De nieuwe latenightshow van Humberto Tan schijnt veel kijkers te hebben verloren. Het verbaast mij niets. Steeds maar weer hetzelfde praatje met die mevrouw van de Rabobank. Hoe dynamisch de internationale setting ook is, dat verveelt gauw. Misschien moet Humberto Ellen ten Damme eens uitnodigen, dan komt hij wat meer te weten over ING.
Wat zet onze derde grootbank, ABN Amro, tegenover dit Bekende-Nederlandersgeweld? Een onbekend stel dat ergens kampeert en door een groep elanden de tent vertrapt ziet worden. Het tekent het door de bank gewenste veranderde imago. Een bank voor de gewone, onbekende Nederlander.
Toch mag de bank zich ook in de belangstelling van minstens één BN'er verheugen: Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem, de zelfs Europees enige bekendheid geniet. Zijn belangstelling is niet verwonderlijk want hij bezit alle aandelen van de bank. Tegen wil en dank. Nu wil hij er weer van vanaf. De minister heeft een brief geschreven aan de Tweede Kamer waarin hij het een en ander toelicht. Er vallen mij een paar zaken op.
Geen winst
De minister geeft aan zoveel mogelijk van het geïnvesteerde bedrag terug te willen verdienen. Zo veel mogelijk? Maken we er na vijf jaar geen winst op? Nee, zegt de minster, want beleggers waarderen banken nu anders dan in 2008. Op die stelling is wel wat af te dingen. Dat licht ik toe aan de hand van de koersontwikkeling van de banken sinds de aankoop van ABN Amro. De STOXX bankenindex is sinds de aankoop van ABN Amro met 30% gedaald.
Dan reken ik nog in het voordeel van Dijsselbloem, want als ik de dag van aankoop van ABN Amro als referentie neem, is de daling minder, namelijk 22%. Wat is het beleggingsresultaat voor de staat op de bankaankoop? Volgens de brief heeft de staat in totaal 21,7 miljard euro geïnvesteerd in ABN Amro.
Stel, de opbrengst zou nu vijftien miljard euro zijn. Daarnaast heeft de staat van ABN Amro 0,5 miljard aan dividend ontvangen. Dat betekent dat in totaal 15,5 miljard, ofwel 71% van het geïnvesteerde vermogen terugkomt, een verlies van 29%.
Dat is redelijk in lijn met de STOXX bankenindex. Maar is die vijftien miljard opbrengst reëel? Op dit moment niet, want in de brief wordt aangegeven dat de opbrengst de komende tijd naar deze omvang kan toegroeien. De beursgang is niet eerder dan over anderhalf jaar. IEX-columnist Nico van Geest komt met een boekwaarde van de bank van veertien miljard, maar een opbrengst bij verkoop van nauwelijks twaalf miljard euro.
Bescherming niet nodig
Peter Verhaar, ervaringsdeskundige, want één van de weinigen onder ons die al eens een bank heeft verkocht, ziet twaalf miljard euro opbrengst als maximum. Bij een dergelijk resultaat zou, inclusief het dividend, slechts 58% van de geïnvesteerde staatsgeld terugkomen. Dat is een verlies van 42% ten opzichte van de oorspronkelijke investering. Het verlies komt in dit geval niet (alleen) door een andere waardering van beleggers, maar ook door het feit dat destijds te veel voor de bank in problemen is betaald.
Voor ASR ligt de zaak nog veel vervelender. In de brief staat dat ASR in januari van dit jaar circa 2,2 miljard euro waard was. Dat is fors minder dan de kapitaaluitgave voor de verzekeraar van 3,6 miljard euro. Dat is des te pijnlijker omdat de index van verzekeraars over vanaf oktober 2008 met 37% is gestegen. ASR had dus bijna vijf miljard euro waard moeten zijn! Het verlies op ASR heeft derhalve helemaal niets met een andere beleggingswaardering te maken, maar met een veel te hoge aanschafprijs.
Een ander opvallend punt in de brief is de beschermingsconstructie die de staat voor de bank wil. Beschermingsconstructies verminderen de waarde van de bank. Het is vreemd dat Dijsselbloem dit wenst, want in het onderzoekstraject naar de verkoop van de bank lijkt uit de brief een voorkeur te bestaan voor een overname of fusie door andere bank. Helaas voor Dijsselbloem, er was geen belangstelling.
Bij een fusie of directe overname zou er ook geen bescherming voor ABN Amro hebben gegolden. Bovendien is een beschermingsconstructie helemaal niet nodig. DNB kan altijd ongewenste fusies en/of overnames op basis van systeemrisico's tegenhouden. Of vertrouwt Dijsselbloem de toezichthouder niet (meer)?
Beter uitleggen
Tot slot nog een opmerking over de lopende kosten van de reddingsoperatie. Dijsselbloem geeft in zijn brief aan dat de rentelasten op de kapitaaluitgaven voor ABN Amro/Fortis ASR en RFS een miljard euro bedragen. Ik kom, op basis van de eerdere uitspraken over de financiering, uit op 900 miljoen euro. Voor uitsluitend ABN Amro/Fortis bedragen de rentelasten dan circa 700 miljoen euro. Het dividend op de ABN Amro aandelen wordt in de brief geschat op 400 miljoen euro.
Het lijkt alsof verkoop per saldo 300 miljoen euro oplevert aan uitgespaarde jaarlijkse uitgaven. Dat is niet zo. Als de staat ABN Amro nu voor twaalf miljard euro zou verkopen, wordt er, uitgaande van de actuele rente op 7-jarige staatsleningen van 1,7%, 'slechts' iets meer dan 200 miljoen euro aan rentelasten uitgespaard. Dat weegt niet op tegen de 400 miljoen euro aan dividend. Als Dijsselbloem er ook nog van overtuigd is dat de komende jaren de bank meer waard wordt, is uitstel van verkoop vooralsnog een logische keuze. Dat had hij in de brief wel wat beter kunnen uitleggen. Misschien kan onze minister dat nog eens bij Humberto doen?