Koers-winstverhoudingen (k/w's) zijn er in soorten en maten. De huidige en de verwachte voor de komende twaalf maanden zijn de meest gebruikte. Kwestie van smaak en stijl die u het beste uitkomt. Zelf vind ik die voorspellende voor het komende jaar het beste, omdat beleggen vooruitkijken is.
Vergeet dat ding, het gaat om de CAPE, menen andere beleggers. Dat staat voor Cyclically Adjusted Price-to-Earnings, ook wel bekend als de Robert Shiller k/w. Hij heeft deze verzonnen: het is gewoon de gemiddeld k/w over de afgelopen tien jaar. Het idee is te filteren voor economische cycli.
Zoals het een echte professor en Nobelprijs-winnaar betaamt, heeft hij die CAPE voor de S&P 500 tot 1870 teruggerekend. Voilá:
Kneiterdure aandelen?
U ziet het, aandelen zijn volgens deze CAPE duur, knetterduur. Dat duurt nog zeker vier jaar, zeg ik, want dan pas lopen de jaren 2008 en 2009 eruit. In die tijd zaten de analisten in dezelfde schuilkelder als wij huilende beleggers en hun schattingen raakten een paar chaotische maanden lang kant noch wal.
Dat is wat ik zelf tegen die CAPE heb. Zit er één keer ruis op de lijn door een special occasion - en dat was het echt wel eind 2008! - dan staat die k/w meteen tien jaar uit het lood. Moraal van dit verhaal: vaar nooit blindelings op één maar cijfer, macro of wat dan ook. De heilige graal is er niet.
Niettemin is de boodschap bij liefhebbers van die CAPE al jarenlang hetzelfde: kijk uit met die aandelen, ze zijn veel te duur en u weet hoe dat vroeg of laat afloopt. Logisch. Met een gemiddelde van dik zestien sinds 1870 en nu een stand op het bord van 25 zijn aandelen op het eerste gezicht gevaarlijk duur.
Vooruit, om dit verhaaltje dan maar helemaal af te maken. Het gaat niet specifiek om die CAPE of specials occasion 2008-2009, maar u moet assets ook met elkaar vergelijken. Ja, aandelen an sich zijn duur, maar vergeleken met bijvoorbeeld degelijk staatspapier zijn ze dan weer relatief goedko(o)p(er).
Wen er maar aan!
Op de - mooie naam, wat een heerlijke zelfspot - Irrelevant Investor kom ik een fascinerend blog tegen dat we maar aan die torenhoge k/w's en CAPE in het bijzonder moeten wennen. Die gaat structureel hoger worden. En waarom? Omdat de arbeidsproductiviteit explodeert en iedereen belegt.
Om dat eerste duiden, komt het blog met een prachig voorbeeld:
- In 1902 was US Steel het eerste 1 miljard dollar (beurswaarde)-bedrijf ter wereld. Wet van de remmende voorspong? Vandaag is het bedrijf 1,4 miljard dollar waard.
- In 1902 behaalde US Steel 3340 dollar omzet per werknemer, dat is omgerekend 90.000 dollar anno nu.
- Vandaag de dag behaalt de gemiddelde werknemer van US Steel 493.000 dollar omzet, 5,5 keer zo veel als een eeuw geleden.
Om dat bedrag een beetje te duiden, geeft het blog het volgende lijstje. Weinig duiding, maar volgens mij behoorlijk ad random. Ik miste direct Apple en het het opgezocht: 2,3 miljoen dollar per werknemer!
Nederland dan
Hoe zit dat met onze beursbedrijven? Gelijk maar in Reuters gedoken en daar tover ik ook vrij willekeurig dit lijstje uit, ook in dollars. Wow, Shell! Het is wel over 2014 #datdanweerwel. U snapt vast waarom ik Flow Traders ook even heb opgesnord en ja hoor :-) En kijk BAM ook eens.
- Royal Dutch Shell: 4,5 miljoen dollar
- Unilever: 337,9K
- ASML: 577,3K
- Heineken: 296,6K
- Philips: 235,2K
- Ahold: 228,0K
- BAM: 380,8K
- Air France-KLM: 297,5K
- Flow Traders: 1,4 miljoen
- TomTom: 293,2K
Anyway, vandaar deze conclusie van de Irrelevant Investor. Door die almaar stijgende arbeidsproductiveit zijn de bedrijfswinsten structureel hoger, waarvoor meer wordt betaald voor het aandeel. Impliciet: ga niet speculeren dat de boel weer in elkaar klettert, omdat die koerswinstverhoudingen zo hoog zijn.
There’s always the additional risk that these secular changes are not just random wanderings, which will eventually work themselves out, but justified permanent changes in levels. That is, perhaps the CAPE is higher, but we should never expect it to go back to historical levels.
This is a well-known ‘the world has changed’-type argument. While we tend to be natural cynics, as these arguments abound and are often wrong, they certainly can’t be dismissed.
Moraal van het verhaal
Het blog voegt er nog een reden aan toe waarom aandelen per saldo in de toekomst blijvend duurder worden. Die had ik zelf ook al een keer bedacht en daarom in mij eigen woorden. In 1870 was beleggen iets voor de elite. Een ordertje inleggen en uitvoeren nam bij wijze van ook hele dagen in beslag.
Tegenwoordig is beleggen wereldwijd volksport. Chinese oma's onder de droogkap bij de kapper - waar heb ik verdorie die memorabele foto gelaten - zijn uw tegenpartij nu. Ook dit jaagt uiteindelijk door de jaren heen structureel de koersen, maar vooral ook de waarderingen, op.
Dat wil echt niet zeggen dat beurskrachs ons in de toekomst bespaard blijven en die CAPE nog een keer doormidden of nog erger kan. Per saldo zal die almaar hoger worden. Tenminste, volgens deze redenering. Op de beurs ben ik zelf liever altijd de ongelovige Thomas: eerst zien, dan geloven.