Wereldwijd blijft de vraag naar gas groeien. Afgelopen jaar gebeurde dat met zo’n 3% (ongeveer twee keer zo snel als de groei van de olievraag) en de verwachting is dat die groei zich de komende jaren zich verder zal voortzetten. Het recent uitgekomen jaarlijkse gas market report van de IEA geeft een overzicht van de vooruitzichten. Daarbij vallen een paar dingen op.
In China begint gas nu serieus van de grond te komen. Voorspeld wordt dat ruim een derde van de wereldwijde groei van het gasverbruik de komende 5 jaar uit China komt. Het land staat op het punt de grootste importeur van gas te worden.
Een groot deel van de energie wordt er opgewekt met kolen. Daarvan hoeft maar een klein deel vervangen te worden door gas (bv om de luchtkwaliteit bij grote steden te verbeteren) en het heeft al grote gevolgen voor de vraag naar gas.
Gas in industriële sector
De groei in de vraag naar gas is verreweg het grootst in de industriële sector. Daarbij wordt het gas gebruikt als brandstof voor de industrie of als voedingsstof voor de chemie. Die groei is geconcentreerd in drie regio’s: Azië, Noord Amerika en het Midden Oosten.
De VS worden een grote exporteur van gas. De kostprijs van schaliegas (per eenheid energie ongeveer 30% van die van schalieolie) is dermate laag dat nieuwe LNG (vloeibaar gas) projecten nu vooral in de VS en Canada worden opgezet.
Gezien de enorme hoeveelheden schaliegas die er in de grond zitten is er een hoge mate aan vertrouwen dat de prijs van gas in de VS langdurig laag zal blijven. Daarnaast: de kosten van het bouwen van een nieuwe LNG installatie zijn in de VS relatief laag.
Goed nieuws
Het is goed nieuws voor de grote internationale olie- en gasmaatschappijen zoals Shell. Zij produceren ondertussen veelal, qua energie inhoud, net zoveel gas als olie. Een percentage gas dat stijgende is; ook omdat het vinden en ontwikkelen van nieuwe velden (tegen acceptabele voorwaarden) voor gas al lange tijd veel makkelijker is dan voor olie.
Daarbij zijn er wel wat wolken aan de hemel. In tegenstelling tot de oliemarkt is voor de LNG markt het ergste, qua overcapaciteit, nog niet achter de rug (zie ook de figuur aan het eind van deze column). Dat dieptepunt lijkt bij 2020 te liggen als de huidige golf van nieuwe LNG projecten (die in 2014 begon) aan zijn eind komt.
Maar tot nu toe is het voor de producenten allemaal reuze mee gevallen. De vraag ontwikkelt zich goed. Men wordt gered door China en door een veelheid aan relatief kleine LNG import terminals die op veel plaatsen ter wereld worden gebouwd. Voorzichtig begint men te denken aan krappere markten na 2022.
Renewables
Voor het opwekken van elektriciteit worden, door de kostendalingen bij zon en wind, renewables steeds grotere concurrenten. Vooral LNG moet uitkijken dat het zich hier niet uit de markt prijst. Waarschijnlijk zal de hoeveelheid niet aan olie geïndexeerde contracten verder blijven oplopen.
In de ontwikkelde markten zal het weglekken van gas steeds meer de aandacht krijgen. Gemiddeld is wereldwijd de methaanlekkage ongeveer 2% (en daarmee doet het ongeveer 40% van het positieve effect ten opzichte van kolen te niet).
Het is een probleem dat wereldwijd in sterke mate varieert: in West Europa zit men ruim onder dat gemiddelde, in Amerika zit men er ongeveer op en in Rusland en het Midden Oosten zit men er ruim boven. Het is een probleem dat een grotere krachtsinspanning van de industrie verdient (die nu ook enigszins op gang begint te komen).
En Nederland dan?
Vooropgesteld: wat er in Nederland gebeurt heeft op de wereldwijde markt maar heel weinig invloed. Dat neemt niet weg dat men in het buitenland de ontwikkelingen in Nederland (een land met een substantiële gasproductie en een uitstekende infrastructuur) met een zekere verbijstering gadeslaat. Is “van gas los” een voorbode van wat er in andere landen zou kunnen gebeuren of blijft het een soloactie?
De consumptie van gas daalt niet in Nederland. Het is de vraag hoe snel dat nu gaat gebeuren. Zon en wind hebben back-up capaciteit nodig (zowel op een dagelijkse als een jaarlijkse basis) en in een marktgedreven economie als de VS zien we dat vooralsnog vooral met gas gaan gebeuren. Als dat in Nederland ook het geval zal zijn dan zal het gasverbruik voorlopig helemaal niet gaan dalen.
De snelle daling van de Nederlandse gasproductie is wel belangrijk. Bij het ongeveer constant blijven van de consumptie neemt de zelfvoorzienendheid voor gas van Nederland (en West Europa) nu snel af (terwijl de import uit Rusland snel toeneemt). Dat kan niet zonder financiële en geopolitieke gevolgen.
Klik op de grafiek voor een grote versie