de eerste dag hetzelfde als op de andere dagen. Somberheid, somberheid, somberheid en op het eind koopt de Europese Centrale Bank (ECB) alles op.
Bij Morgan Stanley zagen we Arnoud Mares, een strateeg die ook bij de ECB heeft gewerkt. Ook bij hem was het somberheid troef, alleen hij was de enige met een potentiële oplossing.
Een paar interessante opmerkingen.
- Vroeger was overheidsschuld risicovrij. Daardoor kon de overheid in geval van nood bijvoorbeeld banken helpen, een backstop. Dat verklaarde waarom banken tegen zo’n lage rente konden lenen. Want ieder ander bedrijf met slechts 8% eigen vermogen zou in de junkcategorie vallen.
- Nu is overheidsschuld niet risicovrij meer en hoort het in de het rijtje creditsem> en dan reageert het pro-cylisch in plaats van anti-cyclisch. Of anders gezegd wat is een Spaanse garantie voor Spaanse banken eigenlijk waard?
Halverwege Ierland
Dat verklaart waarom de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zulke lage rentes hebben. Die betalen altijd terug, in hun eigen munt weliswaar. Dus u moet niet vragen wat de koopkracht dan is, maar ze betalen terug.
Hij plaatste ook de ontnuchterende opmerking dat als RBS niet ABN Armo had gekocht, we al halverwege Ierland zouden zitten. De banken moeten dus meer vermogen op hun balans krijgen. Dat kan gebeuren door het bij de aandeelhouders te halen of hun balans te verkorten.
Lees: minder krediet te geven. U raadt het al, meestal gebeurt het laatste. En daarmee wordt er monetair fors op de rem getrapt. Maar dat wist u al.
Lender of last resort
Hij ziet dan ook veel kapitaal richting de lender of last resort stromen. Hij had een Italiaanse verzekeraar gesproken die 21 miljard euro van hun Duitse rekeningen had overgemaakt. Ja, zo komen die Italiaanse banken wel in de problemen.
Mares denkt dat de oplossing in een lender of last resort ligt. Dat zou de ECB of bijvoorbeeld Duitsland zelf kunnen zijn. Dat laatste lijkt mij politiek onmogelijk. Dat lenen moet gebeuren onder de voorwaarden dat het land solvabel is, zeg een overheidsschuld van 60%.
Daar moet ieder land naartoe werken. Budgetten moeten vooral aan Brussel worden voorgelegd. Over de invulling gaat ieder land zelf. Na goedkeuring kunnen de landen lenen uit de pot.
De rente die ze op de leningen buiten deze pot zouden moeten betalen zal waarschijnlijk stukken hoger zijn. Die zijn natuurlijk super-senior en gaan boven alles. Zelfs de salarissen van leraren, om maar eens een voorbeeld te geven.
In or out
Ook was hij een groot voorstander van het Griekse referendum. Een keuze tussen uit de euro of bezuinigen. Alleen had Papandreou dat eerst even aan Merkel en Sarkozy moeten voorleggen. En dat zou bij ieder land moeten gebeuren. Een keuze: in or out.
Bezuinigen tot de Maastricht-niveaus of uit de euro? Overigens is de Verenigde Staten precies zo’n zelfde fase doorgegaan. Het was in or out. Twee staten waren out, maar kozen daarna snel eieren voor hun geld en kozen ook om mee te doen.
Deze vorm zou er dan over een jaar of drie kunnen zijn. In de tussentijd moet de ECB en EFSF voor een overbrugging zorgen. Een fiscale unie zou voor een lange periode van deleveraging zorgen en dat deleveragen doet pijn.
Net zoals iemand in de schuldsanering. Maar het kiezen tussen Amerika negentig. Maar de weg vooruit is de enige weg, a path trough fire, zoals hij het noemde. Overigens hebben Griekenland, Ierland en Portugal nu al deze vorm van een fiscale unie.
En wonder o wonder Merkel riep vandaag al dat ze bereid was om zeggenschap over te dragen.