Na de vorming van de hammer afgelopen woensdag was de kans op een beperkt herstel reëel. Dit herstel zorgde gisteren voor de opvulling van de neerwaartse gap. Hiermee is een snel neerwaarts vervolg uitgesteld. Toch past een dergelijke beweging prima in het topvormingsproces.
De vraag is nu of de recente neerwaartse verslechtering opnieuw een vals signaal is. De kans hierop is natuurlijk aanwezig maar de verslechteringen worden internationaal breed gedragen en ik acht de kans beperkt dat er opnieuw sprake is van een vals signaal, maar uitsluiten kan ik het natuurlijk nooit.
In de afgelopen maanden hebben we geregeld verzwakkingen gezien in enkele indices maar dit bleken telkens valse signalen te zijn. In de AEX hebben we twee maal een doorbraak gehad van een zeer steil opgaande bodemlijn die internationaal minder breed werden gedragen.
Vierde verslechtering
Dit waren telkens slechts kortstondige neerwaartse doorbraken, die niet uitmondden in een correctieve beweging. In januari was er sprake van een langere en zeer smalle consolidatiefase tussen de 480,40 en 489,90.
De neerwaartse doorbraak aan het einde van januari zorgde ook voor een duidelijke verslechtering. Deze doorbraak duurde slechts twee dagen en zorgde in het technische beeld vanaf december slechts voor een hogere bodem bij 476,70.
Dit is inmiddels de vierde verslechtering die plaatsvindt in de afgelopen maanden die zou kunnen uitmonden in een correctieve beweging.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Seinen op rood
Tijdens de verzwakkingen die in de afgelopen dagen optraden, kwamen internationaal bijna alle seinen op rood te staan.
- Als eerste was er in de technische indicatoren in het langere beeld (sinds eind vorig jaar) al sprake van negatieve divergentie. Dit betekent dat de RSI en de MACD op aanzienlijk hogere niveaus stonden eind december dan in de maanden daarna.
In het kortetermijnbeeld vanaf eind januari werd een nieuwe opgaande trend ingezet. In de afgelopen twee maanden is in de RSI een grote stijgende wig ontstaan die twee dagen geleden neerwaarts werd gebroken. Dit viel samen met een negatieve crossing in de MACD.
- Ook in de VIX zagen we divergentie, ofwel hogere toppen in de S&P 500 en hogere bodems in de VIX vanaf een zeer laag niveau.
- Als laatste blijft de afstand tussen het 200-daags gemiddelde en de koers zelf een belangrijk risico. Deze afstand was opgelopen tot ongeveer 10%, een afstand die in het verleden vaak zorgde voor een forsere tegenreactie.
De seinen vanuit de indicatoren staan dus allemaal op rood.
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
De grafieken zelf
Belangrijk waren de verslechteringen die in de afgelopen dagen plaatsvonden in de grafieken van de indices zelf. Veelal werden de stijgende bodemlijnen vanaf december vorig jaar neerwaarts gebroken. Dit zagen we in de Nikkei, de DAX, de Stoxx Europe 600 en de S&P 500.
In de AEX zelf is het nog niet zo ver. De stijgende bodemlijn langs de decemberbodem van 445,65, de januaribodem van 476,70 en zelfs de februaribodem van net boven de 490 ligt momenteel bij 503,90. Wekelijks loopt deze lijn ongeveer 3,5 punt op.
Hieronder zou de bevestiging optreden van een trendomkeer in het kortetermijnbeeld van de AEX. In dat scenario ontstaat ruimte naar de 490 tot 475 punten, er is dan sprake van de eerste correctie van dit jaar. Een correctie die uiteindelijk moet zorgen voor een volgende hogere middellangetermijnbodem.
In de afgelopen jaren waren er jaarlijks tussen de vijf en zeven correcties, de teller staat dit jaar nog steeds op nul. Na de zeer krachtige en euforische stijging is de tijd dus wel rijp voor een correctie.
Daggrafiek S&P 500
Klik op de grafiek voor een grote versie
Klassieke topvorming
De AEX heeft zijn jaartop tot op heden bij 518,90 geplaatst. Ik verwacht in de tweede helft van dit jaar een beweging naar uiteindelijk de 2007-top van 564 punten. Voordat een test van dit niveau plaatsvindt, acht ik de kans groot dat een aantal correctieve tegenreacties zullen plaatsvinden.
Zo'n beweging als vanaf de decemberbodem (stijging van ruim 70 punten) zal niet snel nog een keer plaatsvinden. In het langetermijnbeeld is sowieso de volgende fase gestart met de doorbraak door de 510, de top van 2015 en tevens de voormalige top van de gehele bullmarkt sinds 2009.
Toch is er sprake van een klassiek topvormingsproces in de meeste indices. Bij de top van 518,90 werd een bearish engulfing gevormd waarna de sinds februari stijgende bodemlijn werd gebroken. Die startte bij de bodem van ongeveer 490 en maakte deel uit van een stijgende wig.
Lagere top
Dit zijn risicovolle toppatronen waarbij de bodems sneller oplopen dan de toppen. Steunpunten in het kortetermijnbeeld liggen bij de bodem van twee dagen geleden, de onderkant van de hammer, van 506,40 en daaronder bij de sinds december stijgende bodemlijn van 503,90.
Aan de bovenkant ligt als enige belangrijke weerstand de top van 518,90 en bij 513 ligt nog een kleine weerstand. Boven de 518,90 wordt de correctie opnieuw uitgesteld en het toppatroon opgeheven.
Ik acht de kans echter groter dat de AEX in de komende dagen een lagere top zal vormen waarna de neerwaartse druk op de stijgende bodemlijn weer wordt opgevoerd. We moeten dan ook zeer alert zijn op nieuwe toppatronen in de candlesticks in de komende dagen.