Niet vooruit te branden die Europese markten. De Amerikanen trekken zich massaal terug op eigen helft en zien dagelijks nieuwe records in de krant staan. Terwijl de dollar ook nog eens stijgt. Waarom doen wij niet mee?
Je zou een paar redenen kunnen bedenken. Ten eerste hebben we het Trump-verhaal. Zijn America First-beleid, hoe dat ook moge uitpakken, zorgt ervoor dat veel geld richting Amerikaanse aandelen vloeit.
Vooral midcapaandelen en -indices hebben een flinke stijging achter de rug sinds onze vriend met twee miljoen stemmen minder de verkiezingen gewonnen heeft.
De veertiende dag op rij dat deze midcap-index uit de VS, de Russell 2000, hoger sluit. Dat is vanaf 9 november. Een dag na de verkiezingen daar.
Europese verkiezingen
Ten tweede staat er een hele waslijst aan Europese verkiezingen voor de deur. Volgende week zondag beginnen we de ronde in Italie en Oostenrijk. In maart moeten wij, dan in april gaan de Fransen naar de stembus, en later dat jaar mag Mutti Merkel op herhaling.
En gezien de sentimenten in de VS en het Verenigd Koninkrijk mogen we ook op het vasteland een verschuiving verwachten naar meer protectionisme, eigen volk eerst en dus misschien wel een Europa dat uit elkaar getrokken wordt.
Italie naar de stembus a.s. zondag
Maar laten we ons nog niet te veel zorgen maken, de Italiaanse premier Renzi heeft zijn lot wel min of meer verbonden aan dit referendum, maar ook wel weer voldoende achterdeurtjes ingebouwd om bij verlies gewoon door te gaan.
Het referendum gaat om het herschrijven van ca. 45 artikelen uit de Grondwet, waarvan vooral de verhouding tussen Senaat en Huis van Afgevaardigden op de schop gaat. Die Senaat is veel te machtig en zou volgens Renzi de noodzakelijke hervormingen steeds tegenhouden.
Die 315 man tellende Senaat wordt met een ja-stem teruggebracht tot 100 man. In dit artikel van de Volkskrant leest u wat meer achtergronden.
Circus Renzi
Die Renzi (41, Florence) is wel een bijzonder mannetje. Een kleine machtswellusteling, als ik de verhalen over hem in de media zo lees. Renzi studeerde rechten in Florence, en werd in 1996, op 21-jarige leeftijd, lid van de centrum-linkse partij Democratische Partij.
Op zijn 29ste (in 2004) werd hij verkozen tot president van de provincie Florence, om van daaruit, vijf jaar (2009) later, burgemeester van de stad Florence te worden. Renzi bemoeide zich in die periode al intensief met het landsbeleid en pleitte voor een ernstige verjonging in de vastgeroeste Italiaanse politiek.
Renzi met zijn Japanse ambtsgenoot Abe bij het Palazzo Vecchio.
Later, in 2013, wist hij, na eerst nog een keer de interne verkiezingen verloren te hebben zich op te werpen als partijsecretaris van zijn partij. En hoewel zijn eigen partij aan de macht was, riep hij zijn eigen premier Enrico Letta op om op te stappen vanwege o.a. de slechte economische situatie.
Die deed dat in 2014, waarna Renzi zelf in het zadel klom. Het referendum van aanstaande zondag wordt zijn eerste grote lakmoesproef. In eerste instantie verbond hij zijn politieke lot aan de uitslag, maar of hij net zo'n sterke ruggegraat heeft als de Britse ex-premier David Cameron is nog maar de vraag.
Enfin, we zullen volgende week wel zien wat de Italianen ervan brouwen. Mochten de Italianen zijn wetswijziging wegstemmen, en die kans is groot, dan is men bang dat Renzi's regering de slag niet overleeft en de populistische partij van Beppe Grillo zijn kansen ruikt.
Die voormalige komiek wil Italie uit de Eurozone halen en dat zou dan weer het einde van de euro kunnen betekenen. Grillo is overigens ooit bekend geworden in Italie door als een soort Floortje Dessing reisprogramma's te presenteren vanuit Amerika en Brazilie.
Grillo naast zijn grote vriend Nigel Farage in het Europees Parlement.
