Ontvang nu dagelijks onze kooptips!

word abonnee
Van beleggers
voor beleggers
desktop iconMarkt Monitor

Utopia: nooit meer financiële crisis

Dromers en doemdenkers

Eén van de aardige programma’s van de Nederlandse radio is OVT. Het VPRO programma behandelt elke zondagochtend een aantal onderwerpen uit de geschiedenis, die vandaag de dag nog steeds spelen.

In de zomereditie van OVT werd aandacht besteed aan utopieën, onder de titel “dromers en doemdenkers”. Vooral doemdenkers stonden centraal want het tegendeel van de utopie, de dystopie, kreeg veel aandacht.

In de reeks van zomeruitzendingen werd geen aandacht besteed aan de financiële crisis van tien jaar geleden. Dat zou gemakkelijk kunnen, want het heeft bij met name politici geleid tot utopistische gedachten.


Rand van de afgrond

Het financiële systeem scheerde als gevolg van de crisis langs de rand van de afgrond. Banken dreigden als dominosteentjes om te vallen en daarmee de (Westerse) samenleving terug te schoppen naar het stenen tijdperk. Nou ja, bij wijze van spreken dan.

In ieder geval kon het effect van een dergelijke ineenstorting moeilijk overschat worden. “De tijd dringt om de juiste lessen te trekken uit de vorige crisis en de fouten uit het verleden niet te herhalen”. Dat schrijft Alman Metten in het Financieele Dagblad van 19 augustus. Metten is economisch onderzoeker en oud- lid van het Europese Parlement voor de PvdA.

De onderzoeker pleit voor het nationaliseren van het betalingssysteem en het oprekken van de Europese begrotingsregels. Dat zijn kennelijk de lessen die we uit de crisis moeten trekken.


Europese begrotingsregels?

Eerst maar eens die Europese begrotingsregels. Volgens Metten leiden die ertoe dat er tijdens crises bezuinigd moet worden, terwijl de economie dan juist vereist dat de uitgaven toenemen.

Het pleidooi om uitgaven te verhogen in tijden van crisis wordt vaak gehoord en vindt zijn rechtvaardiging in de Keynesiaanse economische theorie. Deze theorie wordt echter stelselmatig misbruikt.

Het is zeker waar dat verhoging van overheidsuitgaven tijdelijk een economische crisis kunnen verzachten. Maar dan moet een dergelijk beleid wel mogelijk worden gemaakt. Dat betekent dat in tijden van economische voorspoed de overheidsschulden beperkt behoren te zijn en de overheidsbegroting een overschot laat zien.

Dat is precies waar de politiek in veel landen niet toe in staat is. Het pleidooi van Metten om de begrotingsregels te verruimen, is een megastap in de verkeerde richting en bepaald geen les die aan de burgers van de EU onderwezen moet worden.


De dans ontsprongen

Wat betreft de banken ergert Metten zich eraan dat deze zijn gered met belastinggeld, en beleggers zo de dans ontsprongen. Dit is deels waar. Het is juist dat de belastingbetaler voor de bankenredding moest opdraaien, hoewel in veel gevallen er uiteindelijk flinke winst resteerde.

Feitelijk heeft de belastingbetaler het beleggingsrisico overgenomen, wat uiteindelijk lucratief bleek te zijn. Maar uiteraard is die belastingssteun daarmee nog wel steeds onwenselijk.

Veel beleggers zijn echter helemaal niet gered, zoals Metten beweert. Vraagt u maar eens aan aandeelhouders ING, Fortis, Aegon, SNS en vele andere beursgenoteerde financiële instellingen hoe zij financieel de crisis hebben doorstaan. Beleggers in banken en andere financiële instellingen leden grote verliezen.

Terecht, want wie risicodragend investeert, moet onder slechte omstandigheden op de blaren zitten. Maar de stelling van Metten dat beleggers profiteerden van hoge bankrendementen, maar gered werden toen het fout dreigde te gaan, is gewoon niet waar.


Reddingsvest om

Wie werden er dan wel gered? Dat waren de (risicomijdende) obligatiebeleggers en de spaarders. Als het financiële systeem was geïmplodeerd, zouden zij voor een belangrijk deel hun geld kwijt zijn geraakt. Juist ook spaarders, want tegen een domino effect van omvallende banken zou geen garantiestelsel bestand zijn geweest.

