De ECB doet zeer zijn best om een Houdini Award binnen te halen. Waar het monetaire gegoochel eerst alleen nog staatsobligaties betrof, is het opkoopprogramma nu verbreed naar bedrijfsobligaties. Deze overtreffende stap werd nodig geacht omdat alle voorgaande stappen nog maar weinig effect hebben gesorteerd.
Althans, effecten die de schuldenproblematiek daadwerkelijk oplossen. Het onconventionele monetaire beleid heeft namelijk genoeg teweeg gebracht in financiële markten. Dit is nu een zegen voor de beleggers, maar kan snel veranderen in een nachtmerrie.
De reden dat de ECB nu ook bedrijfsobligaties aan het opkopen is, heeft te maken met de alsmaar dunner wordende markt in staatsobligaties.
Alleen zuidelijke obligaties beschikbaar
De ECB is zo’n grote koper, dat veel staatsobligaties tegen negatieve rente noteren. Volgens de regels mag de ECB deze obligaties niet opkopen, dus is zij verplicht steeds meer risico te nemen. De negatieve yield op staatsobligaties, betreft namelijk de veilige landen (noorden) van de eurozone, waardoor alleen nog de staatsobligaties van de risicovolle landen (het zuiden) beschikbaar zijn.
Om dit probleem wat te verlichten, heeft de ECB dus besloten ook bedrijfsobligaties te kopen. Het idee achter dit beleid is dat de aankoop van deze obligaties door de ECB (met geprint geld zeg maar) er voor zorgt dat beleggers nieuw geld in handen krijgen; de beleggers verkopen immers deze obligaties aan de ECB waarvoor zij geld ontvangen.
Dit geld wil de belegger niet aanhouden, want rente op spaarrekening is praktisch nul. Dus besluiten zij maar het geld te beleggen. Koersen van aandelen, obligaties, vastgoed, kunst gaan dan omhoog.
Risico neemt toe
Dit is goed voor de beleggingsresultaten van pensioenfondsen, banken en verzekeraars (lage rente is dan weer een ramp voor ze, maar dat zijn effecten die vaak later duidelijk worden). Probleem is echter dat alle beleggers steeds meer geforceerd worden om alsmaar meer risico te nemen. Waar tien jaar terug een belegger voor een X risico 8% kreeg, is dat nu nog maar 2%.
Ofwel, wil de belegger nog steeds een verwacht rendement scoren van 8%, dan moet het vier keer meer risico nemen als tien jaar terug. Dit is wat het ECB-beleid heeft bewerkstelligd. Verder heeft het beleid niet of nauwelijks invloed op economische groei, de enige goedaardige remedie tegen de huidige schuldenproblematiek.
Bijkomend probleem is dat de ECB (en andere centrale banken) een groot gedeelte van de markt hebben ingenomen, waardoor beleggers hun heil zoeken in het restant van de markt. Iedere belegger zit dus nu in dezelfde posities. Klinkt leuk, maar is zeer gevaarlijk.
Onveilig spul
Immers, als deze beleggers uit deze posities willen, dan zijn er nog nauwelijks kopers te vinden. De liquiditeit in de markt is om zeep geholpen, alsof alles in cement gegoten is. Saillant is dan ook dat de ECB zelf de veilige obligaties koopt (zie afbeelding), en de rest van de markt forceert het onveilige spul te kopen.
Niet echt een teken van vertrouwen. Mochten deze beleggers uit hun posities willen vluchten, dan gaat ze dat veel geld kosten (fors lagere koersen). Voordeel voor de ECB is dan dat ze veilige havens op gaan zoeken. Laat dat nou net de obligaties zijn die in het bezit zijn van de ECB.
Hierdoor kan de ECB in ieder geval rekenen op een exitmogelijkheid voor de ingenomen posities. Betekent dus dat de echt rake klappen gaan vallen in het risicovolle gedeelte van de markt, waar dus veel beleggers zitten.
Markt drijvende houden
Wanneer dit kaartenhuis instort, is natuurlijk de hamvraag. De ECB is pas net begonnen met het opkopen van bedrijfsobligaties, dus het duurt even voordat daar ook de koek op is. Daarna gaan zij waarschijnlijk ook aandelen opkopen. Helemaal waanzin natuurlijk, maar zo kan een markt nog drijvende worden gehouden.
Er zijn al een paar shocks geweest, die uiteindelijk weer zijn gladgestreken. Denk hierbij aan de bomaanslagen, Brexit, Italiaanse bankencrisis, Griekse crisis, Deutsche Bank, Turkse staatsgrepen en zo verder. Welk nieuws gaat deze markt op de knieën krijgen?
De verkiezing van Trump? EU exiteritis? Ontslag Angela Merkel? China implosie? Of iets lulligs als een gelekte Wikileaks-e-mail? Ten overvloede, vertrouw ik de markt niet, maar net als met dun ijs, is alles leuk en wel zolang we niet door het ijs zakken.
Koek en zopie erbij en het is nog gezellig ook! Short markt, long goud, long selectieve aandelen, long triple A-obligaties, long agri in opkomende landen, long Deense kronen (cash), zijn posities waar aan gedacht kan worden. En een borrel of twee. Of gewoon full retard Turbo long Mittal met een hefboom van tien, kan natuurlijk ook, maar doe dan maar en fles in plaats van een borrel.