De industriële of basismetalen nemen al sinds 2016 een voorschot op de aantrekkende economische cyclus. De London Metals Exchange index (LMEX) van zes basismetalen klom in 2017 met 29%. Daarmee bereikte de LMEX het hoogste peil in vijf jaar.
In het voorbije eerste kwartaal volgde een consolidatie met een lichte daling met 1%. Binnen de LMEX-index liet nikkel zich opmerken in positieve zin (+8%), maar aluminium (-10,5%) en koper (-8%) in negatieve zin.
De terugval viel in de eerste plaats toe te schrijven aan de dreigende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en de rest van de wereld. Daarbij zijn de grondstoffenmarkten extra gevoelig voor hogere invoertarieven, handelssancties en andere protectionistische maatregelen die een negatieve impact kunnen hebben op de economische groei.
Gewijzigde perceptie
De aankondiging van hogere invoertarieven voor (onder meer) aluminium en staal uit China leidde aanvankelijk tot een eerder lauwe prijsreactie. Maar naarmate het opbod van tarieven en heffingen tussen de VS en China elkaar opvolgde, nam ook de angst voor een regelrechte handelsoorlog toe.
De financiële markten focusten zich in het geval van aluminium op de risico’s aan de vraagzijde. Daardoor daalde de prijs van een ton aluminium begin april voor het eerst sinds vorige zomer onder de grens van $2.000 per ton.
Maar de perceptie wijzigde toen Rusland in het Syrische conflict door de internationale gemeenschap als de boeman werd gezien. Onder aanvoering van de Amerikaanse president Trump werden sancties ingesteld tegen een aantal grote Russische bedrijven en oligarchen.
Daartoe behoorden ook Rusal en Oleg Deripaska, de oligarch die de aluminiumproducent controleert. Rusal is de grootste aanbieder van het basismetaal buiten China en heeft joint-ventures en afnameovereenkomsten met tal van mijngroepen als Glencore en Rio Tinto.
Vrees voor tekort
De vrees voor een tekort aan aluminium deed de prijs opveren naar ruim $2.700 per ton, een klim van ruim 30% in minder dan drie weken en het hoogste peil sinds 2011. Rusal produceerde vorig jaar 3,8 miljoen ton aluminium op een globaal aanbod van 63,1 miljoen ton. Het bedrijf was daarmee dus goed voor een aandeel van 6% in de globale productie.
Ook nikkel profiteerde mee uit vrees dat ook andere mijngroepen zoals Norilsk Nickel getroffen zouden worden door de sancties. De nikkelprijs klom naar bijna $16.000 per ton of het hoogste niveau in drie jaar.
Maar berichten over de versoepeling van de sancties tegen Rusal lieten de prijzen terug inzakken. Bedrijven die zaken doen met Rusal zouden nu langer de tijd krijgen om hun commerciële relaties af te bouwen. De aluminiumprijs daalde daardoor terug naar $2.250 per ton.
Ook nikkel moest sinds de top zo’n 10% inleveren. Deripaska zou ook bereid zijn om de controle over Rusal af te staan. Het is maar de vraag of dit voldoende zal zijn voor de Amerikanen. Het is op dit moment dan ook nog niet te voorspellen welke de exacte gevolgen zullen zijn van de Amerikaanse sancties.
Hogere volatiliteit
Ondanks de prijsstijgingen van de voorbije twee jaar is het potentieel nog niet bij elk metaal opgebruikt. Naast de toegenomen vraag is vooral de aanbodzijde de voorbije jaren sterk geëvolueerd.
De overcapaciteit werd aangepakt waardoor ook de hoge voorraden tot het verleden behoren. De recordprijzen uit de periode 2007-2008 zijn ook nog ver weg. Net als op de aandelen- en valutamarkten zal ook bij de grondstoffen de volatiliteit verder toenemen.
Ik verwacht daarom geen aanhoudende klim zoals in 2016 en 2017 maar wel stijgingen en correcties die elkaar afwisselen naargelang de fundamentele (vraag en aanbod) en geopolitieke nieuwsstroom.