Zijn 5-sterrenbeweging is vooral een partij die tegen corruptie vecht. Grillo heeft een mateloos populair blog op internet waar hij het ene na het andere schandaal onthult.
De beweging staat er in de peilingen erg goed voor (tweede partij inmiddels, na de PD van Renzi) en kreeg onlangs enige tractie met het winnen van het burgemeesterschap van Rome. Deze jongedame, de 38-jarige advocate Virginia Raggi, viel die eer te beurt.
De burgemeester van Rome, Virginia Raggi.
Heel veel plezier heeft ze er nog niet van gehad, want ze rolt van het ene schandaal in het andere. Daar kan ze overigens zelf niet zoveel aan doen, maar het komt Renzi dan wel weer goed uit.
Enfin, ze zoeken het maar uit die Italianen, wie weet wordt het weer een goedkoop vakantieland over een jaar of wat. In de kranten worden we alvast voorbereid op een gap opening volgende week maandag 5 december.
Dat is natuurlijk niet de bedoeling op pakjesavond. Een paar nieuwe sokken en een snel in elkaar geflanst boekje met gebundelde columns die je nooit gaat lezen rijker, en ondertussen 10% van je effectenrekening armer. Dat kunnen we niet hebben.
Peilingen dit keer goed?
De peilingen dan. Voor wat het waard is, want dit jaar hebben de Amerikaanse en Britse stemmers ons redelijk voor het lapje gehouden. In de peilingen zeggen dat je A zegt, maar in het stemhokje B zeggen.
Eigenlijk best vreemd dat die peilingbureau's overal de schuld van krijgen, terwijl ze niets anders doen dan de antwoorden van die potentiele kiezers noteren.
De peilingen in Italie zijn ook weer bijzonder. Renzi staat in zowat alle peilingen of een verlies, en soms redelijk fors ook. Wie zei dat ook al weer? Van Italianen kun je wel verliezen, maar niet winnen? Dat geldt momenteel ook voor Renzi.
Zijn enige redding is het contingent aan ex-pats, de buitenlandse Italianen. Dat zijn er 4,2 miljoen, die mogen ook stemmen, en schijnen vooral links te stemmen.
Ondertussen loopt de Italiaanse rente flink harder op dan de Duitse. Kijkt u naar bovenstaande grafiek, waarin het verschil tussen de Duitse en Italiaanse rente tot uitdrukking wordt gebracht.
Niet vergeten overigens, dat er ook in Oostenrijk verkiezingen zijn volgende week zondag. De tweede ronde van de presidentsverkiezingen moet wegens ongeldigheid van veel stemmen over gedaan worden. Hier leest u daar meer over, ik kan niet aan de gang blijven.
De week, deze week: olie!
Eerst maar eens deze week zien door te komen. Op de agenda staan nauwelijks nog kwartaalcijfers, de focus ligt helemaal op macronieuws. Het banencijfer van vrijdag van de VS is de klapper van de week, al is de renteverhoging op 14 december inmiddels al volledig ingeprijsd.
Belangrijker echter nog is de OPEC-meeting op woensdag 30 november, waar men spijkers met koppen hoopt te slaan over een produktieverlaging. Of dat gaat lukken is een tweede, niet iedereen heeft er even veel vertrouwen in.
De analisten van Goldman Sachs hebben echte goede hoop dat het gaat lukken. Hun voorspelling van de olieprijs van enige tijd geleden kan de prullenbak in, en nieuwe estimates zijn de wereld ingeslingerd. Die zien er zo uit:
De productieverlaging zou de prijs begin volgend jaar opdrijven, om na een dipje in het najaar in 2018 naar de door Shell zo gewenste 60 dollar door te stijgen.
Van de week lag olie goed, maar gistermiddag schoot er opeens de zenuwen in en sloot de olieprijs in de VS bijna 4% lager. Zowel de olieprijs als de goudprijs valt niet te voorspellen, zeker op korte termijn niet.
Die goudprijs komt trouwens weer aardig af, nu bullebak Trump opeens een allemansvriend blijkt te zijn.
Niettemin een mooie bijkoopkans voor wie gelooft in de goud5000dollarsprookjes, gebaseerd op angst en doemdenkerij van Moeder de Gans. Misschien is dit grafiekje (macrotrends.com) iets om ons aan vast te houden.
