Kranten en websites stonden afgelopen weken vol met de terroristische aanslagen in Parijs, en de daaropvolgende acties in Brussel. Terwijl die storm wat ging liggen, stak alweer een nieuw conflict de kop op: Turkije schoot een gevechtsvliegtuig van Rusland uit de lucht.
Poetin pakte meteen met oorlogstaal uit aan het adres van Erdogan. En zo gaat er tegenwoordig geen week meer voorbij, of we krijgen te maken met een nieuwe dreiging. Als u op de berichten in de media afgaat, dan zou u kunnen stellen dat er een golf van angst over de gemeenschap ging.
In bepaalde mate is dat natuurlijk ook zo: iedereen denkt tegenwoordig wel na over de activiteiten die hij of zij buitenshuis gaat doen. Kerstmarkten of andere massabijeenkomsten worden vaker gemeden. Toch zijn dit slechts beperkte reflexen.
Weinig beursreactie
Over het algemeen genomen kan ik stellen dat de angst steeds minder overheerst. Dit kan ik nog het beste destilleren uit de reactie op de financiële markten. In het verleden stond een dergelijke periode van terreur of oorlog gelijk aan een correctieve fase op de beurs.
Denk aan de Golfoorlog eind jaren negentig of de 9/11-terreuraanval in de Verenigde Staten. Dit zijn vergelijkbare ontwikkelingen met de recente terreuraanval in Parijs of de oorlog in Syrië. Destijds kregen de koersen flinke klappen te verwerken.
Het ging er zo heftig aan toe dat president George W. Bush na 9/11 de opdracht gaf om de beurzen te sluiten tot 17 september 2001, de langste beurssluiting sinds 1933!
Klik op de grafiek voor een grote versie
Minder angstig
Bij opening maakten de koersen een diepe knieval, zoals eerder werd verwacht. Aan de monetaire overheden werd vervolgens de opdracht gegeven om het systeem te overspoelen met liquiditeit om een volgende beurscrash te vermijden. De paniek was alom.
Op hetzelfde ogenblik waren zogenoemde crisisbeleggingen zoals goud in trek onder beleggers. U ziet dat vroeger de angst regeerde. Vandaag zie ik het tegenovergestelde: de angst glijdt van beleggers af. Alle commotie en dreiging lijkt hen niet meer te raken.
De aanval op Parijs was geen reden meer om aandelen te verkopen. De marktreactie is op de grafiek van de CAC 40, de Franse beursgraadmeter, immers amper zichtbaar.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Postitief gegeven
Ik zie het ook aan de koersreactie bij andere onderdelen in de markten. Obligaties weten amper te profiteren van de commotie – volgens kenners toch een veilige haven in tijden van crisis – maar ook de goudprijs reageerde niet.
Sommige waarnemers noemen goud ook wel gestold angstzweet, maar van dit soort okselvijvers hebben beleggers vandaag weinig last. Alle gekheid op een stokje: goud is geen angstbarometer, maar een inflatiethermometer.
Dit gezegd zijnde, zie ik deze matige beursreactie op de terreur als een positief gegeven. Angst regeert niet meer over de markten. En laat angst hetgeen zijn dat de terroristen willen bewerkstelligen. Hun strijd wordt steeds minder effectief. De maatschappij wordt steeds krachtiger.
Dat zag ik ook al bij de razzia in Brussel: de gemeenschap reageerde massaal (na een oproep van de politie) met foto’s van katten op social media, om zo de terroristen het leven moeilijk te maken. Het zijn alvast zeer positieve en bemoedigende signalen, want dit is het sterkste wapen.
Poortwachters en zwakste schakel
Natuurlijk laat het ook zien dat de massa steeds slimmer wordt. Wie de evolutie van de beurs over de afgelopen maand analyseert, die ziet dat we een flinke beurscorrectie kregen in de zomerperiode. Dit als gevolg van een devaluatie van de Chinese munt.
Beleggers focussen tegenwoordig meer op centrale bankiers dan terroristen. En dat kan uiteindelijk ook nadelen krijgen. Want die focus kan ook omslaan in angst, als centrale bankiers te ver gaan. Om het met de gevleugelde woorden van de Amerikaanse president Thomas Jefferson uit te drukken:
“Bankinstellingen vormen een grotere bedreiging voor onze vrijheid dan een staand leger.”
Gezien de recente marktreacties zat Jefferson dicht bij de waarheid. Het huidige financiële systeem vormt de kern van onze vrijheid en welvaart. Het bracht vrede en geluk. Centrale bankiers zijn de poortwachters van dit systeem. Ze hebben de sleutel in handen, maar vormen hiermee ook de zwakste schakel.
Daarom gaat de focus van beleggers vandaag uit naar de volgende move van een centrale bankier en niet die van een terrorist.