Mettens idee om het betalingssysteem te nationaliseren is als oplossing voor dit probleem nauwelijks werkzaam. Het risico blijft dat spaarders in een echte bankencrisis een groot deel van hun geld kwijt raken, met of zonder een genationaliseerd betalingsverkeer.

Het is inderdaad belangrijk om te leren uit voorgaande crises. Vaak leidt dat ertoe dat oplossingen worden uitgedacht, met de bedoeling een crisis zoals deze zich heeft voorgedaan, geheel uit te sluiten.

In feite is dat ook de achtergrond van het huidige ECB beleid. Middels financiële repressie van spaarders, pensioenfondsen en verzekeraars wordt getracht een door (overheids)schulden (niet door bankfalen!) getriggerde euro-implosie te vermijden.


Een betere les

Steeds meer leidt crisisbestrijding tot een toenemende macht van overheid of, nog erger, niet democratisch gecontroleerde instellingen. De achterliggende idee is het streven naar een financieel Utopia, waarin crises niet meer voorkomen. Zolang de burgers en bedrijven zich maar gedragen volgens de steeds strakkere overheidsregels worden we zo allemaal gelukkig.

Een veel betere les uit de crisis is wat mij betreft dat burgers weerbaarder moeten worden tegen onvermijdelijke crises die, in welk systeem ook, zo nu en dan zich voordoen. Dat begint bijvoorbeeld met de bewustwording dat risico overal bestaat. Dat geldt voor beleggers evenzeer als voor spaarders.

Natuurlijk is het goed te trachten zoveel mogelijk de scherpe kanten van mogelijk toekomstige crises te slijpen. Maar het streven om deze geheel uit te bannen door middel van steeds strakkere overheidsregels voor burgers en veel meer (begrotings)vrijheid voor de overheid zelf, is de kortste weg naar een financieel Dystopia.


Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Meld u aan voor de dagelijkse Beursupdate

Dagelijks een update van het laatste beursnieuws en beleggingskansen in uw mailbox!

 
Marcel Tak

Auteur:

Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik r...

Recente artikelen van Marcel Tak

  1. Van pindakaas tot bitcoin
  2. AFM: Meer verbiedend dan bindend
  3. Turbo: hoge hefboom in de ban?

Reacties

11 Posts
| Omlaag ↓
  1. forum rang 4 theo1 23 augustus 2017 10:13
    Tja, in de jaren '90 hadden we de Nieuwe Economie. Daardoor zou er ook nooit meer een crisis (of zelfs maar een recessie) komen. Je kan doen wat je wil, maar je kan nooit voorkomen dat er weer een nieuwe crisis, een nieuwe oorlog, of een nieuwe ramp gaat gebeuren.

    Utopia bestaat alleen in de hemel, en de enige manier om daar te komen is je goed gedragen en dan dood gaan.
  2. [verwijderd] 23 augustus 2017 10:18
    Politici hebben principes en die mogen geld kosten en of je geld hebt of niet. Dan leen je gewoon, dat ze orgt er voorcdat het ontspoort na 20a30 jaar meer uitgeven dan er binnenkomt.
    Aflossingsvrije hypotheek is misleidend, na afloop moet je echt terug betalen meestal met opbrengst van verkoop van het huis. In stijgende huizen markt is dat geen probleem. Maar bij dalen toch echt wel!
    Nu is het weer wat hersteld maar ik denk vermoed dat het nog wel wat terug kan. Aflossingsvrij versus aflossen betekent 3% rente en 3% aflossen versus 6% rente betalen . De huizen prijzen moeten halveren om daarop uit te komen. Historisch zijn ze het dubbele nu omdat de rente gehalveerd is. Kortom in 2007 zei ik dat al.
  3. Met Effekt 23 augustus 2017 10:54
    Griekse obligatiehouders, dat ware vooral (Franse?) institutionele beleggers, hadden gewoon verlies moeten nemen, dat kostte dan 1 jaar lang minder dan 5% rendement. En dan was na 1-2 jaar alles weer normaal.
    Nu zitten de gewone burgers in Griekenland nog steeds in een uitzichtloze situatie en hebben ALLE pensioenfondsen nog steeds een groot probleem. En dat omdat de politici niet door de zure appel durfden bijten.
    Als ik een verkeerde beleggingsbeslissing heb genomen neem ik verlies en ga over tot de orde van de dag. Zolang je netjes spreid is af en toe groot verlies in 1 positie geen ramp.
  4. Eventus docebit 23 augustus 2017 11:34
    quote:

    knax63 schreef op 23 augustus 2017 10:22:

