In de discussie over banken en hoe deze te beschermen tegen toekomstige financiële crises zijn er vanuit de politiek en de toezichthouders acties ondernomen (Basel III, CRD IV en Bankenunie). De vraag is of dit voldoende is. Zo zijn er bijvoorbeeld de laatste jaren zogenaamde Coco’s geïntroduceerd.
Dit zijn obligaties uitgegeven door banken die, als de solvabiliteit onder druk komt, òf kunnen worden omgezet in aandelen òf kunnen worden afgelost tegen bijvoorbeeld 40% of 60%. Door de auteurs Admati en Hellwig van ‘The bankers’ new clothes’ wordt terecht gesteld dat wanneer Coco’s zullen worden omgezet in aandelen of ingeval van een haircut er al voldoende paniek zal zijn in de financiële markten aangaande deze bank, waardoor risico’s verder toe kunnen nemen.
Ook het Basel III verhaal is beperkt (zie Bankbalansen lezen met Basel III). Het gaat er hierbij om dat per soort activa (met een gegeven risico) een eigen vermogen-component dient te worden aangehouden. Zo moet er tegenover de gemiddelde risico gewogen activa (RWA) minimaal een eigen vermogen buffer zijn.
Risico's veranderen
Het is echter zo dat wanneer bijvoorbeeld twee banken 100 miljard euro RWA’s hebben, waarbij de ene bank geen cash op de balans heeft en de andere bijvoorbeeld wel 50 milard euro in kas heeft, dezelfde buffer geldt, terwijl deze laatste bank toch wel degelijk sterker/meer liquide is.
Daar komt bij dat grote banken zelf ook nog eens hun eigen modellen mogen gebruiken in plaats van de eventuele voorgeschreven modellen van Basel III en het feit dat risico’s in de loop van de tijd veranderen. Immers, een Griekse staatslening was niet risicoloos zoals bij Basel III was afgesproken.
Teneinde een extra sondering te hebben wordt er een zogenaamde leverage ratio ingevoerd waarbij het eigen vermogen minimaal 3% van het balanstotaal moet zijn. Ook dit is weer manipulatief omdat banken met relatief veel of weinig risicodragende activa over één kam worden geschoren en zou de bank uit ons voorbeeld met 50 miljard euro cash op de balans meer eigen vermogen moeten hebben omdat deze bank een hoger balanstotaal heeft.
Ook het balanstotaal zegt niet alles vanwege vele 'off-balance' financieringsvehicles, waarover de bank ook risico loopt. Bovendien zou bij een volgende crisis best eens 3% van de activa verloren kunnen gaan zodat het eigen vermogen is verdwenen. Overigens wil Nederland deze leverage of capital ratio op 4% hebben.
Geen dividend
Hoe het ook zij, als bank kun je de komende jaren beter geen dividend betalen en alle winst inhouden, waardoor het eigen vermogen (per aandeel) stijgt, zoals het geval is bij ING. Hoewel, dit in eerste instantie negatief lijkt, immers geen dividend en een lager rendement op het eigen vermogen, zijn er zeker positieve effecten te destilleren.
Banken zijn veel sterker (hogere solvabiliteit) en kunnen daardoor meer krediet verlenen, ook aan het MKB, waardoor rente inkomsten gaan stijgen en als er weer een crisis komt dan hoeft de belastingbetaler niets op te hoesten. Wat dat betreft geeft Citibank een verkeerd signaal af door aan te geven dat zij aandelen wil gaan inkopen omdat de koers achterblijft.
Beter is een sterke bank te creëren waarbij de beurskoers de boekwaarde overtreft. ‘De nieuwe kleren van de bankier’ is zeer lezenswaardig en verrassend elementair.