De laatste handelsdag van 2016, ik hoop dat u allen zeer plezierige kerstdagen heeft gehad. Ik mocht drie dagen geleden alweer een jaartje bij mijn leeftijd optellen. De snelheid waarmee de jaren voorbij gaan lijkt ook steeds steiler te verlopen.
En in mijn laatste column van dit jaar wil ik u alvast een goede jaarwisseling wensen. Zoals we vaak zien in de laatste week voor de jaarwisseling is er sprake van weinig volume en weinig beweging in de markten. Dit jaar lijkt echter wel de kroon te spannen voor de AEX.
Al sinds 20 december is er een handelsruimte van ongeveer 4 punten breed, minder dan 1%. Wel verwacht ik dat de kans nog steeds groot is dat de markt klaar is voor een forsere terugval of een normale correctie.
De beweging vanaf de hogere middellangetermijnbodem van begin december bij 445,65 is zeer steil, bijna 40 punten in een rechte lijn. De laatste week zien we ook steeds meer topvormingsverschijnselen.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Binnen de trend
Met de beweging in december is uiteindelijk ook mijn doelzone van 475 tot 485 behaald. Deze zone houd ik al langere tijd aan als doel voor de laatste weken van dit jaar. Vooral na de structurele doorbraak door de 458 enkele weken geleden toen een opwaartse versnelling werd ingezet.
Bij de 458 lag de bovenkant van een zijwaartse handelsfase die in juli werd gestart. Deze handelsfase zorgde voor een bewegingsruimte tussen de 437,50 en 458 waarbij beide buitengrenzen meerdere keren werden opgezocht.
Overigens valt deze zijwaartse consolidatiefase prachtig binnen de grenzen van de stijgende middellangetermijntrend. Deze trend startte bij het jaardieptepunt van februari bij 378,50. De andere raakpunten van de stijgende bodemlijn liggen bij:
- 410 in juni
- 437,60 in november
- 445,65 in december
Alleen tijdens de kortstondige (een uur durende) Trump-terugval werd deze stijgende bodemlijn intraday even gebroken.
Door 510
Voor de komende maanden (half jaar) houd ik als doel de 510 aan. Dit de top van 2015 en tevens de top van de gehele bullmarkt tot op heden sinds 2009. Ik acht de kans groot dat deze top medio volgend jaar al kan worden gebroken.
De weg hiernaartoe zal echter nog gepaard gaan met enkele (soms forsere) terugtesten. De eerste terugtest verwacht ik op zeer korte termijn. Ik geef al ruim twee weken aan dat we alert moeten zijn voor de topvormingssignalen zodra de zone 475 tot 485 zou worden betreden.
Met een top bij 484,20 werd de bovenkant van deze zone zo goed als behaald. Hier ligt een Fibonacci-projectieniveau van de septembercorrectie. Verder lag hier rond 20 december (de eerste test van de 484,20) ook een stijgende toppenlijn.
Zware toppenzone
Sinds 20 december is er bij 484,20 een viervoudige top ontstaan. Daarbij werd de eerste dubbele top gevormd met een harami en een tweezers-top. En ook de dubbele top die na kerst werd gevormd was opnieuw een tweezers top. Hiermee is een zware toppenzone ontstaan.
Een structureel slot boven de 484,20 en de stijgende toppenlijn van nu 487,30 is nodig om een volgende versteiling te starten richting de 495. Eerst een gezonde terugval om de koopdruk te verminderen is een normale beweging in een krachtige opgaande trend.
Buiten de gevormde toppatronen bij de 484,20 en het behalen van de bovenkant van de doelzone, zien we ook een verslechtering in de technische indicatoren:
- de RSI laat al negatieve divergentie zien, ofwel een lagere top in de RSI (ook nog in een overbought-conditie) ten opzichte van de gelijke top in de AEX zelf
- de MACD staat op het punt een negatieve crossing te maken
Eerst afkoelingsperiode
Zodra de AEX onder de bodem van 480,40 terecht komt, lijkt het startsein vanuit de grafiek zelf te worden gegeven. Steunpunten liggen dan nog bij 475 en 466,20. Maar een terugval richting de oude bekende 458-puntengrens sluit ik zeker niet uit.
In dat scenario is er sprake van een terugval van 27 punten, ofwel een normale correctie (ruim 5%). Zo ver is het nog niet maar er ontstaan steeds meer topsignalen en ik blijf bij mijn mening dat er eerst een afkoelingsperiode (terugval) zal komen voordat de volgende opwaartse beweging zal starten.
De zone 458 tot 463 is slechts een doelzone voor een terugtest en zodra deze zone in zicht komt, zouden we zeer alert moeten zijn op omkeerpatronen.
Andere verslechteringen
Ook in andere indices zien we de nodige verslechteringen ontstaan. Nadat de Nikkei bijna zijn december 2015 top bereikte (20.000) brak de koers met een neerwaartse gap onder de kortstondige en smalle consolidatiefase.
Daggrafiek S&P 500
Klik op de grafiek voor een grote versie
Ook in de S&P 500 zagen we al de nodige vermoeidheidsverschijnselen. Daar werd de stijgende toppenlijn al op 13 december bereikt, wat ook de top is gebleven in de afgelopen weken. Er werd een meervoudige toppenzone bij 2273 tot 2278 gevormd met twee bearish engulfings.
Daggrafiek DAX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Als laatste beweegt de DAX nog steeds rond zijn december 2015-top en testte ruim een week geleden ook al bijna zijn stijgende toppenlijn. Ook in deze index is de afgelopen twee weken een meervoudige toppenzone ontstaan.
De internationale indices bevestigen dus ook mijn verwachting van tijdelijke topvorming en de start van een terugtest voor de vorming van een volgende hogere bodem.
Tot zover mijn laatste column van dit jaar. Een prettige jaarwisseling en tot volgend jaar.