    Als rente naar 5a6% wat vroeger norm was dan moet huisprijs halveren om de zelfde kosten te houden.
    Kortom ecb kan het niet veel verhogen.
    Niet de huizenprijs. De hypotheekschuld. Een van de redenen waarom de hypotheekrenteaftrek steeds verder wordt afgebouwd en waarom de maximale hypotheek (als percentage van de koopprijs) steeds verder omlaag gaat.
  5. Ruud, Frankrijk 23 augustus 2017 12:36
    "Wie werden er dan wel gered? Dat waren de (risicomijdende) obligatiebeleggers en de spaarders".
    Tja, dat dacht ik ook. Obligaties SNS, niet het risico van aandelen wel heel mooie rendementen. Uiteindelijk dus niet, ten koste van 90 mille. Nu worden Italiaanse banken wel gered met overheidsgelden. Doet pijn.
  6. SkiFan 23 augustus 2017 12:40
    Nationalisering werkt hier niet, omdat de overheid ook maar een economische speler is die voor een groot gedeelte gebonden is aan de regels van de markt. Als een overheid tijdens het spel de regels verandert, krijg je situaties als in Zimbabwe en Venezuela. Dat lijkt me ook niet wenselijk.
  7. niphtrique 23 augustus 2017 14:14
    Er is wel een financiële utopie die werkbaar is. Daarom zal het mogelijk niet zo lang meer een utopie blijven. Bedenk maar eens het volgende:
    * omdat het meeste geld in omloop schuld is, en daarop rente wordt geheven, moeten er steeds meer schulden bijkomen om de rente te betalen;
    * dat gaat natuurlijk steeds weer fout, dus wordt de iedere keer de rente verlaagd en geld bijgedrukt om de zaak te redden;
    * uiteindelijk eindigen we bij nul, en de volgende keer kunnen we alleen maar kiezen uit laten ploffen of negatieve rente.

    Bedenk ook eens het volgende:
    * rente is een vergoeding voor risico. Waarom zou de overheid en belastingbetaler hiervoor op moeten draaien? Dus als de rente eenmaal negatief is, kan de maximale rente best op nul worden gesteld.
    * dus bedrijven die willen lenen moeten als ze te risicovol zijn meer risicodragend investeringskapitaal aantrekken voordat zij tegen een rente van nul kunnen lenen.
    * consumptief krediet wordt lastiger. Op de korte termijn is dat misschien vervelend, maar op de lange termijn zal de economie (en heel veel mensen) er beter van worden als ze niet tegen hoge rentes kunnen lenen.

    Waarom de rente negatief kan worden of gaat worden lees je hier:

    www.naturalmoney.org/endofusury.html

    Wat de gevolgen zijn voor de economie lees je hier:

    www.naturalmoney.org/feasibility.html

    Noem mij een dromer maar als je de moeite neemt om je er in te verdiepen zul je merken dat dit haalbaar en realistisch is.
  8. Mick75 25 augustus 2017 00:13
    De bankensector is een sector die feitelijk maar heel weinig toegevoegde waarde biedt. Louter door vriendjespolitiek kan de banksector aan de hand van het creatief verplaatsen van uit het niets gecreëerd kapitaal anderen geld (interest) aftroggelen TOTDAT de zeepbel uiteenspat en mensen hun schulden niet meer kunnen ophoesten.

    Pas als banken genationaliseerd worden en de veelal corrupte directies niet meer gedreven worden door winst en bonussen. Pas dan, zullen financiële crisis tot het verleden behoren.
11 Posts
|Omhoog ↑

Meedoen aan de discussie?

Word nu gratis lid of log in met je emailadres en wachtwoord.