Het geeft de verhouding weer tussen de goudprijs en de olieprijs. Momenteel is dat 1184/46 = 25,7. Eind oktober stond die verhouding op 27.
Gemiddeld door de jaren heen ziet u veel grote uitslagen zowel omhoog als omlaag. Misschien begrijpt u nu ook hoe de Rabobank aan haar koersdoel voor goud van 500 dollar komt..
Dividend boven alles
Nog even terug naar de oliebusiness. Gisteren stond er een uitgebreid interview met Shell-baas Ben van Beurden in het Financieel Dagblad. U kunt dat hier lezen.
De journalist van dienst stelde de D-vraag. Waarom het dividend niet gehalveerd als de olieprijs op dit niveau blijft? Van Beurden verschool zich achter zijn aandeelhouders.
Als die dividend willen, dan krijgen ze dividend. Volgens BVB is het de wens van de meerderheid van de aandeelhouders. Die willen gewoon een constant, stabiel dividend zien, waarvan akte. Dan maar bijlenen.
Windenergie heeft de toekomst?
Interessanter is van Beurden's kijk op windenergie. In het interview wordt hij gevraagd naar Shell's standpunt inzake zonne- en windenergie. In beide sectoren is Shell actief geweest, maar zich ook weer (gedeeltelijk) teruggetrokken.
Bert van Dijk van het FD stelde hem de volgende vraag: 'Overweegt u in de toekomst overnames van windenergiebedrijven?' Van Beurden: "Mogelijkerwijs, ja. Ik wil niet aan de kant staan om te zien wat anderen doen...'
In het artikel van de week over Ackermans en van Haaren staat in de comments een discussie over Vestas. Vestas was drie jaar geleden zo goed als kassieweile maar kreeg net op tijd de wind weer in de zeilen (sorry voor deze woordspeling).
Maar de windsector kwam sterk terug en van Beurden geeft in het FD-interview ruiterlijk toe dat de beslissing van Shell om uit de windenergie te stappen een verkeerde was.
Dat belooft wat de komende tijd. Iedereen is bang dat wanneer de subsidies in de windhoek tot het verleden behoren. Trump is geen fan van windenergie en wil de oude industrie juist weer nieuw leven inblazen.
Maar Shell ziet kennelijk juist wel brood in die windenergie. En is het op zoek naar een manier om daar geld mee te verdienen.
Overname in windenergie
In de VS, zo vertelt van Beurden in het interview, heeft Shell al een verdienmodel ontwikkeld met behulp van windenergie. Daar heeft het een waterkrachtcentrale gekoppeld aan een windpark, waardoor Shell's handelsbedrijf altijd elektriciteit kan verkopen.
Shell heeft al enige malen ingeschreven op een tender voor een windenergiepark, maar zit met haar kostprijs nog te hoog. Tegelijkertijd probeert het van een aantal lastige olieregio's af te komen. Gistermiddag werd bijvoorbeeld bekend dat de activiteiten in Gabon de deur uit mogen voor ca. 700 miljoen dollar.
Theo1, één van de meest gewaardeerde forumgasten, gaf al een kleine analyse van Vestas en ik zal er binnenkort ook eens naar kijken. Ik moet wel zeggen dat ik in het meer recente verleden niet veel geluk heb gehad met die Deense bedrijven. Zowel in Vestas als het biotechbedrijf Genmab heb ik me helaas vroegtijdig laten wegjagen.
Desalniettemin, het worden interessante tijden, zeker op energiegebied, maar als ik dan toch nog met een quote van van Beurden mag afsluiten: vlak olie en gas nog niet uit. Als zijn grootste uitdaging ziet hij het de kloof te dichten tussen de kennis die Shell heeft, en de perceptie die de samenleving heeft van het energieprobleem.
Het is nu eenmaal zo dat de grote massa het bedrijfsleven voor geen meter vertrouwt. Die willen alleen maar winst maken, zo denkt men, en hebben weinig op met milieu en samenleving. Woekerpolissen, milieuschandalen, genoeg voorbeelden uit het verleden die die bewering staven.
