We hebben een tijd niet van hem gehoord. Maar afgelopen vrijdag bleek dat Klaas Knot wel degelijk nog president van DNB is. In een interview met De Telegraaf gaf hij aan dat het pensioenstelsel de deelnemers meer keuzevrijheid moet geven. Prima!
Ook stelde de DNB-voorman dat het pensioen in de toekomst minder zekerheid kan bieden over de hoogte van de uitkeringen. Dat is meer discutabel. Juist die keuzevrijheid zou moeten inhouden dat deelnemers aan het stelsel ook voor zekerheid moeten kunnen kiezen omtrent de uitkeringen.
Uiteraard betekent dit dan wel hogere premies. Zolang er keuzevrijheid is, is dat geen probleem. Interessant, die pensioendiscussie, maar ik richt mij op zijn uitlatingen in het Financieele Dagblad, ook op vrijdag.
Collectieve verzekering
Volgens Knot moeten de eurolanden op termijn eurobonds uitgeven. Gezamenlijke uitgifte vergelijkt Knot met het collectief afsluiten van een brandverzekering. Dat is goedkoper dan een individuele verzekering. Doe je het niet, dan is het risico dat de boel opnieuw ontspoort.
Tot slot is de bankpresident voor eurobonds omdat het delen van risico's tussen landen een logisch sluitstuk is van de Europese eenwording. Zoals u wellicht weet ben ik een groot voorstander van gezamenlijke schuldfinanciering, maar ik heb toch wat problemen bij de argumentatie van Knot.
Wat betreft de parallel met de brandverzekering is voor mij niet het belangrijkste argument dat het collectief goedkoper zou zijn. Probleem bij individuele brandverzekeringen, als we de vergelijking toch willen maken, is dat sommigen helemaal geen verzekering afsluiten.
Als dan toch brand in bijvoorbeeld het Griekse appartement uitbreekt, kunnen de overige appartementeigenaren niet anders dan gedwongen bijspringen om de zaak weer op te bouwen. Doen ze dat niet, dan is het hele gebouw onbewoonbaar.
Nieuwe crises
Interessant is de opmerking van Knot dat zonder eurobonds het gevaar aanwezig is op nieuwe crises in de eurozone. Bedoelt hij dat bij individuele schuldfinanciering er wederom landen zullen zijn die hun financiën uit de hand zullen laten lopen? En dat bij uitgifte van eurobonds de sterke landen dan automatisch bijspringen en zo een volgende crisis wordt voorkomen?
Op kosten dus van de sterke eurolanden. Ik ben bang dat de bankpresident dat inderdaad zo ziet, want het sluit naadloos aan bij zijn opmerking dat het delen van risico's een logisch sluitstuk van Europese eenwording zou zijn.
Dit is wat mij betreft echt de verkeerde invalshoek. Op die manier zal brede steun voor eurobonds er nooit komen. Naar mijn opinie zijn eurobonds een uitstekende gedachte, maar juist om de kosten te leggen bij de landen die we nu als zwak kenschetsen.
Wél risicopremie
In de huidige situatie, zonder eurobonds, betalen de sterke landen zich blauw om de voornamelijk zuidelijke landen financieel overeind te houden. De sterke landen geven namelijk, indirect via de ECB, de garantie dat de schuld van de zwakke broeders gefinancierd wordt.
De financiële markten ontvangen een premie via de hogere rente in deze zwakke landen, zonder dat er risico wordt gelopen. Duitsland, Nederland en andere sterkere landen krijgen geen enkele vergoeding voor het afgegeven van de garanties. Dat is pas echt een onaanvaardbare situatie.
Met eurobonds wordt aan deze onredelijkheid een eind gemaakt. Natuurlijk, de sterke eurolanden blijven, nu direct, een garantie geven dat de staatschuld in de eurozone wordt terugbetaald. Maar met eurobonds incasseren de sterke landen nu wél de risicopremie, die op dit moment nog naar marktpartijen gaat.
Juiste methode
Daartoe moet uiteraard de juiste methode van uitgifte van eurobond worden gevonden. Mijn blauwdruk daarvoor ziet er als volgt uit.
- Een centraal instituut, met garantie van alle eurolanden, leent direct van beleggers om de tekorten te financieren. Gezien de ratings van EU-leningen die er nu al zijn, kan dat net zo goedkoop als Duitsland nu leent. Waarschijnlijk goedkoper omdat er nu grote liquide leningen ontstaan die kunnen concurreren met bijvoorbeeld de Amerikaanse staatsobligaties.
- De afzonderlijke eurolanden lenen van dit centrale instituut. De landen die aan alle strenge criteria voldoen ten aanzien van begrotingstekort, omvang schuld, en mogelijk nog andere voorwaarden, lenen tegen hetzelfde rentetarief waartegen het instituut zich financiert. Andere landen, die niet (helemaal) aan de criteria voldoen, lenen tegen een opslag. Die opslag wordt groter naarmate meer van de criteria wordt afgeweken.
- Jaarlijks wordt de winst van het instituut, dat zijn de ontvangen opslagen van de zwakke landen, verdeeld onder de landen die wel aan de criteria voldoen. Per saldo worden deze landen zo beloond voor de garanties die zij voor de eurobond afgeven.
Dit systeem geeft een enorme stimulans aan alle landen om aan de gestelde financiële criteria te voldoen. Er hoeft niet meer te worden gewerkt met boetes voor landen met te grote tekorten of schulden. Op deze wijze georganiseerd, laat het risicopremies terechtkomen daar waar ze horen: bij de sterke eurolanden. Kortom: laat maar komen die eurobonds!