Veel kennis bij bedrijfsleven
In mijn ogen is dat één van de grootste misvattingen van deze tijd. De kennis om allerlei problemen aan te pakken zit juist bij het bedrijfsleven. Maar dan moeten we die wel gaan gebruiken.
Enfin, we hebben nu een zakenman in het Witte Huis, als hij de hertelling tenminste overleeft. Maar eens kijken wat die ervan terecht brengt. Qua fijnzinnigheid moeten we de lat maar niet te hoog leggen:
Trump is al wel een stuk aardiger richting Hillary. Maar die heeft zo ondertussen haar eigen sores...
Overigens moeten we die hertelling niet onderschatten. Inmiddels is bekend dat Hillary meer dan twee miljoen stemmen heeft gekregen dan Trump en volgens dit artikel heeft ze nog twee ijzers in het vuur om de uitslag in haar voordeel te doen kantelen:
- Ze kan druk uitoefenen op de zogenaamde kiesmannen om toch voor haar te kiezen in bepaalde staten
- Een hertelling in de belangrijkste kantelstaten
Dat Hillary zoveel meer stemmen heeft gekregen komt overigens vooral door de uitslag in Californie, waar ze 3,7 miljoen meer stemmen had dan Trump. Je vraagt je weleens af of dat Californie geen zin heeft zich weer af te scheiden....
Hoe dan ook, ik wens u nog een aangename zondag en veel succes op de beurs, en ook elders, deze week.
PS: Agendapuntje: TKH en Unilever
Voor de liefhebbers: a.s. woensdag houdt zowel TKH als Unilever een dag voor investeerders. Bij TKH gaat het op uitnodiging, en bij Unilever kunt u via de webcast meekoekeloeren.
Soms wordt daar nog weleens iets gezegd dat de markt in beweging kan brengen. Bij TomTom bijvoorbeeld, waar de analisten en journalisten een prachtig sporthorloge ontvingen, was er een koersreactie van 7,6% door uitspraken over toekomstige omzetgroei.
Ik probeer al enige tijd TKH een uitspraak te ontlokken over de omzet inzake de bandenbouwmachines, misschien dat ze daar iets over gaan zeggen. We houden de koers woensdag in de gaten.
maandag 28 november
- 10:00 EU M3 geldhoeveelheid
- 11:00 EU consumentenvertrouwen nov-6,0
dinsdag 29 november
- 08:00 Duitsland import- en exportprijzen okt-0,8% en 0,7%
- 08:45 Frankrijk BBP KW30,2% QoQ
- 14:00 Duitsland inflatie CPI nov0,1%
- 14:30 VS BBP KW33,0% QoQ
- 15:00 VS S&P Case Shiller huizenprijzenindex sep5,2%
- 16:00 VS consumentenvertrouwen nov100,0
woensdag 30 november
- 06:30 Nederland inflatie
- 08:00 Duitsland detailhandelsverkopen okt1,0% MoM
- 08:00 Capital Markets Day - TKH Group
- 08:00 Investor Event (webcast) - Unilever
- 10:00 Duitsland werkloosheidcijfers nov6,0% en -5K
- 11:00 Italië inflatie CPI nov
- 11:00 EU inflatie CPI nov0,6%
- 14:30 VS ADP banenrapport nov160K
- 14:30 VS personal income and outlays okt0,4% en 0,6%
- 14:30 SBMO BAVA
- 15:45 VS Chicago PMI nov51,8
- 16:00 VS pending home sales okt1,0% MoM
- 16:30 VS weekrapport olievoorraden
donderdag 1 december
- 01:30 Japan manufacturing PMI nov
- 02:00 China manufacturing PMI nov
- 02:00 China non manufacturing PMI nov
- 02:45 China Caixin manufacturing PMI nov
- 09:15 Spanje manufacturing PMI nov53,8
- 09:45 Italië manufacturing PMI nov51,8
- 09:50 Frankrijk manufacturing PMI nov51,5
- 09:55 Duitsland manufacturing PMI nov54,4
- 10:00 EU manufacturing PMI nov53,7
- 14:30 VS Jobless Claims
- 15:45 VS manufacturing PMI nov
- 16:00 VS ISM Manufacturing Index nov52,1
vrijdag 2 december
- 14:30 VS Payroll Report nov160K en 4,9%